Cháu Vân, học sinh lớp 4 Trường Tiểu học Trần Quốc Toản (TP Nam Định) cho biết: Vào mỗi giờ tan học, các bạn cháu thường mua quà vặt của những người bán hàng rong quanh cổng trường học để “chiêu đãi” nhau. Quà thường là thịt hổ (dai như thịt bò khô), thạch dừa, ống ma thuật, sữa chua đá, ngô tẩm ớt, mì xào, thịt vịt… được chia thành từng túi bóng nhỏ để các cháu dễ mua. Các thực phẩm này hầu hết đều do Trung Quốc sản xuất với hình thức bên ngoài khá bắt mắt. Cũng theo cháu Vân, nhiều bạn trong lớp đã để dành xuất ăn nhẹ mà trường phát trong khẩu phần ăn nội trú như sữa, bánh mì… để đến chiều về, trong lúc chờ bố mẹ đón, các cháu lại đổi cho người bán hàng lấy các thứ quà vặt mà mình thích. Cá biệt, có cháu còn có thói quen ăn quà vặt thường xuyên dẫn tới “nghiện” đã lấy trộm tiền của bố mẹ đi khao các bạn... Mới đây, tại Trường Tiểu học Kim Đồng (TP Nam Định), có phụ huynh đã “tá hỏa” khi phát hiện con mình hay ăn quà vặt trước cổng trường là những thứ trôi nổi, không rõ nguồn gốc, có thứ được làm bằng cao su sản xuất từ Trung Quốc… Đối với học sinh, có rất nhiều lý do để các cháu ăn quà vặt. Em Nguyễn Thị Hoa, học sinh Trường Tiểu học Kim Đồng cho biết, sau khi tan trường, em thường đói bụng và rất khát nước nên trong thời gian chờ bố mẹ tới đón đã tranh thủ mua nước hoặc đồ ăn vặt để ăn lót dạ. Các em thường dành dụm tiền gia đình cho ăn sáng để mua quà vặt. Chị Trần Thị Tâm, một phụ huynh học sinh bày tỏ bức xúc: Nhiều lần tôi đến đón con trước cổng trường và thấy các xe hàng rong lấn chiếm vỉa hè đậu xe của phụ huynh, gây ách tắc giao thông trước cổng trường, môi trường học đường ít nhiều cũng bị ảnh hưởng. Theo tôi, nhà trường cần phối hợp với chính quyền địa phương xử lý triệt để vấn đề này.
 |
| Quán ăn vỉa hè tiềm ẩn nhiều nguy cơ ngộ độc thực phẩm (Ảnh chụp trên đường Vị Hoàng, TP Nam Định). |
Có mặt trước cổng lối vào bể bơi Nhà Văn hóa thiếu nhi (TP Nam Định) vào khoảng 5h chiều một ngày cuối tháng 6, ngay trước cổng bể bơi có 2-3 chiếc xe bán hàng rong di động bày bán các mặt hàng nước giải khát, nước ngọt, nước si rô đủ các màu và các loại thực phẩm ăn nhanh như bánh rán, bánh ngọt, xúc xích được bày ngay trên mặt bàn mà không có thứ gì che đậy. Cách đó vài chục mét là những chiếc xe đổ rác cũ kỹ được quây bằng những manh chiếu cũ, bốc mùi rất khó chịu. Sau khi bơi xong, khoảng 5-6 em xúm lại mua 1 món đồ ăn và ăn chung. Quan sát kỹ 1 xe hàng rong, chúng tôi nhận thấy, xúc xích được xâu thành nhiều que để ngay trên mặt bàn, không có dụng cụ che đậy hay bảo quản. Điều dễ nhận thấy, các xe hàng rong này thường bán những món ăn khá đa dạng, phù hợp với khẩu vị, sở thích của lứa tuổi học sinh như nước giải khát, thạch dừa, rau câu, kem, trà sữa trân châu… Giá cả mỗi loại này rất rẻ, chỉ một vài nghìn đồng là các em có thể mua được món ăn ưa thích.
Không chỉ quanh cổng trường học, trước cổng Nhà Văn hóa thiếu nhi thành phố, mà vào giờ tan tầm, tại các tụ điểm có khoảng không gian, vỉa hè thông thoáng như khu vực đường Nguyễn Du, đường Trần Phú, phố Trần Hưng Đạo, quanh vườn hoa Giàn Leo (TP Nam Định) mọc lên đủ thứ hàng rong và các quán giải khát vỉa hè với đủ loại đồ ăn, thức uống. Theo một người bán quán giải khát ở gần sân quảng trường Hòa Bình, bắt đầu từ khoảng 18h hằng ngày, các xe hàng rong, các quán giải khát vỉa hè đua nhau bày bán la liệt, khách đến ăn, uống tấp nập. Đặc biệt, vào thời điểm từ 18h đến 20h nếu đi dọc các phố: Trần Phú, Trần Hưng Đạo, Nguyễn Du… rất dễ dàng bắt gặp hàng chục quán hàng rong, hàng nước giải khát trên vỉa hè. Đồ nghề của những quán này khá đơn giản, một vài chiếc máy ép, vài chục cây mía, mươi quả dừa, hoặc có thêm các loại chè đỗ xanh, đỗ đen, thạch... và mấy bộ bàn ghế nhựa. Tại một quán giải khát nước mía, nước dừa trên đường Trần Phú, khi khách tới, chủ hàng bỏ hai khúc mía đã được nạo vỏ sẵn vào máy ép, nước mía chảy xuống một chiếc ca nhựa đã bạc màu. Người bán hàng đưa bàn tay trần bốc những vốc đá được đập nhỏ từ đá cây vào cốc, cho nước mía vào và cắm thêm một chiếc ống hút. Sau khi bưng cốc nước mía ra cho khách, người bán hàng quay ra vệ sinh những chiếc cốc của các khách trước trong chiếc xô nước nhỏ, nước trong xô đã ngả sang màu vàng xỉn…
Một trong những điểm chung của những xe hàng rong, quán giải khát vỉa hè là sự cẩu thả, tạm bợ và đi cùng với đó là nguy cơ NĐTP vì thường được dựng ngay cạnh chợ và các bãi rác phát sinh chưa được xử lý triệt để, là nơi “trú ngụ” của ruồi, nhặng. Để che bụi, chủ hàng thường dùng một chiếc khăn mặt hoặc khăn vải xô để che hàng. Nhìn vào cách phục vụ của những quầy ăn uống kiểu này dễ dàng nhận thấy sự bất cập về ATTP, song đa phần thực khách lại ít quan tâm.
Để đề phòng NĐTP, cần tránh xa những xe hàng rong bán thực phẩm không rõ nhãn mác, nguồn gốc xuất xứ, những địa điểm bán nước giải khát thiếu điều kiện vệ sinh. Mọi người cần biết tự bảo vệ mình và gia đình để có một mùa hè an toàn./.
Bài và ảnh: Minh Thuận
