[links()]
(Tiếp theo)
Hơn hai năm địch mở rộng lấn chiếm toàn địa bàn Nam Định, cho đến Chiến dịch Hoà Bình, là thời kỳ gay go, đầy thử thách và gian khổ hy sinh trong cuộc trường kỳ kháng chiến của nhân dân Nam Định. Đi đến đâu, địch thẳng tay đàn áp, cướp bóc, tàn phá đến đó, thiết lập hệ thống cai trị hà khắc nhằm làm tê liệt phong trào kháng chiến, làm nhụt ý chí chiến đấu bảo vệ nền độc lập dân tộc của quân và dân ta. Đặc biệt là đối với sáu huyện phía nam của tỉnh, nhân dân phải chịu sự o ép căng thẳng cả về vật chất và tinh thần, có lúc tưởng chừng không vượt qua nổi.
Thực tiễn cuộc đấu tranh đã cho thấy đây là giai đoạn diễn ra cuộc đọ sức rất gay go, ác liệt giữa ta và địch trên tất cả các mặt quân sự, kinh tế, chính trị, tư tưởng. Địch càn quét đánh phá cơ sở, "tát nước bắt cá" thì cán bộ, đảng viên "bám đất, bám dân" duy trì cơ sở, giữ vững trận địa kháng chiến. Địch lấn chiếm nơi này, quân dân ta đẩy lùi địch chỗ khác. Địch lập tề, ta phá tề trừ gian và phát triển chiến tranh du kích. Địch lừa bịp, mị dân chia rẽ lương - giáo, ta bám dân tuyên truyền, giáo dục, thuyết phục, củng cố ngày càng vững chắc khối đoàn kết toàn dân cho cuộc kháng chiến...
Trong cuộc chiến đấu còn chưa cân sức, địch có ưu thế hơn ta về lực lượng, trang bị vũ khí, tiềm lực kinh tế. ở từng khu vực, có lúc lực lượng kháng chiến của ta tổn thất lớn phải tạm lùi, thậm chí có bộ phận phải "bật đất", song trong hoàn cảnh nào, cán bộ, đảng viên từ tỉnh đến cơ sở vẫn kiên trì đường lối chủ trương của Đảng, lăn lộn trong phong trào quần chúng để duy trì cơ sở, từng bước phục hồi phát triển sự nghiệp cách mạng địa phương, đồng thời giữ vững đường giao thông từ vùng tự do sang tả ngạn sông Hồng. Trong điều kiện địch chiếm đóng hoàn toàn, cả tỉnh Nam Định chỉ còn hai thôn địch chưa lập tề, chính quyền kháng chiến vẫn bí mật hoạt động ở 150 trong tổng số 178 xã. Có xã, hội tề chỉ là hình thức để che mắt, còn uỷ ban kháng chiến hành chính vẫn điều hành công việc ở địa phương. Vì vậy, không những ta vẫn đứng vững mà còn lãnh đạo nhân dân chống địch cướp phá, diệt tề, trừ gian, duy trì đẩy mạnh sản xuất, đẩy mạnh đời sống; đồng thời động viên mọi tầng lớp nhân dân đóng góp nhân tài,vật lực cho cuộc kháng chiến.
Trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo kháng chiến ở địa phương, Đảng bộ và tổ chức đảng cơ sở cũng còn có những sai lầm, thiếu sót như chủ quan trong việc đề phòng địch chiếm đóng; có nơi còn sơ hở sa vào âm mưu khiêu khích của địch; việc chuyển hướng chỉ đạo chiến tranh du kích, vận động nguỵ binh, công tác dân vận, đặc biệt là vận động đồng bào theo đạo Thiên Chúa có nơi làm còn yếu... Tuy nhiên, trong hoàn cảnh gay go ác liệt đó, Đảng bộ và quân dân trong tỉnh đã làm thất bại một bước âm mưu "Dùng người Việt đánh người Việt, lấy chiến tranh nuôi chiến tranh", đặc biệt là chính sách chia rẽ lương - giáo của giặc. Khối đoàn kết lương, giáo được củng cố, đồng bào lương cũng như giáo đồng lòng hướng theo cách mạng, nuôi dưỡng bảo vệ cán bộ, ủng hộ kháng chiến.
Qua thực tiễn đấu tranh gian khổ, Đảng bộ được rèn luyện, đội ngũ đảng viên được sàng lọc và trưỏng thành, hầu hết đảng viên, cán bộ tận tuỵ, dũng cảm, sẵn sàng hy sinh vì sự nghiệp cách mạng. Đảng bộ cũng đã rút ra nhiều kinh nghiệm về nghệ thuật chỉ đạo chiến tranh nhân dân, xây dựng bộ đội địa phương và dân quân du kích; về vận động và phương châm đấu tranh từng vùng..., từng bước đưa cuộc kháng chiến ở địa phương đi lên vững chắc.
