Trò chơi đánh roi múa mộc thường diễn ra trong các dịp lễ hội mùa xuân ở miền Bắc, vừa để góp vui trong ngày hội, vừa khuyến khích thanh niên luyện tập để tự vệ và bảo vệ xóm làng.
Trước khi bước vào trò chơi, làng mới thông báo người làm trọng tài. Sau khi trọng tài điểm danh, tuyên bố luật chơi, người chơi sẽ đứng xếp thành hàng bắt thăm thành cặp để thi đấu. Mỗi người khi đến lượt chơi được trọng tài phát một cây roi. Roi thường được làm bằng tre, vót nhẵn, đầu vuốt nhỏ để có độ dẻo lúc ra roi, hai đầu bịt vải đỏ để dễ nhận thấy và một tấm mộc đan bằng tre, hình tròn hoặc hình chữ nhật và được sơn đỏ. Khi vào trận, hai người chơi tay cầm roi, tay cầm mộc vừa đánh, vừa đỡ. Mỗi người có lối đánh, kỹ thuật thi đấu khác nhau. Có những cú đánh đầu roi bổ xuống như trời giáng khiến đối thủ lo chống đỡ, nhưng đó chỉ là cú đánh ảo, trong lúc ấy, nhanh như chớp lại đốc roi thúc mạnh vào sườn hạ thế đối thủ, đó mới là cú đánh thực. Khi đánh một tay phải cầm chắc cây gậy, tay còn lại giơ mộc lên đỡ lấy thân gậy thì các đường đánh mới uyển chuyển. Ai đánh trúng đối thủ nhiều lần thì thắng.
Có nơi, người chơi còn vắt trên vai một khăn lông to và dài, gặp khi bất trắc, có thể dùng khăn thay roi, gọi là roi nhuyễn tiên, không phải là để đánh mà để "vung roi" che mắt rồi xông vào hất tung binh khí của đối thủ. Nhiều hội chơi không chỉ dùng gậy mà có thể dùng côn...
Ngọc Linh
