Chấn chỉnh tình trạng lạm thu đầu năm học

Chỉ còn ít ngày nữa là học sinh trong tỉnh chính thức bước vào năm học 2016-2017. Bên cạnh sự háo hức trở lại trường lớp sau thời gian nghỉ hè của học sinh, năm học mới cũng đem đến cho không ít các bậc phụ huynh những băn khoăn, lo lắng về các khoản đóng góp.

 

Thời gian qua, việc lạm thu trong trường học đã gây nhiều bức xúc trong dư luận xã hội. Với những học sinh ở nông thôn, có hoàn cảnh kinh tế gia đình khó khăn thì những khoản thu ngoài danh mục dù chỉ vài chục nghìn đồng cũng là nỗi lo không nhỏ. Học sinh ở một số trường trên địa bàn Thành phố Nam Định, nhiều năm còn phải đóng góp những khoản thu xã hội hóa, quỹ lớp, quỹ trường lên đến tiền triệu cũng đã nhiều lần được dư luận nhắc đến. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng lạm thu thời gian qua là do các trường lợi dụng những kẽ hở trong công tác quản lý Nhà nước, đề ra các khoản thu dưới hình thức của Hội phụ huynh, do giáo viên hoặc đại diện phụ huynh đứng ra thu. Các khoản thu này nhà trường không hạch toán theo quy định của pháp luật. Thực tế cho thấy, trong các buổi họp phụ huynh đầu năm học, các gia đình đều đồng thuận khi đóng những khoản tiền theo quy định của Nhà nước như học phí, tiền học buổi thứ hai, tiền học thêm trong nhà trường hoặc một số khoản nhà trường thu hộ như bảo hiểm y tế (bắt buộc), quỹ Đoàn, quỹ Đội, tiền mua sách, vở, đồng phục, gửi xe đạp, nước uống... Điều khiến phụ huynh băn khoăn và bức xúc chính là các khoản thu có tên gọi là “tự nguyện” hay núp dưới danh nghĩa “xã hội hóa”. Đó là các khoản thu quỹ hội lớp, quỹ hội trường, thu hỗ trợ cơ sở vật chất nhà trường, hỗ trợ giáo dục... Hay về khoản mua sắm đồng phục, nhà trường yêu cầu phụ huynh tự sắm theo quy định của trường. Tuy nhiên, đồng phục của mỗi trường lại có lôgô riêng, nên phụ huynh buộc phải đăng ký tại trường để mua theo giá đã được đề ra chứ không thể mua nơi khác. Đối với sách giáo khoa, hằng năm các cửa hàng, đại lý sách đều áp dụng giá ưu đãi giảm đến 10-15% trong các tháng hè nhưng hầu như phụ huynh đều phải đăng ký mua tại trường với giá không được chiết khấu. Có nhiều trường hợp học sinh phản ánh, do điều kiện hoặc muốn tận dụng sách giáo khoa cũ của anh (chị) học lớp trên để lại nên không đăng ký mua sách giáo khoa tại trường, nhưng khi phát sách, học sinh đó vẫn có tên trong danh sách kèm theo ghi chú “chưa nộp tiền” và được giáo viên chủ nhiệm nhắc nhở: “Ai có thắc mắc lên gặp hiệu trưởng”(!). Ngoài ra, việc các trường thu gộp hàng chục khoản thu cùng một thời điểm với mức đóng góp hàng triệu đồng cũng khiến nhiều bậc cha mẹ rơi vào tình cảnh khó khăn, nhất là các gia đình có hai con đang đi học.

Thông tư 55/2011/TT-BGDĐT do Bộ GD và ĐT ban hành điều lệ ban đại diện cha mẹ học sinh không có khái niệm nào gọi là “quỹ lớp” hay “quỹ cha mẹ học sinh” và đầu năm học, Bộ GD và ĐT đều có văn bản yêu cầu các cơ sở giáo dục phải thực hiện thu, chi theo đúng quy định của Nhà nước, không để xảy ra tình trạng lạm thu. Trong đó, đối với những khoản thu để mua sắm phục vụ trực tiếp cho học sinh học tập, sinh hoạt như đồng phục, quần áo thể dục - thể thao, phù hiệu học sinh..., các cơ sở giáo dục cần thống nhất chủ trương, kiểu mẫu với phụ huynh học sinh, phụ huynh tự lựa chọn và quyết định hình thức tổ chức thực hiện thích hợp. Đối với những khoản đóng góp cho nhà trường để thực hiện một số nhiệm vụ thay cha mẹ trong công tác nuôi, dạy học sinh như: tiền ăn, tiền chăm sóc bán trú, tiền nước uống..., nhà trường phải trao đổi và có sự đồng thuận của phụ huynh học sinh về chủ trương, công khai mức thu, nội dung chi bảo đảm nguyên tắc thu đủ bù đắp chi phí. Các trường vận động phụ huynh tham gia bảo hiểm y tế cho con em theo đúng quy định của Luật Bảo hiểm y tế và cần giải thích rõ nội dung và tính chất bắt buộc của bảo hiểm y tế để phụ huynh không hiểu lầm khi mua các loại bảo hiểm thương mại. Bên cạnh đó, Ban đại diện cha mẹ học sinh phải thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ của mình theo quy định tại Thông tư 55; tuyệt đối không tổ chức thu của phụ huynh để chi cho các khoản không phục vụ trực tiếp cho hoạt động của ban đại diện cha mẹ học sinh như bảo vệ cơ sở vật chất, bảo đảm an ninh nhà trường; trông coi phương tiện tham gia giao thông của học sinh; vệ sinh lớp học, vệ sinh trường; khen thưởng cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên nhà trường; mua sắm máy móc, trang thiết bị, đồ dùng dạy học cho trường, lớp học hoặc cho cán bộ quản lý, giáo viên và nhân viên nhà trường; hỗ trợ công tác quản lý, tổ chức dạy học và các hoạt động giáo dục; sửa chữa, nâng cấp, xây dựng các công trình của nhà trường. Ngành giáo dục khuyến khích sự đóng góp tự nguyện của các doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân để hỗ trợ cơ sở vật chất nhà trường. Tuy nhiên, việc quản lý, sử dụng khoản đóng góp này phải tuân thủ các nguyên tắc và yêu cầu trong Thông tư quy định về tài trợ cho các cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân. Đặc biệt, các cơ sở giáo dục phải tổ chức thu, quản lý và thông báo dự toán sử dụng, công khai quyết toán những khoản đóng góp tự nguyện theo đúng quy định của pháp luật; không tùy tiện lập quỹ để buộc học sinh đóng góp dưới danh nghĩa đóng góp tự nguyện. Trong Thông tư 55 mà Bộ GD và ĐT đã ban hành, chỉ có một quy định đó là khoản kinh phí hoạt động của ban đại diện cha mẹ học sinh. Kinh phí này được thống nhất trong hội phụ huynh. Vì vậy, nếu khoản thu đó không hợp lý thì phụ huynh phải có ý kiến. Không có chuyện bắt hội cha mẹ học sinh phải đóng góp mua máy móc, trang thiết bị, cơ sở vật chất cho nhà trường. Ngoài Thông tư hướng dẫn của Bộ GD và ĐT, hằng năm UBND tỉnh, Sở GD và ĐT đều có văn bản hướng dẫn, chấn chỉnh tình trạng lạm thu. Và mới đây, trong hội nghị tổng kết năm học của ngành GD và ĐT, lãnh đạo UBND tỉnh cũng đã chỉ đạo ngành GD và ĐT kiểm tra, rà soát các khoản thu trong các cơ sở giáo dục, kiên quyết chống lạm thu trong nhà trường.

 

Năm học mới đang đến gần! Hy vọng những khoản lạm thu đầu năm học không còn là nỗi lo lắng cho phụ huynh, học sinh và gây bức xúc trong dư luận./.

 

Bài và ảnh: Thảo Linh