Nguyễn Khánh
Nguyên Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng,
nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ
Trong những năm phụ trách Văn phòng Trung ương Đảng, tháng nào tôi cũng đến làm việc với anh Thận một, hai lần để xin ý kiến về công việc của Bộ Chính trị hoặc để báo cáo về nội dung thảo luận tại cuộc họp mà anh vắng mặt. Theo một nếp - đúng hơn là một quy trình - ít khi thay đổi là: đồng chí bảo vệ đón tôi ở cổng, đưa qua cầu thang xi măng ở sân, lên tầng hai, đến phòng làm việc của anh Thận. Anh Thận mở cửa, mời ngồi ở bộ bàn ghế nhỏ đặt giữa phòng. Anh tự tay rót nước trà mời uống. Có lần tôi cầm cái ấm trà định rót nước thì anh nói: "ở đây tôi là chủ, là người tiếp khách", thế là tôi phải trả lại anh quyền rót nước mời khách. Khi làm việc, trong phòng chỉ có hai người, không có thư ký, không có bảo vệ. Anh Thận ngồi đối diện với tôi, trước mặt là một bìa mỏng có mấy tờ giấy trắng và bao kính. Khi nghe báo cáo, có điều gì cần chú ý anh ghi vào tờ giấy trắng, ghi vắn tắt nhưng rất cẩn thận, chữ to, rõ nét. Anh thường hỏi lại những ý thấy chưa rõ và cũng nêu ra ý kiến riêng của anh để trao đổi thêm, nghiêm túc mà thân mật. Những buổi làm việc như vậy đối với tôi rất có ý nghĩa, nhắc nhở tôi về sự cẩn trọng trong công việc và thái độ trân trọng, lịch sự đối với khách đến nhà, dù là cán bộ cấp dưới. Tôi được biết nhiều đồng chí cán bộ cấp cao lần đầu được đến làm việc với anh Thận thường hồi hộp, mất chủ động khi trình bày ý kiến, trước thái độ chăm chú và nghiêm trang của anh. Nhưng đồng chí nào cũng nói: sau cuộc gặp và làm việc với đồng chí Trường Chinh thấy phấn khởi và thêm tin tưởng.
 |
| Tổng Bí thư Trường Chinh đi thăm tình hình sản xuất của bà con ở An Giang, mùa xuân 1985. Ảnh do gia đình cung cấp. |
Trung tuần tháng 11-1986, tức là hơn một tháng trước Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng, đồng chí Trường Chinh - Tổng Bí thư của Đảng đi thăm Liên Xô. Mục đích của chuyến đi, về phía ta, là thông báo, giải thích cho lãnh đạo Liên Xô hiểu rõ về nội dung Đại hội Đảng VI sẽ họp vào tháng 12-1986. Lúc đó Bộ Chính trị ta nhận được thông tin là trong Ban lãnh đạo Đảng Cộng sản Liên Xô có người nghi ngờ rằng lãnh đạo Việt Nam muốn thay đổi đường lối chính trị, sẽ ngả theo phương Tây, theo chủ nghĩa tư bản. Vì thế, trước khi đồng chí Trường Chinh đi Liên Xô, Bộ Chính trị đề ra một yêu cầu cụ thể là cuộc gặp gỡ của Tổng Bí thư Đảng ta với Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Liên Xô phải giải toả được sự nghi ngờ ấy.
Anh Thận trực tiếp chuẩn bị rất kỹ bài phát biểu của anh khi gặp lãnh đạo Liên Xô, trao đổi ý kiến nhiều lần với các đồng chí trong Bộ Chính trị về những điểm lớn và cả những khía cạnh, những chi tiết cần chú ý trong nội dung các vấn đề hai bên sẽ thảo luận. Bộ Ngoại giao, Ban Đối ngoại và Văn phòng Trung ương đã chuẩn bị đầy đủ cho chuyến đi của Tổng Bí thư Trường Chinh, coi đó là một việc quan trọng chuẩn bị cho Đại hội VI của Đảng.
Cuộc gặp giữa hai Tổng Bí thư diễn ra rất vui vẻ tại trụ sở Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô. Đồng chí Trường Chinh đã phát biểu rất rõ ràng, thẳng thắn, giọng nói to, mặc dầu chính lúc đó sức khoẻ không được thật tốt, qua chuyến bay khá dài. Đồng chí nói rõ những điểm chủ yếu của dự thảo Báo cáo chính trị sẽ trình bày tại Đại hội VI, nhấn mạnh rằng Đảng Cộng sản Việt Nam bao giờ cũng là Đảng của chủ nghĩa Mác - Lênin, Đảng của Hồ Chí Minh; trong Đảng có thảo luận, tranh luận, nhưng luôn luôn đoàn kết, không có bè phái; Đảng chủ trương phát triển kinh tế, phát triển thị trường nhưng lãnh đạo và quản lý chặt chẽ chứ không để cho thị trường tự phát theo chủ nghĩa tư bản; Việt Nam kiên định con đường đi lên chủ nghĩa xã hội làm cho dân giàu nước mạnh. Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Liên Xô nghe rất chăm chú, với thái độ trọng thị và phát biểu rằng Đảng Cộng sản Liên Xô rất tán thành các quan điểm, đường lối chính trị đúng đắn và sáng tạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, chúc Đại hội VI thắng lợi. Như vậy, cuộc đi thăm Liên Xô của Tổng Bí thư Trường Chinh cuối năm 1986 đã đạt kết quả tốt, tranh thủ được sự đồng tình của Đảng Cộng sản Liên Xô, trong hoàn cảnh cụ thể lúc bấy giờ, là một yếu tố góp phần tăng cường sự nhất trí trong Đảng ta để chuẩn bị tốt cho Đại hội VI.
Xin nói thêm một chi tiết về sự cẩn thận của anh Thận trong chuyến đi này. Anh Thận giao nhiệm vụ cho tôi chỉ đạo chặt chẽ các công việc của chuyến đi, từ nội dung các văn bản đến tổ chức sinh hoạt nội bộ đoàn. Quy định cụ thể rằng các cán bộ, nhân viên đi trong đoàn tuyệt đối không được mang theo hàng hoá gì ngoài đồ dùng sinh hoạt cần thiết; yêu cầu cơ quan chuyên môn kiểm tra nghiêm ngặt hành lý của từng người; không cho bất kỳ đồng chí nào gửi hàng hoặc người thân đi nhờ chuyên cơ; kiểm soát chặt chẽ việc anh chị em đi chợ mua hàng ở Mátxcơva, tuyệt đối không để xảy ra việc mua bán vi phạm quy định của Chính phủ và làm mất uy tín lãnh đạo của Đảng và Nhà nước ta. Chuyến đi đã diễn ra trọn vẹn như yêu cầu của anh Thận.
Mấy chục năm đã qua, nhớ lại những năm tháng được làm việc với anh Thận, tôi luôn thấy vinh dự được học tập thái độ và phong cách của anh, thái độ, phong cách của một người lãnh đạo, tuy ở cương vị rất cao, vẫn không ngừng tự rèn luyện, tự giữ mình trong các khuôn khổ, nền nếp, không bao giờ tự cho mình có quyền lơi lỏng, tuỳ tiện trong công việc. Phong cách anh Thận là một di sản quý giá của Đảng và Nhà nước ta./.
