Nhân Huệ Vương Trần Khánh Dư (?-1340) là một võ tướng thời nhà Trần, là con trai của Thượng tướng Nhân Huệ Hầu Trần Phó Duyệt nên được hưởng tước hầu từ cha. Sau nhờ có công đánh giặc, được vua Trần Thánh Tông lập làm Thiên tử nghĩa nam (nhận làm con nuôi) nên ông được hưởng tước Nhân Huệ Vương. Ông nổi tiếng về tài cầm quân và đã góp công lớn trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông.
 |
| Đình Quan Lạn thờ Nhân Huệ Vương Trần Khánh Dư. Ảnh: Internet |
Theo sử sách, ông lắm tật song là một tướng tài nên vẫn được vua Trần ưu ái, trọng dụng. Trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông lần thứ ba, ông làm Phó tướng trấn giữ Vân Đồn. Khánh Dư có công lớn trong việc đánh tan đạo binh thuyền chở lương thực, khí giới của quân Nguyên do Trương Văn Hổ chỉ huy vào tháng 12-1287, góp phần làm xoay chuyển tình thế chiến tranh. Tháng 5-1312, ông theo Vua Trần Anh Tông đem quân đi đánh Chiêm Thành. Trận này quân Đại Việt bắt được chúa Chiêm Thành là Chế Chí đem về. Không chỉ giỏi võ, Trần Khánh Dư còn giỏi văn. Ông là người viết lời tựa cho cuốn Vạn Kiếp tông bí truyền thư của Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn. Ngoài ra, ông có tài kinh doanh. Năm 1323, Nhân Huệ Vương Trần Khánh Dư xin về trí sĩ, tại vùng ấp ông được phong, thuộc xã Dương Hòa, lộ Lý Nhân (Hà Nam). Một lần, ông đi chơi đến Tam Điệp, Trường Yên (Ninh Bình), qua vùng đất thấy đồng cỏ bát ngát, sông nước hữu tình, ông bèn sai gia nhân đến khai khẩn, lập thành làng mới. Ông còn lập các trại Động Khê và trại Tịch Nhi, thuộc hai xã Yên Nhân và Yên Đồng (Ý Yên). Ông ở lại những nơi mới khai phá này 10 năm. Sau đó, ông trở về ấp Dưỡng Hòa cũ và giao lại các trại mới lập cho hai gia tướng họ Bùi và họ Nguyễn coi sóc. Trong buổi đầu khai hoang lập ấp, ông đã bỏ tiền nhà ra giúp vốn cho dân. Ông còn hướng dẫn nhân dân trại Tịch Nhi trồng cói và làm nghề dệt cói.
Năm 1340, ông mất. Nhân dân trong vùng lập đền thờ ông ở trại An Trung trên nền nhà xưa ông đã ở để ghi tạc công đức của ông. Ngày nay ở bến Đình thuộc xã Quan Lạn, huyện Vân Đồn (Quảng Ninh), dân trong vùng vẫn tổ chức lễ hội Quan Lạn (còn gọi là hội đua bơi Quan Lạn), từ ngày 10 đến 20-6 âm lịch nhằm kỷ niệm chiến thắng Vân Đồn năm 1287 của Trần Khánh Dư.
Tại Nam Định, Nhân Huệ Vương Trần Khánh Dư được thờ tại đền An Lại Thượng, xã Yên Nhân (Ý Yên), một trong các trại do ông và nhân dân khai khẩn, lập nên./.
PV (tổng hợp)
