Thắng lợi của cách mạng Việt Nam cùng với những thắng lợi của quân dân Lào, Cămpuchia trên chiến trường Đông Dương trong những năm 1949 đã đặt quân xâm lược Pháp ngày càng sa lầy, đế quốc Mỹ càng can thiệp sâu vào chiến tranh Việt Nam.
Để xoay chuyển tình thế, từ ngày 13-5-1949, Chính phủ Pháp cử tướng Rơve (Revers), tổng tham mưu trưởng quân đội Pháp cùng 6 nghị sĩ Quốc hội Pháp sang nghiên cứu tình hình Đông Dương và đặt ra một kế hoạch mới mang tên kế hoạch Rơve với nội dung cơ bản là: Mở rộng phạm vi chiếm đóng đồng bằng và trung du Bắc bộ; phong toả biên giới Việt - Trung; tăng cường xây dựng lực lượng cơ động càn quét; mở những đợt tiến công lớn; củng cố, đề cao nguỵ quyền làm công cụ tiếp tục thực hiện chính sách "dùng người Việt, đánh người Việt".
Trong âm mưu mở rộng phạm vi chiếm đóng đồng bằng Bắc Bộ, địch đã chọn 6 huyện phía nam Nam Định làm một trong những điểm đột phá, vì đây là vùng đất phì nhiêu, dân cư đông đúc, lại là vùng có đồng bào theo đạo Thiên Chúa nhiều nhất ở miền duyên hải Bắc Bộ, thuộc giáo hội địa phận Bùi Chu, xung quanh có biển Đông, sông Hồng, sông Đào, sông Đáy bao bọc, thuận tiện cho địch dùng thuỷ quân lục chiến tiến công chiếm đóng.
Trung tuần tháng 10-1949, địch tập trung ba binh đoàn cơ động mở cuộc hành quân Ăngtơraxit (Angtheracile), thực hiện kế hoạch Rơve. Ngày 18-10-1949 địch cho 6 tàu chiến, 2 ca nô chở 2 tiểu đoàn theo sông Hồng đổ quân lên Hạc Châu, Liêu Đông (Xuân Trường) đánh chiếm Hành Thiện, Bùi Chu (nơi có toà giám mục). Ngay lập tức, bọn phản động ở khu vực này - chủ yếu là bọn phản động trong giáo phận Bùi Chu - được trang bị vũ khí, mở rộng chiếm đóng, hình thành một vành đai an toàn bảo vệ sào huyệt Bùi Chu. Sau đó, địch dùng lực lượng lớn tiếp tục đánh chiếm các huyện Giao Thuỷ, Nghĩa Hưng, Hải Hậu, Trực Ninh, Nam Trực.
Kèm theo những hành động quân sự, địch còn sử dụng những thủ đoạn chính trị rất thâm độc, cấu kết với bọn cầm đầu phản động trong giáo hội Thiên Chúa để bọn này đặc lực tiếp tay cho chúng. Được giặc Pháp cấp súng ống, một số tên thầy tu phản động đã khoác áo nhà binh, đeo lon sĩ quan, chỉ huy vệ sĩ cùng giặc Pháp đi càn quét, triệt phá các cơ sở kháng chiến, cướp bóc các hương thôn, gây nên những tội ác hết sức dã man.
Do chưa lường hết được mức độ đánh phá ác liệt của địch và còn chủ quan cho là địch chỉ đánh thăm dò rồi rút nên ta chưa tích cực chủ động đề phòng chiến đấu. Trong vòng chưa đầy hai tháng, địch đã đánh chiếm hầu hết các huyện phía Nam tỉnh, dựng tề, đóng bốt, khống chế lực lượng kháng chiến. Từ đây, nhân dân 6 huyện phía Nam bước vào thời kỳ "hai năm, bốn tháng" đầy đau thương và uất hận.
Trước tình hình đó, dưới sự lãnh đạo của Trung ương Đảng và Liên khu uỷ III tỉnh uỷ Nam Định đã chỉ đạo các địa phương nghiêm túc rút kinh nghiệm, sửa chữa sai lầm, khuyết điểm; đề ra các phương án củng cố, xây dựng lực lượng và tác chiến phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ mới. Các đảng bộ kịp thời uốn nắm những nhận thức không đúng đắn, cử cán bộ trở về cơ sở bám đất, bám dân, xây dựng lại phong trào, từng bước làm rõ âm mưu lợi dụng tôn giáo, chia rẽ lương - giáo của kẻ thù; củng cố phát triển lực lượng vũ trang địa phương, dân quân du kích, làm nòng cốt cho phong trào toàn dân đánh giặc ở địa phương.
Theo: Địa chí Nam Định
[links()]
