Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 27 đã chính thức khai mạc sáng 21-11 tại Thủ đô Cu-a-la Lăm-pơ, Ma-lai-xi-a, mở đầu cho chuỗi các Hội nghị Cấp cao diễn ra trong hai ngày 21 và 22-11.
ASEAN ca đã mở đầu phiên khai mạc Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 27 với sự tham dự của lãnh đạo 10 nước thành viên.
Đây là hội nghị có ý nghĩa rất quan trọng, đánh dấu bước ngoặt lịch sử của ASEAN với quyết định của các nhà lãnh đạo hình thành Cộng đồng ASEAN vào ngày 31-12-2015 và thông qua Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 làm cơ sở và khuôn khổ cho liên kết ASEAN trong 10 năm tới.
 |
| Thủ tướng nước chủ nhà Ma-lai-xi-a Na-díp Tun Áp-đun Ra-dắc đón Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tại lễ khai mạc Hội nghị Cấp cao ASEAN 27. |
Phát biểu khai mạc hội nghị, Thủ tướng Ma-lai-xi-a Na-díp Tun Áp-đun Ra-dắc khẳng định: Sự hình thành Cộng đồng ASEAN 2015 là một bước tiến lịch sử trọng đại của ASEAN, đưa ASEAN bước vào một giai đoạn phát triển mới cao hơn.
Thủ tướng Ma-lai-xi-a Na-díp Tun Áp-đun Ra-dắc nhấn mạnh: “Chúng ta có mặt tại Cu-a-la Lăm-pơ vào một thời điểm lịch sử đối với Hiệp hội 10 quốc gia Đông Nam Á. Ngày 22-11, chúng ta chính thức tuyên bố thành lập Cộng đồng ASEAN vào ngày 31-12-2015, đánh dấu đỉnh cao của một nỗ lực kéo dài nhiều thập kỷ hợp tác, liên kết và phát triển…”.
Thủ tướng Ma-lai-xi-a Na-díp Tun Áp-đun Ra-dắc nhấn mạnh: ASEAN là nhân tố quyết định, mang lại sự chuyển biến rõ rệt cho Đông Nam Á từ khu vực nghèo nàn, chia rẽ, xung đột, bất ổn trở thành một Cộng đồng hòa bình, ổn định, thịnh vượng và hợp tác.
Các nước thành viên đã vượt qua các rào cản và khác biệt, cùng chung tay xây dựng một Cộng đồng “thống nhất trong đa dạng”. Thành công đó có được trên cơ sở quyết tâm chính trị của các nước thành viên, phương cách ASEAN, chia sẻ tầm nhìn chung, các giá trị và chuẩn mực và lợi ích chung. Cộng đồng ASEAN hình thành sẽ tiếp tục mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho người dân và các nước thành viên, nhất là trong tiếp cận thị trường; giảm giá thành hàng hóa và dịch vụ nhờ việc xóa bỏ thuế quan; giảm tỷ lệ thất nghiệp, tạo thuận lợi cho người dân trong di chuyển…
Thủ tướng Ma-lai-xi-a cũng nêu rõ tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, an ninh và ổn định ở Biển Đông, giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước của LHQ về Luật Biển năm 1982, kêu gọi các bên tự kiềm chế và không có các hành động gây phức tạp tình hình hoặc làm gia tăng căng thẳng...
Chia sẻ về các định hướng phát triển của ASEAN, Thủ tướng Ma-lai-xi-a khẳng định, ASEAN sẽ tiếp tục củng cố và phát huy các thành tựu đã đạt được, làm sâu sắc hơn liên kết nội khối, nâng cao năng lực ứng phó chung của ASEAN trước nhiều thách thức đang đặt ra như vấn đề duy trì hòa bình, an ninh, ổn định ở Biển Đông, các thách thức về môi trường, thiên tai, thảm họa, khủng bố, chủ nghĩa cực đoan…
Sau lễ khai mạc, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cùng các nhà lãnh đạo ASEAN đã tham dự phiên họp toàn thể Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 27.
Các nhà lãnh đạo ASEAN hoan nghênh kết quả triển khai Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN (2009-2015), đề cao ý nghĩa của việc hình thành Cộng đồng ASEAN 2015, coi đây là dấu mốc lịch sử trong tiến trình liên kết khu vực, đánh dấu bước chuyển mình chiến lược của ASEAN và khởi đầu cho một giai đoạn phát triển mới ở tầm cao hơn của ASEAN.
Nhấn mạnh xây dựng Cộng đồng ASEAN là một tiến trình liên tục, các nhà lãnh đạo nhất trí rằng, ASEAN cần tiếp tục củng cố và đưa liên kết ASEAN lên tầm cao mới trên cơ sở tiếp nối và phát huy các thành tựu đã đạt được.
Trên tinh thần này, các nhà lãnh đạo ASEAN đã thông qua Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 và ba Kế hoạch Tổng thể triển khai Tầm nhìn trên 3 trụ cột với chủ đề “ASEAN 2025: Cùng Vững vàng Tiến bước”, định hướng và tạo cơ sở và khuôn khổ cho liên kết của ASEAN trong 10 năm tới.
Cùng với cam kết triển khai hiệu quả các văn kiện này, các nhà lãnh đạo ASEAN cũng nhất trí cần tiếp tục triển khai hiệu quả Kế hoạch Tổng thể về Kết nối và Sáng kiến Liên kết ASEAN về thu hẹp khoảng cách phát triển để hỗ trợ cho tiến trình xây dựng Cộng đồng.
Các nhà lãnh đạo cũng nhất trí cần tăng cường vai trò trung tâm của ASEAN trong lúc đẩy mạnh quan hệ với các đối tác, nâng cao hiệu quả của các tiến trình hiện có, củng cố vai trò trung tâm của ASEAN trong quan hệ với các đối tác cũng như trong việc định hình cấu trúc khu vực.
Các nhà lãnh đạo ASEAN cũng đã trao đổi sâu rộng về tình hình khu vực và quốc tế cùng quan tâm, các thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống, trong đó nổi lên vấn đề khủng bố quốc tế, các thách thức an ninh biển và tình hình Biển Đông.
Các nhà lãnh đạo ASEAN chia sẻ quan ngại sâu sắc về các diễn biến phức tạp ở Biển Đông, nhấn mạnh giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình phù hợp với luật pháp quốc tế và Công ước LHQ về Luật Biển 1982 (UNCLOS), thực hiện đầy đủ và hiệu quả DOC và sớm đạt được COC, kêu gọi các bên tự kiềm chế và không tiến hành các hoạt động có thể làm phức tạp tình hình hoặc gia tăng căng thẳng, nhất trí cần phát huy vai trò của ASEAN trong việc xử lý vấn đề này.
Phát biểu tại phiên họp toàn thể cấp cao ASEAN 27, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh: Việc hình thành Cộng đồng ASEAN 2015 có ý nghĩa lịch sử, thể hiện nhận thức chung và quyết tâm của các quốc gia thành viên ASEAN trong việc nâng liên kết và hợp tác lên tầm cao mới, phản ánh sự trưởng thành mạnh mẽ của Hiệp hội sau 48 năm phát triển, khẳng định giá trị của đoàn kết, thống nhất và vai trò trung tâm của ASEAN.
Thủ tướng cũng đã chia sẻ nhận thức chung xây dựng Cộng đồng ASEAN là một tiến trình liên tục và việc thông qua Tầm nhìn ASEAN 2025 và các kế hoạch triển khai cụ thể tại hội nghị này sẽ định hướng và tạo thuận lợi cho ASEAN liên kết sâu rộng hơn, đóng vai trò quan trọng hơn ở khu vực.
Thủ tướng cũng cho rằng ASEAN đang phải đối mặt với nhiều thách thức từ bên ngoài cũng như những hạn chế của chính ASEAN. Do vậy, trong thời gian tới, ASEAN cần phát huy xung lực mới cũng như các giá trị và phương cách ASEAN, kết hợp hài hòa lợi ích quốc gia với lợi ích chung của ASEAN.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh một số ưu tiên và trọng tâm của ASEAN, nhất là cần có biện pháp và nguồn lực thích đáng triển khai hiệu quả Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 và các Kế hoạch Tổng thể trên từng trụ cột; tăng cường đoàn kết, thống nhất lập trường chung, nâng cao năng lực, phát huy vai trò trung tâm của ASEAN, đặc biệt là xử lý những thách thức lớn đối với hòa bình, an ninh và phát triển ở khu vực cũng như trong quan hệ với các đối tác đối thoại, tiếp tục dành ưu tiên cao cho việc duy trì hòa bình và ổn định ở khu vực.
Về Biển Đông, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh: “Một trong những thách thức an ninh nghiêm trọng nhất đối với khu vực chúng ta hiện nay là những diễn biến ngày càng phức tạp ở Biển Đông. Việc bồi đắp, tôn tạo và xây dựng quy mô lớn các đảo, đá và các hoạt động đơn phương khác ở Biển Đông đang gây ra những hệ lụy nghiêm trọng, làm gia tăng căng thẳng, xói mòn lòng tin, gây quan ngại sâu sắc cho cộng đồng quốc tế và có thể dẫn đến nguy cơ quân sự hóa và xung đột trên biển, đe dọa hòa bình và ổn định khu vực…”.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh việc bảo đảm hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông là lợi ích và trách nhiệm chung của ASEAN cũng như các nước trong và ngoài khu vực; thể hiện uy tín và vai trò trung tâm của ASEAN.
Hiệp hội đã có nhiều nỗ lực trong việc xử lý vấn đề Biển Đông, kể cả bày tỏ quan ngại và lập trường chung về vấn đề này mà gần đây nhất là tại Hội nghị Cấp cao ASEAN 26 và Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN lần thứ 48.
Thực tế tình hình này đòi hỏi ASEAN tiếp tục đoàn kết, thống nhất và kịp thời lên tiếng bày tỏ quan ngại chung về những diễn biến phức tạp và hành động đơn phương ở Biển Đông, cùng với những hệ lụy xấu và rất nguy hiểm của nó; thúc đẩy việc tuân thủ luật pháp quốc tế, nhất là các nguyên tắc giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước LHQ về Luật Biển 1982, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, tự kiềm chế, không có hành động gây phức tạp và căng thẳng thêm tình hình; đẩy mạnh thực hiện các biện pháp xây dựng lòng tin, giảm căng thẳng và ngăn ngừa xung đột thông qua các cơ chế của ASEAN.
Theo hướng đó, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nêu rõ quan điểm: “Việt Nam đề nghị ASEAN cùng với Trung Quốc cam kết không theo đuổi - không có hành động quân sự hóa ở Biển Đông; tăng cường trao đổi và thúc đẩy Trung Quốc thực hiện đầy đủ, hiệu quả Tuyên bố của các bên về ứng xử ở Biển Đông (DOC), trước mắt tập trung cụ thể hóa Điều 5; trao đổi thực chất, sớm thông qua Bộ Quy tắc COC…”.
Ngay sau phiên họp toàn thể đã diễn ra Lễ ký kết Công ước ASEAN về chống buôn bán người, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em.
Chiều cùng ngày, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cùng các nhà lãnh đạo ASEAN tiếp tục chương trình làm việc với các Hội nghị Cấp cao: ASEAN - Trung Quốc, ASEAN - Ấn Độ, ASEAN+3 và ASEAN - Hoa Kỳ.
Sáng 22-11, tại Thủ đô Cu-a-la Lăm-pơ, Ma-lai-xi-a, lãnh đạo 10 nước thành viên Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á đã ký Tuyên bố Cu-a-la Lăm-pơ về việc thành lập Cộng đồng ASEAN 2015 và Tuyên bố Cu-a-la Lăm-pơ về Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025.
Trong Tuyên bố Cu-a-la Lăm-pơ về việc thành lập Cộng đồng ASEAN, các nhà lãnh đạo ASEAN tuyên bố chính thức thành lập Cộng đồng ASEAN vào ngày 31-12-2015.
Tuyên bố khẳng định cam kết của các nước thành viên đối với Hiến chương ASEAN, phản ánh mong muốn và ý chí tập thể nhằm chung sống trong một khu vực hòa bình, an ninh và ổn định dài lâu, tăng trưởng kinh tế bền vững, thịnh vượng chung và tiến bộ xã hội.
Tuyên bố khẳng định ghi nhận các nỗ lực và thành tựu quan trọng trong việc thực hiện lộ trình Cộng đồng ASEAN (2009-2015), bao gồm các Kế hoạch tổng thể cộng đồng chính trị - an ninh ASEAN, cộng đồng kinh tế ASEAN và cộng đồng văn hóa - xã hội ASEAN cũng như Kế hoạch hành động Sáng kiến hội nhập ASEAN (IAI) giai đoạn II và Kế hoạch tổng thể về kết nối ASEAN; tin tưởng sự hình thành của Cộng đồng ASEAN tạo ra một dấu mốc trong tiến trình liên kết, đảm bảo hòa bình, an ninh và tự cường dài lâu trong một khu vực hướng ra bên ngoài, với các nền kinh tế năng động, cạnh tranh và liên kết sâu rộng và một cộng đồng thu nạp dựa trên ý thức mạnh mẽ về sự gắn kết và bản sắc chung.
Tuyên bố cũng nhấn mạnh mong muốn của các nước thành viên nhằm tiến tới một ASEAN thực sự dựa trên luật lệ, hướng tới con người, lấy con người làm trung tâm, nơi các dân tộc tiếp tục tham gia và hưởng lợi đầy đủ từ tiến trình liên kết và xây dựng cộng đồng đang diễn ra của ASEAN. Đảm bảo tiếp tục thực hiện các cam kết đối với tiến trình xây dựng cộng đồng đang diễn ra của ASEAN, trong đó có tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2015, dựa trên các mục tiêu và nguyên tắc của Hiến chương ASEAN.
Trong Tuyên bố Tầm nhìn ASEAN 2015, các nhà lãnh đạo nhấn mạnh để đạt được Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025, ASEAN sẽ hiện thực hóa cộng đồng với năng lực thể chế được tăng cường thông qua cải thiện quy trình hoạt động và phối hợp trong ASEAN, nâng cao hiệu quả và hiệu suất làm việc của tất cả cơ quan trong ASEAN và tăng cường Ban Thư ký ASEAN.
Các nhà lãnh đạo cũng khẳng định sẽ hiện thực hóa cộng đồng với tăng cường sự hiện diện về thể chế của ASEAN tại từng quốc gia thành viên.
Theo đó, các nhà lãnh đạo thống nhất giao nhiệm vụ cho các Hội đồng Cộng đồng ASEAN triển khai đầy đủ và hiệu quả các cam kết trong “ASEAN 2025: Cùng vững vàng tiến bước” và đệ trình báo cáo lên Hội nghị Cấp cao ASEAN theo quy trình thủ tục đã được thiết lập.
Các nhà lãnh đạo cũng khẳng định cam kết với người dân về quyết tâm sẽ hiện thực hóa một ASEAN dựa trên luật lệ, hướng tới người dân, lấy người dân làm trung tâm, một ASEAN của “Một Tầm nhìn, Một Bản sắc, Một Cộng đồng”./.
Tin, ảnh: chinhphu.vn
