Sức lan tỏa của dự án
Đến hết năm 2014, hơn 247 nghìn người của 26 khu dân cư thu nhập thấp Thành phố Nam Định được hưởng lợi trực tiếp từ các công trình hạ tầng kỹ thuật của Dự án Nâng cấp đô thị Nam Định. Cụ thể, dự án đã triển khai nâng cấp, xây dựng mới hơn 115km đường cống thoát nước các loại; hơn 111km đường các loại, cải tạo hơn 7,4km kênh thoát nước, kè 4,5km đường dạo quanh hồ, trạm bơm Quán Chuột, xây dựng mới 6 trạm y tế, 2 sân vui chơi cho trẻ em, 10 nhà văn hóa, 2 nhà trẻ và xây dựng các khu tái định cư. Đến nay, dự án đã hoàn thành 103/105 hoạt động của cả 2 giai đoạn; đã giải ngân được 49.165 triệu USD.
Theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới, hiện các hạng mục của dự án đã cơ bản hoàn thành. Trong đó, ở hạng mục nâng cấp hạ tầng cấp 1, cấp 2 và cấp 3 của các khu dân cư gồm hệ thống thoát nước sinh hoạt, nhà văn hóa, điện chiếu sáng, nhà trẻ đã góp phần cải thiện tích cực điều kiện sống của người dân. Đặc biệt sự cải thiện về môi trường của người dân thu nhập thấp sinh sống dọc kênh T3-11 bao quanh thành phố là kết quả nổi bật nhất của dự án. Đến phường Trần Tế Xương, ông Trần Duy Toản, tổ trưởng tổ dân phố số 27 hồ hởi cho biết: “Trước đây, ngõ 208 đường Thái Bình là “điểm đen” về ô nhiễm môi trường của tổ dân phố. Hơn 200 hộ dân sống sát tuyến kênh bao hở T3-11 quanh năm suốt tháng khổ sở bởi mùi rác thải từ kênh mương bốc lên vào mùa hè và tình trạng ngập tắc nước thải vào mùa mưa. Được sự đầu tư của dự án, từ năm 2009 hơn 300m tuyến mương đã được nạo vét; đến năm 2011, toàn bộ kênh mương hở đã được thay thế bằng cống hộp và xây dựng thành đường bê tông rộng rãi, khang trang vừa khắc phục ô nhiễm môi trường, vừa tạo thuận lợi về giao thông, góp phần cải thiện môi trường sống của người dân”. Tổng mức đầu tư của công trình là 1,7 tỷ đồng, trong đó người dân chỉ đóng góp đối ứng 3%. Theo đồng chí Mai Thị Bích Ngọc, Chủ tịch UBND phường Trần Tế Xương cho biết: “Đến nay, tổng số vốn dự án của Ngân hàng thế giới đầu tư trên địa bàn phường là hơn 30 tỷ đồng. Trong đó, giai đoạn 2009-2012, dự án đã đầu tư nâng cấp đường giao thông, cống thoát nước, điện chiếu sáng ở 14 tổ dân phố và xây dựng nhà văn hóa 19-5. Giai đoạn 2012-2014, dự án tiếp tục triển khai nâng cấp cơ sở hạ tầng cấp 3 ở 26/29 tổ dân phố và xây nhà văn hóa khu dân cư số 12”. Hiện tại, tất cả các tuyến đường trên địa bàn phường đều được nâng cấp, bó vỉa hè, lắp điện cao áp, hệ thống cống thoát nước được xây dựng kiên cố, đảm bảo vệ sinh. Hệ thống hạ tầng cấp 3 được cải thiện cũng giúp thay đổi thói quen và lối sống của người dân theo hướng văn minh đô thị. Thông qua cải thiện, nâng cấp hệ thống hạ tầng kỹ thuật của các khu dân cư, dự án tạo điều kiện cho các hộ nâng cao thu nhập, cải thiện cuộc sống, tiến tới thoát nghèo bền vững. Theo báo cáo của Ban quản lý Quỹ quay vòng vốn thuộc Dự án, hiện có 17.487 người tại 20 phường trên địa bàn thành phố được vay vốn cải thiện điều kiện nhà ở và vay vốn tạo thu nhập phát triển kinh tế (vượt 200% kế hoạch được giao). Dự án đã giúp 62,2% hộ gia đình có mức tăng thu nhập bình quân đầu người từ 500 nghìn đồng đến 1 triệu đồng. Qua các chương trình, hoạt động cụ thể, dự án còn góp phần nâng cao ý thức làm chủ của người dân và sự gắn kết giữa người dân với chính quyền, tăng cơ hội việc làm, góp phần giảm nghèo bền vững cho các địa phương, hình thành thói quen tiết kiệm, gián tiếp cải thiện, giảm tình trạng ngập úng của các khu vực lân cận quanh khu dân cư thu nhập thấp và góp phần xây dựng các tuyến đường, phố văn minh đô thị. Đồng thời tạo những “cú hích” động viên các ngõ lân cận nâng cấp, cải tạo hạ tầng kỹ thuật khu dân cư và góp phần nâng cấp đô thị từ loại 2 lên loại 1 ở 2 tiêu chuẩn hệ thống công trình hạ tầng đô thị và kiến trúc cảnh quan đô thị.
 |
| Thi công xây dựng tuyến đường dạo quanh Đầm Bét, phường Lộc Vượng (TP Nam Định) thuộc Dự án "Nâng cấp đô thị". |
Định hướng đúng, hiệu quả lớn
Theo ông Hoàng Nguyên Dự, Giám đốc Ban quản lý đầu tư và xây dựng Thành phố Nam Định cho biết: “Điểm nhấn tạo sự khác biệt của dự án triển khai tại Thành phố Nam Định so với các nơi khác chính là áp dụng hiệu quả cơ chế huy động người dân tham gia các chu trình của dự án mà đại diện là Ban giám sát cộng đồng tại các khu dân cư. Đây cũng là tiền đề quyết định hiệu quả và sức lan tỏa của dự án”. Theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới, việc cộng đồng dân cư tham gia tác động vào quá trình quy hoạch, thực hiện, quản lý sử dụng hoặc duy trì một dự án hay phạm vi hoạt động của dự án giúp giảm bớt những mâu thuẫn lợi ích giữa chủ đầu tư và người dân. Đồng thời, giúp chủ đầu tư tiết kiệm chi phí khảo sát thiết kế, giải phóng mặt bằng, đẩy nhanh tiến độ dự án. Đối với dự án Nâng cấp đô thị Thành phố Nam Định, cộng đồng tham gia ở tất cả các khâu của mỗi dự án, từ chuẩn bị, thực hiện đến kết thúc và vận hành dự án. Bà Trần Thị Hòa ở phường Trường Thi cho biết: “Là người dân sống trên địa bàn phường, tôi thường xuyên được tiếp xúc thông tin của dự án qua các buổi họp với Ban giám sát cộng đồng, Ban quản lý dự án và tổ trưởng dân phố. Các thông tin về dự án còn được đơn vị thiết kế công khai chi tiết, đầy đủ để người dân cùng thảo luận đóng góp ý kiến, từ đó tạo sự đồng thuận tự hưởng ứng đóng góp vốn đối ứng, hiến đất phục vụ các dự án từ phía người dân”. Hiệu quả của công tác tham vấn và sự tham gia của cộng đồng được thể hiện rõ nhất ở hạng mục 1 nâng cấp cơ sở hạ tầng cấp 3. Theo báo cáo, tổng diện tích đất người dân ủng hộ dự án lên tới 7.541m2 với giá trị ước tính 2,4 tỷ đồng tại cả 20 phường trên địa bàn thành phố.
Bước vào Xuân Ất Mùi 2015, Dự án Nâng cấp đô thị Thành phố Nam Định (WB) đánh dấu một thập kỷ gắn bó với lợi ích người dân, góp phần không nhỏ trong phát triển kinh tế - xã hội, giúp giảm tỷ lệ hộ nghèo của người dân đô thị; đồng thời góp phần cải thiện môi trường sống và tạo cảnh quan đô thị khang trang, sạch đẹp của một thành phố trung tâm vùng Nam đồng bằng sông Hồng./.
Bài và ảnh: Đức Toàn
