Nhằm “xanh hóa” không gian sống, đưa không gian nơi ở gần với thiên nhiên, vừa đáp ứng nhu cầu rau xanh an toàn, gần đây xu hướng làm “vườn treo” trồng hoa, cây cảnh hay vườn rau xanh ngay trên sân thượng được nhiều người dân áp dụng. Trào lưu này được đánh giá là hiệu quả, phù hợp nhằm thích nghi với tốc độ đô thị hóa nhanh, giảm tải các áp lực về môi trường, khí thải, diện tích cây xanh và công viên đô thị đang dần bị thu hẹp.
 |
| Chăm sóc vườn cây cảnh trên sân thượng là công việc yêu thích hằng ngày của bà Bùi Thị Dung ở ngõ 417, đường Trần Hưng Đạo (TP Nam Định). |
Trao đổi với chúng tôi, kiến trúc sư Nguyễn Văn Công (Sở Xây dựng) cho biết: trồng cây xanh trên sân thượng ở các tòa nhà, doanh nghiệp hay các hộ gia đình đem lại cả lợi ích kinh tế và lợi ích xã hội. Với các hộ dân cư, những khu vườn trên mái nhà giúp chủ nhà có thể tự tay trồng và thưởng thức thành quả là các loại rau quả đảm bảo chất lượng an toàn (nhất là trong bối cảnh thị trường tràn lan rau, quả, thực phẩm bẩn, độc và các chiêu trò che giấu tinh vi của người bán); lại có thể chống nóng, làm tăng tuổi thọ của mái nhà. Bên cạnh đó, trồng cây trên sân thượng đã làm giảm khí CO2 phát ra môi trường, giúp hạ nhiệt bầu không khí vào mùa nóng, hỗ trợ một phần lớn cho hệ thống cống rãnh thoát nước mưa của thành phố, tạo vùng khí hậu ổn định và góp phần tạo nên một môi trường đô thị trong lành. Xu hướng này cũng giúp thúc đẩy nghề trồng hoa, cây cảnh nội thất phát triển. Anh Nguyễn Văn Đạt, xã Điền Xá (Nam Trực) bán hàng tại chợ cây cảnh trên đường Trần Hưng Đạo (TP Nam Định) cho biết: “Những năm gần đây, chất lượng cuộc sống nâng lên, thú vui trồng cây tại gia của người dân được quan tâm hơn nên các sạp hàng của chúng tôi cũng tấp nập hơn rất nhiều”. Với sạp hàng rộng chừng 10m2, anh bày bán đủ các loại cây: thiên lý, lộc vừng, sam, xương rồng, vảy rồng, kim phát tài, đại phù gia, hoa giấy, bon sai. Cây ở sạp hàng anh thay đổi liên tục, mùa nào cây ấy. Giá cả cũng “bình dân”, một chậu cây hoa tùy thuộc vào kích cỡ và chủng loại có giá trung bình từ 20-40 nghìn đồng. Anh chia sẻ, thời gian đầu, nhiều hộ gia đình chỉ tận dụng những vật dụng phế thải như: thùng xốp, xô, chậu hỏng. Tuy nhiên, đến nay các chậu nhựa thông minh, khay trồng rau hay các giỏ nhựa treo đã dần thay thế các vật dụng trên để tiết kiệm diện tích, giúp cây trồng tránh được úng ngập khi trời mưa, lại bảo đảm mỹ quan. Không chỉ bán cây cảnh, chậu hoa, mỗi chủ sạp hàng ở đây còn kiêm cả tư vấn khách hàng về thiết kế, lựa chọn các loại cây, đất, các loại phân bón cần thiết; đặc biệt hướng dẫn khách hàng thiết kế hệ thống dẫn và thoát nước hợp lý, vừa tiết kiệm nước, vừa thuận tiện sử dụng, không gây tắc nghẽn hệ thống. Đây là một trong những điều kiện tiên quyết giúp duy trì vẻ đẹp và sự phát triển xanh tốt của khu vườn cũng như an toàn cho mái nhà. Khay nhựa thông minh hiện tại được người sử dụng khá ưa chuộng bởi giá cả hợp lý, dễ sử dụng, tiết kiệm được công chăm bón. Giá khay nhựa tùy theo kích cỡ bình quân từ 60-100 nghìn đồng/khay. Bên cạnh đó, các chủ hộ nên lựa chọn các loại cây có chiều cao, thấp; đặc tính phát triển nhanh hay lan rộng dần; khả năng chịu hạn cao; rễ xơ, rễ chùm nhằm khai thác rễ cây giúp bảo vệ lớp đất màng; không đòi hỏi phải chăm tưới hoặc các yêu cầu dinh dưỡng đặc biệt; ít phải cắt tỉa, làm cỏ, cung cấp phân bón... Thông thường đối với cây cảnh, các khách hàng nên chọn chủ yếu các loại cây có lợi cho sức khỏe, lọc không khí như lan Ý, lan nhện, ngũ gia bì, vạn niên thanh, phát lộc, phát tài, thường xuân. Để tạo bóng mát hoặc giảm thiểu nhiệt từ mặt trời vào ngôi nhà, nên sử dụng các loài hoa dây leo phù hợp như hoa hồng leo, hoa tử đằng, hoa giấy, hoa ti-gôn, thiên lý, tầm xuân… Rau xanh tùy thuộc vào mùa và nhu cầu sinh hoạt của gia đình. Bà Bùi Thị Dung ở ngõ 417, đường Trần Hưng Đạo cho biết: “Từ tháng 3-2015, tôi đã đầu tư khoảng 2 triệu đồng để làm vườn và trồng rau trên gác mái sân thượng bằng các thùng xốp kết hợp chậu và khay nhựa với diện tích 10m2. Đến nay, không những gia đình chúng tôi tiết kiệm được chi phí rau xanh hằng tháng lại vừa được ăn rau sạch thường xuyên đảm bảo sức khỏe. Không gian ngôi nhà cũng trong lành, thoáng mát và đẹp đẽ hơn”.
Xu hướng phát triển mái nhà xanh tại các hộ gia đình ở Thành phố Nam Định đã góp phần gia tăng diện tích cây xanh và tạo nên những khoảng xanh thú vị trong kiến trúc đô thị hiện đại. Đây là một giải pháp hữu hiệu cần được ngành chuyên môn nghiên cứu, thiết kế nhiều kiểu mẫu phong phú, phù hợp với các đặc thù không gian kiến trúc và quy hoạch của thành phố để giới thiệu cho người dân lựa chọn, tạo thêm nhiều mảng không gian xanh, làm “mát” môi trường đô thị./.
Bài và ảnh: Đức Toàn
