Theo thống kê sơ bộ của Sở TN và MT, trên địa bàn tỉnh hiện có 197 bến bãi kinh doanh vật liệu xây dựng (VLXD) ven sông, tập trung chủ yếu ở 4 tuyến sông lớn gồm: sông Hồng, sông Đáy, sông Ninh Cơ, sông Đào. Theo quy định, các tổ chức, cá nhân hoạt động kinh doanh bến bãi VLXD phải có giấy phép thành lập bến bãi, mặt bằng sử dụng đất theo quy hoạch; giấy phép đăng ký kinh doanh và giấy phép hoạt động bến thuỷ nội địa. Theo các cơ quan chức năng cho biết, nhiều bến bãi đã hình thành tự phát từ lâu, chính quyền các cấp thường xuyên kiểm tra, nhắc nhở nhưng nhiều chủ bến bãi chưa nghiêm túc chấp hành, không đăng ký để các ngành chức năng quản lý, cấp phép khi đủ điều kiện. Thực trạng trên còn do nhiều địa phương buông lỏng quản lý để các hộ thuê, đấu thầu đất bãi ven sông, ven đê tự ý chuyển đổi mục đích sang làm bãi tập kết, kinh doanh VLXD trái phép, dẫn đến tình trạng lấn chiếm, vi phạm pháp luật về đê điều, hành lang thoát lũ gây mất an toàn trong mùa bão lũ.
 |
| Bến tập kết vật liệu xây dựng tại Cty Hai Đăng ở Thị trấn Thịnh Long (Hải Hậu). |
Thực hiện chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh tại buổi kiểm tra các công trình đê, kè xung yếu trên địa bàn tỉnh vào cuối tháng 3-2015; Sở TN và MT đã phối hợp với lực lượng Cảnh sát môi trường, Cảnh sát đường thủy, UBND các huyện, thành phố tiến hành xây dựng kế hoạch tổ chức kiểm tra, phân loại xử lý các vụ vi phạm hành lang thoát lũ trên các tuyến sông. Trong đó, trọng tâm là xử lý và giải tỏa dứt điểm, triệt để ngay trước mùa mưa bão năm 2015 các bãi vật liệu xây dựng, các công trình xây dựng, các phương tiện, trụ cẩu… không được cấp phép hoặc được cấp phép nhưng thực hiện không đúng quy định của giấy phép. Nhằm tăng cường quản lý Nhà nước trên lĩnh vực liên quan đến hoạt động đường thủy nội địa, Công an tỉnh đã khẩn trương xây dựng kế hoạch kiểm tra, xử lý vi phạm đối với các phương tiện, bến bãi kinh doanh cát sỏi, chất đốt và các cơ sở sửa chữa, đóng mới tàu, thuyền trên đường thủy nội địa tỉnh. Ngay từ đầu tháng 4-2015, lực lượng Cảnh sát đường thủy (PC68) đã triển khai thành lập đoàn kiểm tra liên ngành của tỉnh do Phòng PC68 chủ trì, phối hợp với Phòng Cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường (PC49), Công an huyện, Thanh tra giao thông Thành phố Nam Định, Cảng vụ Nam Định, Phòng Tài nguyên nước - Khoáng sản - Khí tượng thuỷ văn (Sở TN và MT) và chính quyền địa phương các xã ven sông tập trung kiểm tra, xử lý vi phạm tập kết vật liệu trái phép tại cảng, bến, địa bàn trọng điểm có nhiều phương tiện khai thác, bến bãi kinh doanh cát, sỏi, chất đốt và cơ sở đóng mới, sửa chữa tàu, thuyền. Từ 1 đến 7-4-2015, đoàn kiểm tra liên ngành đã xử lý 30 trường hợp vi phạm tại các tuyến sông trên địa bàn huyện Hải Hậu với tổng số tiền xử phạt là 40 triệu đồng. Các lỗi vi phạm chủ yếu gồm: cản trở, vi phạm lưu không hành lang đê điều, hành lang thoát lũ, gây mất an toàn đê, kè; neo đậu tàu thuyền trái phép gây mất ATGT đường thuỷ nội địa; bãi tập kết VLXD vượt quá chiều cao cho phép; chưa có giấy phép đăng ký đưa bến thủy vào hoạt động, tự ý thay đổi kết cấu bến; biển báo bến sai quy định. Phần lớn chủ các bến bãi kinh doanh không ký mua cát trực tiếp tại các mỏ mà tổ chức thu gom từ các phương tiện khai thác cát lậu, tiếp tay cho hoạt động khai thác cát trái phép, nên nguồn gốc xuất xứ loại VLXD này không rõ ràng dẫn đến khó khăn trong kiểm tra trách nhiệm tài chính đối với các khoáng sản như thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường... Chủ bến bãi kinh doanh VLXD vi phạm về quy hoạch sử dụng đất, tự ý chuyển đổi mục đích sử dụng đất trái phép từ thuê đất sản xuất nông nghiệp sang hoạt động kinh doanh VLXD. Các bến bãi hầu hết đều không lập báo cáo đánh giá tác động môi trường hoặc đề án, cam kết bảo vệ môi trường. Đặc biệt, lực lượng Cảnh sát đường thủy đã tổ chức kiểm tra và có biện pháp xử lý không để xảy ra tình trạng khai thác cát trái phép tại khu vực cụm công trình luồng qua cửa Lạch Giang, dự án phát triển GTVT khu vực đồng bằng Bắc Bộ (WB6) tại Thị trấn Thịnh Long. Qua rà soát kiểm tra ban đầu, lực lượng Cảnh sát đường thủy đã xử lý, xử phạt hành chính 6 phương tiện của Cty CP Xây dựng Phương Nam là đơn vị thi công cửa Lạch Giang với các lỗi không kẻ vạch dấu mớn nước an toàn, không bố trí đủ định biên thuyền viên. Trong tháng 4-2015, lực lượng Cảnh sát đường thủy tiếp tục chỉ đạo Cảnh sát đường thủy tại các tuyến tăng cường phối hợp với lực lượng Công an, chính quyền địa phương kiểm tra rà soát các bến bãi kinh doanh đồng thời yêu cầu chủ các phương tiện, bến bãi ký cam kết thực hiện các quy định của pháp luật liên quan đến thủ tục đăng ký kinh doanh, hoạt động kinh doanh cát, sỏi, chất đốt và đóng mới, sửa chữa tàu thuyền. Yêu cầu đối với các chủ phương tiện, bến bãi vi phạm liên quan đến nguồn gốc của hàng hóa như cát, sỏi, chất đốt phải củng cố hồ sơ để tiến hành xác minh, xử lý theo đúng quy định của pháp luật.
Nhằm từng bước ngăn chặn sai phạm, quản lý hoạt động kinh doanh bến bãi VLXD đi vào nền nếp, tuân thủ đầy đủ các quy định của pháp luật, đảm bảo an toàn hệ thống đê điều trong mùa lũ bão sắp tới, các ngành chức năng, các địa phương cần tăng cường tuyên truyền cho các tổ chức, cá nhân tham gia kinh doanh bến bãi VLXD nhận thức đầy đủ các quy định của pháp luật về đất đai, BVMT và tài nguyên khoáng sản; các quy định về hoạt động kinh doanh VLXD, quy định về lập bến bãi, bến thuỷ nội địa bảo đảm kinh doanh theo quy định của pháp luật. Lực lượng Cảnh sát đường thuỷ tăng cường kiểm tra các phương tiện thuỷ hoạt động trên sông, nhất là các tàu khai thác cát trái phép. Các sở: NN và PTNT, TN và MT, GTVT thường xuyên phối hợp với UBND các huyện, thành phố và UBND các xã, phường, thị trấn kịp thời kiểm tra, ngăn chặn, xử lý nghiêm các trường hợp thành lập bến bãi trái phép, các tổ chức và cá nhân đang sử dụng bến bãi vi phạm pháp luật đê điều./.
Bài và ảnh: Đức Toàn
