Tỉnh ta là địa phương có bờ biển dài, dân số vùng ven biển lớn song một thời gian dài công tác bảo vệ tài nguyên, môi trường, nhất là môi trường biển chưa được quan tâm đúng mức. Một phần do kinh phí cho công tác bảo vệ môi trường (BVMT) biển hạn chế, một phần do áp lực về phát triển kinh tế dẫn đến những bất cập trong hoạt động đánh bắt hải sản, dùng mọi phương tiện đánh bắt, kể cả những phương tiện mang tính chất hủy diệt như xung điện… Mặt khác, do nhận thức của người dân về BVMT tài nguyên biển còn kém, còn tư tưởng nguồn thủy, hải sản biển là vô tận dẫn đến "triệt để" đánh bắt gây nguy cơ cạn kiệt.
 |
| Tàu, thuyền khai thác hải sản cập Cảng cá Ninh Cơ. |
Trước tình hình trên, các ngành chức năng, các địa phương có biển đã tăng cường thực hiện đồng bộ nhiều biện pháp nâng cao hiệu quả BVMT biển, xử lý vi phạm bảo vệ tài nguyên, môi trường biển. Phòng Cảnh sát môi trường (Công an tỉnh) đã thường xuyên phối hợp với các ngành, các địa phương liên quan nắm tình hình, làm tốt công tác nghiệp vụ cơ bản, phối hợp các cơ quan chức năng chủ động phòng ngừa và đấu tranh với các hành vi vi phạm pháp luật BVMT biển. Tham mưu cho các cơ quan chức năng và chính quyền các cấp kịp thời khắc phục sơ hở, thiếu sót trong công tác quản lý Nhà nước về môi trường biển và tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật BVMT biển cho các tầng lớp nhân dân. Trong đó, chú trọng điều tra nhóm doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ lưu trú; cảng biển, xăng dầu ven biển để chủ động chấn chỉnh, xử lý các vi phạm xả thải, gây ô nhiễm môi trường. Nhờ đó, đến nay, ý thức trách nhiệm BVMT biển của các cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống, lưu trú tại các khu du lịch biển Thịnh Long, Quất Lâm đã nâng lên rõ rệt. Các chủ khách sạn, nhà nghỉ, ki-ốt đã tích cực tham gia trồng cây xanh, trang bị thùng đựng rác, duy trì vệ sinh phòng nghỉ sạch sẽ, phun thuốc diệt muỗi, côn trùng để phòng, chống các loại dịch bệnh. Các khách sạn, nhà nghỉ, ki-ốt mới xây dựng đều lập phương án BVMT được cơ quan chuyên môn thẩm định và thực hiện nghiêm các giải pháp bảo đảm vệ sinh môi trường. Trong đợt thanh tra tháng 10-2014, tại nhóm cơ sở đóng mới, cải hoán, sửa chữa tàu cá trên địa bàn 3 huyện ven biển, lực lượng Thanh tra và Chi cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản (Sở NN và PTNT) đã phát hiện và kịp thời chấn chỉnh, yêu cầu khắc phục một số vi phạm tồn tại, trong đó có nội dung vệ sinh môi trường, như chưa có đề án BVMT, vệ sinh công nghiệp tại xưởng đóng tàu chưa đảm bảo; chất thải rắn và lỏng chưa được thu gom thường xuyên. Các hoạt động khai thác tận diệt, sử dụng trái phép tài nguyên biển cũng bị tăng cường xử lý nghiêm. Thanh tra Sở NN và PTNT đã tổ chức nhiều đợt ra quân đột xuất và thường xuyên; tiến hành xử lý các trường hợp sử dụng thiết bị xung điện gắn vào lưới để khai thác hải sản, thu giữ nhiều bộ ắc quy, xung điện.
Từ thực tế xử lý vi phạm trong công tác BVMT biển, hoạt động khai thác trên biển cho thấy, một số nguyên nhân phát sinh các vi phạm pháp luật về môi trường biển như: hệ thống văn bản pháp luật BVMT biển còn chồng chéo, thiếu đồng bộ; chế tài xử phạt đối với các hành vi vi phạm còn nhẹ, chưa đủ sức răn đe. Nhận thức về công tác BVMT của nhân dân nói chung và dân cư sống ven biển còn hạn chế. Công tác quản lý hoạt động vận tải biển, khai thác khoáng sản, khai thác cảng biển, hoạt động du lịch, nuôi trồng thủy sản thiếu chặt chẽ khiến các đối tượng chạy theo lợi ích kinh tế, cố tình vi phạm, như không đầu tư xử lý chất thải mà xả trực tiếp ra biển gây ô nhiễm môi trường biển. Công tác phối hợp giữa các cơ quan chức năng chưa chặt chẽ, kịp thời; lực lượng Cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường chưa được giao và bố trí bộ phận chuyên trách để thực hiện chức năng BVMT biển. Bên cạnh đó, sức ép của tốc độ gia tăng dân số; khuynh hướng khai thác kinh tế biển thiếu quy hoạch bền vững cũng là một nguyên nhân gây ô nhiễm suy thoái môi trường, tài nguyên biển.
Nhằm nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống vi phạm pháp luật về BVMT biển, thời gian tới các ngành chức năng sẽ tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục về ý thức, công tác BVMT biển, hải đảo cho các tầng lớp nhân dân, trong đó đặc biệt quan tâm đến các tổ chức, cá nhân hoạt động sản xuất, kinh doanh liên quan trực tiếp đến môi trường biển. Tiếp tục nghiên cứu, đề xuất bổ sung, sửa đổi, hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về BVMT biển, nhất là các quy định trong công tác quản lý, xử lý vi phạm pháp luật về môi trường biển theo hướng cụ thể hóa hành vi và đưa ra chế tài xử lý nghiêm, đủ sức răn đe đối với các hành vi vi phạm. Thực hiện đúng quy hoạch và sử dụng hợp lý nguồn tài nguyên khoáng sản từ biển; trong khai thác, sử dụng tài nguyên khoáng sản biển phải đi kèm với đầu tư các hệ thống xử lý BVMT. Tăng cường sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng trong công tác quản lý Nhà nước về biển, đảo và công tác phòng ngừa vi phạm pháp luật BVMT biển, hải đảo./.
Bài và ảnh: Thanh Thuý
