Vụ đông năm 2014, toàn huyện Ý Yên phấn đấu gieo trồng 3.000ha cây vụ đông ở các chân diện tích đất chuyên màu, đất 2 lúa - chân cao, thịt nhẹ và thuận lợi cho công tác tưới, tiêu. Diện tích trồng cây vụ đông được UBND huyện phát động và xây dựng kế hoạch trên toàn huyện, địa phương nào cũng có diện tích gieo trồng nên công tác tưới, tiêu đã được Cty TNHH một thành viên KTCTTL huyện Ý Yên xây dựng chi tiết, cụ thể. Về nước tưới, Cty sử dụng các trạm bơm điện vừa và nhỏ, các đợt tưới Cty tổ chức bơm theo đăng ký của hộ dùng nước. Để dự phòng từ giữa tháng 10 trở đi thời tiết vào mùa khô, Cty đã tranh thủ nhập và trữ nước trong hệ thống kênh, mương đảm bảo đủ nguồn cho công tác tưới cây vụ đông. Về công tác tiêu úng, đầu vụ đông nằm trong thời kỳ cuối mùa mưa, khả năng chịu ngập úng của cây vụ đông rất kém, do đó công tác tiêu úng vụ đông đã được huyện quan tâm ngay từ khâu xây dựng kế hoạch gieo trồng. Ngoài việc xây dựng các khu, vùng trồng cây vụ đông thuận tiện cho việc tưới tiêu, các địa phương đã tập trung cho công tác thủy lợi nội đồng, khoanh vùng, thường xuyên khơi thông dòng chảy. Khi dự báo có mưa lớn, Cty triển khai tiêu tự chảy qua các cống dưới đê nếu điều kiện cho phép, trường hợp cần thiết các trạm bơm đầu mối sẽ vận hành tiêu rút nước đệm trong hệ thống xuống cốt +0,6 đến +0,7m. Khi mưa lớn, tập trung khoanh vùng ưu tiên ứng cứu cây vụ đông trước bằng các trạm bơm điện lớn. Trong trường hợp bơm tiêu không kịp phải huy động các trạm bơm điện nhỏ và máy dầu bơm tiêu 2 cầu để đảm bảo tiêu úng nhanh và hiệu quả.
 |
| Nông dân xóm 8, HTXNN Nam Hải, xã Hải Phong (Hải Hậu) chủ động nguồn nước tưới cho cây đậu cô ve. |
Thời gian qua, các Cty KTCTTL trên địa bàn tỉnh thường xuyên kiểm tra và sửa chữa kịp thời các sự cố, hư hỏng công trình; hoàn thành sửa chữa các cống đầu mối dưới đê, các trạm bơm, các đập điều tiết quan trọng, các trục kênh chính và kênh cấp I, cấp II liên xã. Hoàn thành tu bổ, sửa chữa thiết bị máy móc, đảm bảo vận hành tốt phục vụ sản xuất ngay từ đầu vụ. Các Cty đã sớm hoàn thành và bàn giao các công trình xây dựng cơ bản để đưa vào phục vụ sản xuất, đồng thời phối hợp với chính quyền các địa phương kiểm tra, phân loại, lập phương án và tổ chức giải tỏa các vi phạm công trình thủy lợi, khơi thông dòng chảy. Vận hành công trình đảm bảo đúng quy trình, sát với diễn biến của thời tiết, thủy văn và phù hợp với thực tiễn sản xuất, chủ động tiêu rút nước đệm khi có dự báo thời tiết xấu. Do thời gian sản xuất cây vụ đông trùng với thời kỳ làm ải và thủy lợi nội đồng nên ngoài việc quy hoạch, bố trí các vùng vụ đông tập trung đảm bảo chủ động tưới - tiêu, các địa phương đã phối hợp với các Cty KTCTTL chủ động xây dựng phương án tiêu úng đầu vụ và tưới nước, tạo nguồn ở giai đoạn giữa đến cuối vụ. Tại vùng bơm điện, các Cty lấy nước tưới chủ yếu qua kênh nổi, hạn chế lấy nước tưới qua kênh tiêu; duy trì đúng mực nước khống chế trong hệ thống theo từng thời kỳ. Vùng thủy triều, các Cty khai thác phù sa ở thời kỳ làm đất khi điều kiện thời tiết cho phép, thực hiện lấy nhanh - tiêu nhanh; việc đóng, mở cống dưới đê được thực hiện theo đúng quy định của Ban Chỉ huy PCLB tỉnh và quy trình vận hành hệ thống. Ở những diện tích trồng vụ đông trên đất 2 lúa, các xã, thị trấn tập trung nạo vét kênh mương, chỉnh trang bờ vùng, bờ thửa tạo thuận lợi cho việc tưới, tiêu nước. Tại các vùng đồng màu truyền thống như: Nam Dương (Nam Trực), Giao Phong (Giao Thủy)… nhiều hộ nông dân đã khoan giếng ngay tại ruộng để chủ động nguồn nước cho cây trồng. Hiện hầu hết các địa phương cùng nông dân đầu tư tích cực chuẩn bị thêm máy bơm dầu, bơm điện để sẵn sàng tham gia phòng chống úng, hạn. Vụ đông năm nay, HTXNN Nam Hải, xã Hải Phong (Hải Hậu) gieo trồng 111ha, gồm ngô 22ha, bí các loại 33,3ha, dưa chuột 11,2ha, cà chua 5,5ha…; trong đó diện tích trồng trên đất 2 lúa là 48ha được HTX phân thành 3 vùng trọng điểm rộng từ 5-7ha mỗi vùng trở lên. 7,4ha diện tích trồng ngô bằng phương pháp làm đất tối thiểu trên ruộng 2 lúa được huyện hỗ trợ về giống và hỗ trợ kỹ thuật. Đồng chí Lương Đình Tuyên, Chủ nhiệm HTX cho biết: Ngoài nguồn nước tự chảy và Cty TNHH Một thành viên KTCTTL huyện cung cấp, các hộ nông dân còn chuẩn bị máy bơm điện công suất nhỏ để chủ động cho việc tưới nước. Cty cũng cho HTX mượn máy bơm để tập trung chống úng, hạn ở các vùng trồng trọng điểm. Nhìn chung, sự phối hợp giữa địa phương và Cty từ đầu vụ đến nay khá tốt, đảm bảo đủ nhu cầu nước nên cây trồng đang sinh trưởng, phát triển rất đồng đều.
Theo dự báo của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Trung ương, hiện tượng El Nino có khả năng xuất hiện và ảnh hưởng ở Nam Định nói riêng, cả nước nói chung từ mùa hè năm 2014 đến hết mùa xuân năm 2015, làm cho nhiệt độ tăng so với trung bình nhiều năm từ 1,2-1,50C, lượng mưa bị thiếu hụt so với cùng kỳ nhiều năm từ 25-50%. Trước tình hình trên, để chủ động phòng, chống hạn, bảo đảm cấp nước phục vụ sản xuất nông nghiệp và dân sinh, các ngành chức năng và các huyện, thành phố; các Cty KTCTTL cần chỉ đạo các đơn vị chuyên môn kiểm tra, tính toán cân đối các nguồn nước hiện có trên địa bàn, xây dựng phương án cấp nước phục vụ sản xuất vụ đông xuân 2014-2015, trong đó tính đến biện pháp cấp nước cho sản xuất, sinh hoạt của người dân trong trường hợp nguồn nước bị thiếu hụt; trên cơ sở khả năng cân đối của nguồn nước, bố trí cơ cấu cây trồng hợp lý. Đối với các vùng thường xuyên thiếu nước tưới, xem xét chuyển đổi sang cây trồng cạn sử dụng ít nước tưới hơn hoặc không canh tác để đảm bảo hiệu quả sản xuất. Đồng thời tổ chức nạo vét hệ thống kênh mương, các cửa vào cống lấy nước, trạm bơm tưới, khơi thông dòng chảy, lắp đặt phương tiện lấy nước để chủ động vận hành, đảm bảo đủ điều kiện dẫn nước thông thoáng từ đầu mối đến mặt ruộng, tận dụng mọi nguồn nước phục vụ sản xuất, sinh hoạt. Bên cạnh đó, quản lý chặt chẽ nguồn nước, chống rò rỉ, thất thoát, sử dụng nguồn nước tiết kiệm, hiệu quả; tăng cường sử dụng các biện pháp tưới tiên tiến, tiết kiệm nước cho các cây trồng cạn có giá trị kinh tế cao. Tăng cường tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng để vận động, hướng dẫn nhân dân sử dụng nước tiết kiệm, thực hiện tốt công tác phòng, chống hạn hán.
Đến nay, toàn tỉnh đã gieo trồng được 10.061ha cây vụ đông, đạt 61% so với kế hoạch, trong đó diện tích trồng trên đất 2 lúa đạt 2.567ha, tập trung vào các cây: ngô 2.324ha, bí các loại 1.305ha, cà chua 485ha, dưa chuột 204ha, đậu tương 562ha, khoai tây 40ha, các loại cây khác 5.141ha. Các huyện đã gieo trồng được nhiều là: Hải Hậu 2.725ha, Ý Yên 1.700ha, Nghĩa Hưng 1.509ha và Giao Thủy 1.020ha. Hiện thời tiết diễn biến thuận lợi, hầu hết diện tích đã gieo trồng được chăm bón kịp thời, đảm bảo đủ nước tưới nên cây sinh trưởng, phát triển tốt, đây là những yếu tố để tăng năng suất, chất lượng và hiệu quả kinh tế cây vụ đông, góp phần nâng cao thu nhập cho người nông dân./.
Bài và ảnh: Ngọc Ánh
