Nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu có lần đã tự hào kể rằng: Trong dịp kỷ niệm 40 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22-12-1984), ông có vinh dự được tham gia lễ mít tinh do Bộ Quốc phòng tổ chức. Khi biết ông là tác giả bài “Đoàn Vệ quốc quân”, nhiều vị tướng đến bắt tay, bày tỏ sự yêu thích bài hát và cho biết, chính ca từ, giai điệu giục giã của bài hát đã thôi thúc họ gia nhập quân đội, chiến đấu quên mình vì nền độc lập của Tổ quốc. Buổi ra đi, không ai nghĩ mình sẽ trở thành vị tướng, chỉ nghĩ đến lời thề sẵn sàng chết để “bảo tồn sông núi”.
 |
| Lớp lớp đoàn quân tiến về Hà Nội, 10-10-1954. Ảnh: Internet |
Có thể nói, trong gia tài âm nhạc khá đồ sộ của nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu, có rất nhiều bài hát tạo được ấn tượng sâu đậm trong trái tim nhiều thế hệ người Việt Nam. Và bài “Đoàn Vệ quốc quân” chính là một tác phẩm như vậy. Bài hát ra đời sau thời kỳ sục sôi của Cách mạng Tháng Tám, giữa lúc thực dân Pháp quay trở lại xâm lược nước ta lần thứ hai bằng việc đưa quân vào Nam Bộ. Phong trào Nam tiến được thanh niên cả nước nô nức hưởng ứng. Phan Huỳnh Điểu khi ấy là một chàng trai mới 21 tuổi, đang sống ở Đà Nẵng. Chứng kiến cảnh những đoàn quân Nam tiến hừng hực khí thế với lời thề bảo vệ non sông, Phan Huỳnh Điểu nghĩ ngay đến việc sáng tác một bài hát để cổ vũ phong trào. Lúc đó, mặc dù sáng tác nhạc nhưng Phan Huỳnh Điểu gần như chưa biết gì về nhạc lý, nên phải nhờ người khác thạo nhạc ký âm ra giấy.
“Đoàn Vệ quốc quân” ra đời như một luồng gió mới sôi nổi, làm nức lòng người dân Việt Nam lúc bấy giờ: “Đoàn Vệ quốc quân một lần ra đi. Nào có sá chi đâu ngày trở về. Ra đi, ra đi bảo tồn sông núi. Ra đi, ra đi thà chết chớ lui…”. Với những nốt móc đơn có chấm đôi liền ngay với nốt móc kép, sau đó tiếp đến loạt nốt đen trong nhịp 2/4, tác giả đã phản ánh được những bước chân sôi nổi, chắc nịch, đầy quyết tâm của những chiến sĩ Nam tiến khi ấy, mang lý tưởng “bảo tồn sông núi”, “thà chết chớ lui”. Những câu ca: “Ngày xưa biết bao vị hùng anh quyết vì non sông ra tay bao lần. Ngày nay đoàn quân ta gắng làm sao giành được tự do, hạnh phúc cho dân” không còn là chữ nghĩa mà là nỗi trăn trở đêm ngày, thôi thúc những bước chân của đoàn quân giải phóng gấp gáp, khẩn trương hơn tiến vào Nam chiến đấu...
Hơn nửa thế kỷ đã trôi qua nhưng “Đoàn Vệ quốc quân” vẫn không hề xưa cũ theo thời gian. Đến hôm nay nghe lại, mỗi chúng ta vẫn cảm nhận nguyên vẹn cảm xúc như những chàng trai lên đường ra trận với lý tưởng cao đẹp “ra đi giữ gìn sông núi” ngày nào./.
Theo: qdnd.vn
