Trong 3 tháng đầu năm 2017, tình trạng chậm đóng, chây ỳ, cố tình trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN trên địa bàn tỉnh tiếp tục diễn biến phức tạp, ảnh hưởng trực tiếp đến quỹ BHXH, BHYT và quyền lợi của người lao động. Tổng số nợ đến ngày 31-3-2017 là 140 tỷ 74 triệu đồng. Bao gồm: nợ BHXH: 102 tỷ 398 triệu đồng (trong đó, nợ dưới 1 tháng: 14 tỷ 453 triệu đồng; nợ từ trên 1 tháng đến dưới 6 tháng: 44 tỷ 44 triệu đồng; nợ từ 6 tháng trở lên: 43 tỷ 90 triệu đồng); nợ BHYT: 30 tỷ 567 triệu đồng; nợ BHTN: 7 tỷ 108 triệu đồng.
Theo quy định của Luật BHXH năm 2014 (có hiệu lực từ 1-1-2016) cho phép tổ chức Công đoàn được quyền khởi kiện doanh nghiệp nợ đọng BHXH, nhằm bảo đảm quyền lợi của người lao động và cho phép cơ quan BHXH có quyền thanh tra chuyên ngành việc đóng BHXH, BHYT, BHTN. Để triển khai các chức năng trên theo Luật BHXH sửa đổi, kịp thời bảo vệ quyền lợi người lao động, tháng 12-2016, BHXH tỉnh đã lập danh sách 61 đơn vị, doanh nghiệp nợ BHXH chuyển LĐLĐ tỉnh tiến hành các bước khởi kiện theo luật định. Theo quy định, sau khi nhận danh sách do BHXH tỉnh cung cấp, LĐLĐ tỉnh đã ra thông báo tới các đơn vị nợ đọng BHXH. Tuy nhiên, đến tháng 4-2017, tỉnh ta chưa tiến hành khởi kiện ra tòa các đơn vị trên về hành vi vi phạm chính sách BHXH theo luật định.
Trước thực trạng trên, ngày 22-3-2017, BHXH tỉnh đã có công văn gửi BHXH Việt Nam báo cáo về việc thực hiện, nêu rõ những khó khăn, tồn tại trong việc phối hợp trao đổi, cung cấp thông tin, tài liệu giữa ngành BHXH và LĐLĐ trong việc khởi kiện ra tòa đối với các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN. Đối với 61 đơn vị vi phạm chính sách BHXH, tổng số tiền nợ là 42 tỷ 414 triệu đồng; có 2.975 người lao động tại các đơn vị trên không được đóng theo Luật BHXH. Trong năm 2016 và 3 tháng đầu năm 2017, BHXH tỉnh đã cử cán bộ đến hơn 200 đơn vị có số nợ kéo dài, nợ khó và các đơn vị, doanh nghiệp BHXH tỉnh đã đề nghị LĐLĐ khởi kiện về hành vi vi phạm Luật BHXH để đôn đốc thu nợ, ký biên bản đối chiếu thu nộp BHXH, BHYT, BHTN. Tuy nhiên, đến nay, 61 đơn vị, doanh nghiệp đề nghị LĐLĐ tiến hành các thủ tục khởi kiện vẫn cố tình chây ỳ, nợ đọng BHXH.
 |
| BHXH tỉnh phối hợp với Cty TNHH Hệ thống dây dẫn Sumi Việt Nam tổ chức bàn giao sổ bảo hiểm xã hội cho người lao động tháng 3-2017. |
Theo lãnh đạo LĐLĐ tỉnh, đối với 61 đơn vị, doanh nghiệp sau khi nhận danh sách do BHXH tỉnh cung cấp, LĐLĐ tỉnh đã ra thông báo tới các đơn vị nợ đọng BHXH; đồng thời, thành lập các tổ công tác trực tiếp đến các doanh nghiệp đôn đốc, vận động thực hiện chính sách BHXH cho người lao động theo luật định. Theo lãnh đạo LĐLĐ tỉnh, ách tắc trong việc khởi kiện 61 đơn vị vi phạm pháp luật về BHXH hiện đang có sự chồng chéo và “khoảng trống” về pháp luật trong việc thực hiện quy định này. Theo đó, để tổ chức Công đoàn khởi kiện và được tòa án chấp nhận thụ lý vụ kiện, cần phải căn cứ vào Bộ luật Tố tụng dân sự; song Luật BHXH lại có hiệu lực trước Bộ luật Tố tụng dân sự (Bộ luật Tố tụng dân sự có hiệu lực ngày 1-7-2016); Bộ luật Hình sự cũng có hiệu lực từ 1-7-2016, nhưng phải tạm dừng chờ kỳ họp thứ 3 Quốc hội XII cho ý kiến sửa đổi.
Theo lãnh đạo BHXH tỉnh, trước khi Luật BHXH sửa đổi có hiệu lực, BHXH có quyền phối hợp với TAND các cấp để khởi kiện theo Bộ luật Dân sự (hồ sơ chỉ cần thông báo kết quả nợ, bản đối chiếu thu nộp). Đến khi Luật BHXH (sửa đổi) được thông qua, có hiệu lực từ ngày 1-1-2016, Công đoàn được giao quyền khởi kiện hành vi này, nhưng Luật Công đoàn năm 2012 và Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 lại quy định là để tiến hành khởi kiện, công đoàn phải được người lao động hoặc tập thể người lao động ủy quyền (tùy từng trường hợp). Bên cạnh đó, theo quy định của Bộ luật Lao động 2012 và Luật BHXH (sửa đổi), thì TAND các cấp có quyền giải quyết các tranh chấp liên quan đến lĩnh vực BHXH. Tuy nhiên, khoản 3, Điều 26 Bộ luật Tố tụng dân sự 2005 chỉ giải quyết các tranh chấp về hợp đồng BHXH, chứ không quy định vấn đề khởi kiện. Mặt khác, điểm d, khoản 1, Điều 32 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định các tranh chấp về lao động giữa cá nhân người lao động với người sử dụng lao động liên quan đến vấn đề BHXH, BHYT, BHTN và được giải quyết bằng những vụ án lao động, không liên quan đến hành vi trốn đóng BHXH của doanh nghiệp (vụ án dân sự). Khoản 2, Điều 187 Bộ luật Tố tụng dân sự cũng quy định tổ chức đại diện tập thể lao động có quyền khởi kiện vụ án lao động trong trường hợp cần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của tập thể người lao động, thì có văn bản ủy quyền của tập thể người lao động hoặc công đoàn cơ sở, công đoàn cấp trên theo Luật Công đoàn.
Đồng chí Trần Văn Dũng, Giám đốc BHXH tỉnh cho biết: Trong khi chờ hướng dẫn của các cơ quan có thẩm quyền, từ nay đến cuối năm 2016, BHXH tỉnh tập trung chỉ đạo BHXH 10 huyện, thành phố tích cực tăng cường các giải pháp tăng cường thu BHXH, BHYT; phối hợp chặt chẽ với LĐLĐ tỉnh trong cung cấp thông tin, hồ sơ khởi kiện các đơn vị nợ BHXH, BHYT, BHTN. Trong trường hợp phát hiện có dấu hiệu vi phạm về đóng BHXH, BHYT, cơ quan BHXH sẽ kịp thời tổ chức thực hiện thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm theo quy định. Bên cạnh đó, BHXH tỉnh phối hợp với các ngành hữu quan tiến hành thanh tra các đơn vị sử dụng lao động, kiên quyết xử lý các doanh nghiệp cố tình chây ỳ; quản lý chặt chẽ công tác quản lý thu, xử lý thu hồi nợ BHXH, BHYT, BHTN. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền phổ biến sâu rộng các chế độ chính sách BHXH, BHYT, BHTN./.
Bài và ảnh:
Việt Thắng
