Đến phường Vỵ Hoàng (TP Nam Định), hỏi thăm về bà Ngô Thị Bắc không ai là không biết đến bà, một đảng viên, cán bộ tiền khởi nghĩa tiêu biểu đại diện cho thế hệ phụ nữ Việt Nam “Anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang”.
 |
| Lãnh đạo Thành ủy Nam Định trao tặng Huy hiệu 70 năm tuổi Đảng cho bà Ngô Thị Bắc. |
Bà Ngô Thị Bắc đã bước vào cái tuổi “xưa nay hiếm” nhưng vẫn rất khỏe mạnh, giọng nói hào sảng và tinh thần rất minh mẫn. Được trò chuyện với bà, chúng tôi như được trở về quá khứ khi mà một thời cả dân tộc vùng lên chống lại thực dân Pháp xâm lược, trong đó có những năm tháng không thể nào quên đối với bà Ngô Thị Bắc đã không ngại hiểm nguy, ngay cả khi giặc truy lùng gắt gao vẫn chăm sóc, nuôi dưỡng và bảo vệ an toàn cho cán bộ Việt Minh của ta. Sinh ra trong một gia đình giàu truyền thống cách mạng ở xã Tràng Duệ (nay là xã Tràng An), huyện Bình Lục (Hà Nam). Mồ côi cả cha lẫn mẹ từ khi 13 tuổi, một mình bà phải đi làm thuê cho địa chủ lấy những đồng tiền công rẻ mạt về nuôi 3 em nhỏ rau cháo qua ngày. Năm 1943, đồng chí Trần Xuân Tôn là cán bộ Việt Minh bí mật từ Hà Đông về nhà bà ở trọ. Hằng ngày, bà Bắc chở đò đưa anh Tôn qua sông Châu Giang sang huyện Duy Tiên dạy học, in ấn tài liệu cách mạng và bà có nhiệm vụ cất giấu tài liệu, truyền đơn của Việt Minh. Bà được anh Tôn dạy viết chữ và tuyên truyền giác ngộ, bà bắt đầu tham gia hoạt động cách mạng từ đó. Năm 1944-1945, bà làm tổ trưởng Việt Minh và Bí thư Phụ nữ cứu quốc bí mật của liên 2 xã Tràng Mỹ Duệ. Ngày 15-8-1945, với vai trò là Bí thư Phụ nữ cứu quốc, bà đã cùng với tổ chức cứu quốc của xã kéo về xã Ngô Khê cướp chính quyền, phá kho thóc của bọn cường hào địa chủ chia cho dân nghèo. Sau năm 1945, bà Bắc tiếp tục tham gia công tác phụ nữ. Năm 1951, bà bị thực dân Pháp bắt và tra tấn dã man nhưng không lấy được thông tin gì, sau đó chúng chuyển bà xuống giam ở Nhà tù Máy Chai (Nam Định), ở trong tù nhưng tinh thần cách mạng bất khuất của bà không có gì dập tắt được. Bà cùng với các tù nhân chính trị thành lập nên một tổ chức tù nhân kháng chiến để hoạt động và bắt liên lạc ra ngoài. Đến tháng 5-1952, được các đồng chí lãnh đạo Đảng bố trí người trà trộn vào nhà tù và giải thoát cho bà. Chỉ vết thương trên môi, bà Bắc nhớ lại: “Tháng 4-1950, trong một trận càn của giặc Pháp tôi đã chỉ huy trung đội nữ du kích phục kích bao vây giặc, trong lúc giao tranh ác liệt, một viên đạn đã sợt qua mặt làm tôi bị thương và dấu tích vẫn còn đến giờ. Cũng có những khi tôi bị giặc Pháp bắt và tra tấn dã man bằng mọi cực hình như quay điện cho chết đi sống lại nhưng tôi vẫn không khai gì để giữ kín hoạt động bí mật của cơ sở”… Sau khi ra tù bà vẫn giữ chức Ủy viên Đảng Đoàn phụ nữ Bình Lục. Tháng 3-1953 được điều động về làm Bí thư Phụ nữ huyện Kim Bảng (Hà Nam) rồi tham gia Ban thường vụ Hội Phụ nữ tỉnh Hà Nam, Nam Định. Đến năm 1967, bà được điều sang làm Phó Ty Thủy sản Nam Hà cho đến khi hợp nhất với tỉnh Ninh Bình thành tỉnh Hà Nam Ninh thì bà giữ chức vụ Phó Bí thư Đảng ủy Ty Thủy sản Hà Nam Ninh. Đến tháng 12-1977, bà về nghỉ hưu theo chế độ của Nhà nước, sống cùng con cháu tại Nam Định.
Về với đời thường, bà vẫn tích cực tham gia phong trào tại cơ sở, là Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ phường Phan Đình Phùng, Bí thư chi bộ khu dân cư Lê Hồng Phong và tham gia Hội Người cao tuổi của phường Vỵ Hoàng, Thường vụ Ban Liên lạc chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày của tỉnh. Ở bất kỳ cương vị nào, bà cũng luôn là tấm gương sáng mẫu mực về phẩm chất, đạo đức, lối sống, cống hiến hết sức mình, tham gia tích cực các phong trào của địa phương, sẵn sàng làm những việc có ích cho quê hương, là tấm gương tốt để giáo dục con cháu trong gia đình học tập và noi theo. Bà cho biết: là một người đảng viên từng hoạt động cách mạng thì cần phải làm tròn bổn phận của mình trong thời chiến cũng như trong thời bình… Với những cống hiến to lớn cho phong trào cách mạng cũng như công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, bà Bắc đã vinh dự được Đảng, Nhà nước tặng thưởng Huân chương Chiến sĩ vẻ vang hạng Nhì, Huân chương Kháng chiến hạng Nhất… và nhiều phần thưởng cao quý khác. Năm 2015, bà vinh dự được nhận Huy hiệu 70 năm tuổi Đảng. Dù đã bước sang tuổi 90, bà Bắc vẫn là một người đảng viên, hội viên tích cực của chi bộ và các đoàn thể trên địa bàn phường. Trong những buổi sinh hoạt chi bộ, bà luôn phát huy tinh thần tự phê bình và phê bình, thẳng thắn góp ý xây dựng chi bộ ngày càng vững mạnh. Đặc biệt, bà luôn là người đi đầu trong các phong trào từ thiện, nhân đạo của địa phương. Tuy không tham gia công tác tại cơ sở nữa song bà vẫn luôn là một công dân đầy trách nhiệm, thường xuyên tuyên truyền, vận động nhân dân trong khu phố cũng như các thành viên trong gia đình tích cực tham gia chấp hành tốt các chủ trương đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước.
Chia tay bà khi mùa xuân đất nước đang đến gần, chúng tôi càng cảm thấy tự hào về những đóng góp của bà và các thế hệ đi trước. Sự hy sinh, cống hiến, tinh thần cách mạng cao đẹp của những cán bộ tiền khởi nghĩa sẽ mãi mãi là ngọn lửa sáng soi rọi cho thế hệ trẻ hôm nay và mai sau./.
Bài và ảnh: Văn Huỳnh
