Như những “đốm lửa” rực rỡ bung nở đầu hè, màu hoa đỏ của những chùm mẫu đơn, của loài hoa hạnh tươi thắm, nồng nàn từ xa bắt mắt người xem. Ở giữa những đốm lửa, giữa vườn cây xanh mướt mát, ngôi nhà của lão nông Đỗ Duy Môn, xóm 2, thôn Thượng, Điền Xá (Nam Trực) càng trở nên thơ mộng. Đam mê giống cây, hoa quý, ông Môn đã dành nhiều thời gian, tâm huyết để sưu tầm, cắt tỉa các loại hoa. Để mỗi khi tiếng chim quyên báo hiệu hè, ngôi nhà soi bóng xuống dòng sông của ông lại được thắp lửa.
Như nhiều người chơi cây cảnh khác ở vùng đất có tuổi nghề trên 800 năm, gia đình ông Môn có nhiều đời gắn bó với nghiệp cây cảnh. Thú chơi cây, vì thế “ngấm” vào ông từ máu thịt. Có điều, nếu dân làng chơi đại trà một giống cây, hoa nào đó thì ông Môn lại bỏ công đi tìm những cây “lạ”. Ông cười tự nhận đó là những hướng đi “ngược đời”. Ngày còn trẻ ông đã từng chơi qua tùng thế, du, tường vi, ngọc anh, dâm bụt..., 5 năm trở lại đây ông Môn trồng, sưu tầm hoa hạnh, tường vi và mẫu đơn. “Đối với tôi đây là những giống hoa không chỉ quý, đẹp mà còn bền màu, lâu hoa. Hơn nữa đây còn là những giống hoa tương đối hiếm, ít người trồng, do đó thị trường khá ổn định”, ông Môn chia sẻ. 5 năm trước, sau khi kết thúc những đợt dâm bụt cuối mùa, ông Môn nghĩ đến việc ươm trồng, buôn bán các giống cây mới và ông tìm đến mẫu đơn. Để có những gốc mẫu đơn đẹp, ông đi khắp nơi tìm mua. Ở đâu có người giới thiệu cây đẹp, không ngại xa xôi ông tìm đến xem, thẩm định cây. Ưng ý, ông Môn thuê người đánh cây về trồng. Điều đặc biệt, ông chỉ sưu tầm những gốc mẫu đơn ta, mặc trên thị trường hiện nay ngập tràn các giống mẫu đơn Tàu và Thái dễ trồng, chất lượng hoa đẹp. Tuy nhiên ông Môn vẫn thích giống mẫu đơn thuần Việt hơn cả. “Cây hoa mẫu đơn ta nổi bật với những chùm hoa rực rỡ trên đỉnh, cực sai hoa đem đến vẻ đẹp quyến rũ, sang trọng. Hoa mẫu đơn không chỉ tượng trưng cho thịnh vượng, giàu sang phú quý, sắc đẹp mà còn biểu tượng cho những cuộc hôn nhân hạnh phúc với con cháu đề huề. Tôi thích ý nghĩa nó như vậy nên mới… theo đuổi”, ông Môn nói.
 |
| Ông Đỗ Duy Môn, xóm 2, thôn Thượng, Điền Xá (Nam Trực) chăm sóc vườn cây cảnh của gia đình. |
Đến nay, vườn nhà ông lúc nào cũng có khoảng 60-70 gốc mẫu đơn với 2 màu đỏ và vàng. Gốc to có kích thước tán rộng đến vài mét, cây nhỏ cũng vài chục phân. Theo ông Môn, trồng và chăm sóc mẫu đơn không khó, tuy nhiên cây thường bị sâu đục thân tấn công. Để bảo vệ cây, vài tháng ông lại phun thuốc cho cây một lần. Cây mẫu đơn ta chịu hạn tốt nhưng chịu úng kém, khi trồng, chăm sóc cần chú ý đến việc tưới nước, chống úng cho cây. Nếu mưa nhiều, ông còn đào rãnh thoát nước tránh để cây úng ngập. Mẫu đơn hợp với khí hậu mùa hè, mùa đông lạnh, khô không thích hợp cho sự sinh trưởng, phát triển của cây. Mùa hè cũng là khoảng thời gian cây cho hoa đẹp nhất, trời càng nắng, hoa mẫu đơn càng đỏ rực rỡ. Vào giữa mùa thu, đầu đông khi ánh nắng dịu nhẹ hơn, những chùm mẫu đơn vàng như vào đợt “rộ”. Thời tiết, ánh sáng thời điểm này thích hợp cho những chùm hoa vàng khoe sắc. Sưu tầm mẫu đơn khắp nơi về vườn, ông Môn phải mất chừng 1 năm chăm sóc, cắt tỉa mới đưa cây vào các “thế” cố định. Tùy dáng cây mà ông cắt tỉa theo các thế khác nhau cho phù hợp. Mẫu đơn thường cho hoa sau khoảng 4-5 năm trồng, nếu trồng bằng cách tách cây, sẽ cho hoa nhanh hơn. Một cây mẫu đơn đẹp phải hội tụ được nhiều tiêu chí, gốc, dáng và hoa. Phục vụ nhu cầu thị trường chơi mẫu đơn cho các đền, chùa, di tích nên ông Môn cũng không quá cầu kỳ trong việc tạo dáng, thế cho cây. Hầu hết mẫu đơn trong nhà đều được ông cắt tỉa ở dạng mâm xôi thích hợp cho việc đặt cây ở các chùa chiền, nhà thờ… Giữa bạt ngàn mẫu đơn, ông Môn chọn giới thiệu gốc cây quý có tuổi đời hàng trăm năm mà gia đình lưu giữ được. Ông kể: “Chị tôi năm nay đã ngoài 70 tuổi, khi chị hiểu biết về giống hoa này đã thấy cây mẫu đơn to lớn trong vườn nhà”. Vườn nhà ông Môn, gốc mẫu đơn “trẻ” nhất cũng có tuổi đời khoảng 20-30 năm. Nhiều gốc có tuổi đời trên 50 năm, một số gốc ngót nghét 100 năm tuổi. Thân gốc to lớn, từng lớp mốc trắng phủ thời gian lên cây. Say mê mẫu đơn, quý trọng giống hoa quý, mỗi ngày ông Môn dành phần lớn thì giờ cắt tỉa cho cây, cẩn thận xem xét từng gốc, tán lá. Có những năm, ông thu được vài trăm triệu đồng từ việc bán mẫu đơn. Trung bình cây thấp nhất trong vườn của ông cũng có giá trên 20 triệu đồng. Cây đẹp, lâu năm có khi được bán với giá hàng trăm triệu đồng. Không chỉ say mê mẫu đơn, ông Môn dành nhiều tình yêu mến cho những gốc hạnh, tường vi vốn đã gắn bó với khu vườn nhà ông đã lâu. Nằm gọn giữa những cây mẫu đơn to lớn, vườn hoa hạnh đang vào mùa rực rỡ. Trên những thân thảo, từng chùm hoa đỏ thắm, cánh mỏng xếp từng lớp đan khít vào nhau. Hạnh vốn bền màu hoa, chăm sóc cẩn thận hoa có thể tươi hàng tháng. Mùa hoa hạnh rất dài từ tháng 2 đến tháng 10 âm lịch hằng năm. Lớp hoa này rụng đi, những nụ đỏ tươi tắn dần xòe cánh rồi bung nở thay thế lúc nào không hay. Lá cây hạnh rất xanh làm nền cho hoa khoe sắc thắm. Trồng hạnh cũng đơn giản như mẫu đơn. Tuy nhiên đây là dạng cây thân thảo, ít rễ nên thường xuyên bị sâu đục thân tấn công. 1,5-2 tháng, ông Môn lại phun thuốc phòng sâu bệnh cho cây. Hạnh ưa nóng, ánh sáng, sức chịu hạn tốt, thích nghi trên nhiều loại đất khác nhau. Do ít rễ nên cây không ưa nước nhiều, vì vậy vào mùa mưa ông Môn cũng phải tìm cách chống ngập úng cho các gốc hoa. Năm ngoái, ông Môn bị thiệt hại nhiều gốc cây hạnh do trận lũ lụt lịch sử. Hiện, vườn nhà ông có khoảng 400-500 cây có tuổi đời từ 5-6 năm. Cây nhỏ cũng có giá vài trăm nghìn đồng, cây to, đẹp có thể bán được vài triệu. Ngắm nhìn những gốc hạnh nở hoa đỏ chói, ông Môn bảo, tôi chưa thấy hoa nào đẹp như hoa hạnh. Khu vườn rộng 2.000m2 của lão nông hiện còn có vài trăm cây tường vi. Đối với giống hoa này, ông Môn chơi ở cả 4 dòng khác nhau. Ông trồng tường vi đơn, tường vi kép, yến hồng đào và tím. Đa số gốc tường vi trong vườn đều khá to, vài năm trước, khi người chơi còn khá lạ với giống hoa này ông Môn đã trồng la liệt khắp vườn. Cây to, gốc đẹp nên tường vi của ông rất được giá, mỗi năm ông xuất bán, thu về vài chục triệu đồng.
Mới đầu hè nhưng vườn của lão nông Đỗ Duy Môn đã ngập trong sắc hoa. Ông bảo, một, hai tháng nữa hoa sẽ nở nhiều vô cùng. Đặc biệt là những cây mẫu đơn. Khi đó mỗi cây sẽ là một “mâm hoa” đỏ hoặc vàng rực. Ngôi nhà của ông nhiều khi còn bị “chìm” giữa biển hoa mênh mông này. Vẻ đẹp rạng ngời, lộng lẫy của các loại hoa thu hút rất nhiều khách qua đường. Khách phương xa dừng chân ngắm nghía, rồi còn xin vào chụp ảnh. Ông Môn không từ chối một ai, bởi hoa đẹp phải có người thưởng thức. Có như vậy, cái đẹp mới lan tỏa. Tâm hồn những người trồng cây, ưa cái đẹp như ông do đó cũng cảm thấy thư thái, yên vui hơn./.
Bài và ảnh: Nguyễn Hoa Xuân
