Sau mùa mưa bão và ảnh hưởng của triều cường năm 2013, trên tuyến đê sông, đê biển của tỉnh đã bị hư hỏng, xuất hiện sự cố nguy hiểm ở nhiều đoạn xung yếu. Vì vậy, trước mùa mưa, bão được dự báo nhiều bất thường do biến đổi khí hậu năm nay, việc giữ an toàn các tuyến đê, kè, cống, giảm thiểu thiệt hại về tính mạng, tài sản của nhân dân, bảo vệ an toàn sản xuất là nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách.
Toàn tỉnh có 663km đê, gồm 91km đê biển và 572km đê sông, trong đó đê cấp I, II và III là 365km; đê dưới cấp III là 298km. Tổng các đoạn kè đê biển và đê sông dài gần 145km. Hệ thống cống qua đê gồm 282 cống lớn, nhỏ. Có 28 bối ngoài đê đại hà là những bãi bồi ven sông, ven biển; trong đó 21 bối có dân sinh sống, 7 bối canh tác. Nhiều bối lớn và có đông dân cư sinh sống như bối: Yên Trị (Ý Yên), Thịnh Thắng (Nam Trực), Đồng Tâm (Vụ Bản)... với 7-13 nghìn dân mỗi bối đang định cư. Được Chính phủ đầu tư, từ năm 2006 đến nay tỉnh ta đã nâng cấp hoàn chỉnh 64,7km đê biển; trong đó huyện Hải Hậu 27km, huyện Giao Thuỷ 21,7km, huyện Nghĩa Hưng 16km. Do đặc thù nằm trong vùng biển tiến, bãi thoái, đê chịu áp lực trực tiếp của sóng, gió, nguy cơ xói lở cao nên tỉnh đã đầu tư xây dựng 80 mỏ kè cắt sóng, nhằm giữ và tạo bãi, bảo vệ đê. Hiện tại, tỉnh đang củng cố, nâng cấp đê Cồn Xanh (Nghĩa Hưng) dài 7,871km và đang tiếp tục thực hiện những dự án chuyển tiếp từ năm 2013; đã phê duyệt chuẩn bị triển khai thi công 9 dự án tiếp theo. Trên tuyến đê sông, tỉnh ta đã triển khai xây mới 32 cống qua đê; nâng cấp được trên 52km đê và hơn 28km kè bảo vệ đê. Tuy nhiên, trên các tuyến đê sông của tỉnh hiện vẫn còn nhiều đoạn xung yếu như: 17km đê hữu sông Ninh Cơ (Nghĩa Hưng) cao trình mặt đê thấp hơn thiết kế bình quân 0,6-0,8m. Trong 21 tuyến kè sông do xây dựng đã quá lâu từ những năm 1970-1980 nên đều bị sạt lở, hư hỏng phải xử lý cấp bách, đặc biệt một số kè: Cồn Nhì, Cồn Ba, Giao Hương trên đê hữu sông Hồng; Trực Bình, Đền Ông, Trực Thanh, Trực Đạo, Trực Mỹ trên đê hữu sông Ninh Cơ… chưa được đầu tư nâng cấp, nếu không được xử lý sẽ đe dọa nghiêm trọng đến an toàn đê trong mùa mưa bão. Trong vụ xuân năm 2014, các Cty TNHH một thành viên KTCTTL đã phối hợp với các huyện, thành phố xây mới 3 cống và sửa chữa 11 cống dưới đê; xây mới 54 cống, sửa chữa 103 cống điều tiết và cống cấp II; xây mới 1.387, sửa chữa 909 cống, đập cấp III; kiên cố hóa 99 kênh với tổng chiều dài 54.899m; nạo vét 44 cửa cống, 56 bể hút, 18 kênh cấp I, 308 kênh cấp II, 10.340 kênh cấp III, 5.448 kênh khoảnh và bờ vùng... Tổng khối lượng đào đắp 3.870.971m3, vượt 122,61% so với kế hoạch; xây 13.287m3 gạch đá; đúc 8.767m3 bê tông; sửa chữa, mua sắm thêm 84 máy bơm các loại, 48 máy đóng mở và thiết bị khác... với tổng kinh phí 180 tỷ 254 triệu đồng. Để bảo vệ an toàn đê, kè, cống trong mùa mưa bão, thực hiện sự chỉ đạo của UBND tỉnh, Ban Chỉ huy PCLB-TKCN tỉnh, các địa phương, các ngành chức năng đã tiến hành tổng kiểm tra đánh giá chất lượng các công trình đê điều thuỷ lợi và đã xác định 16 trọng điểm PCLB trong năm 2014, trong đó 1 trọng điểm cấp tỉnh là đê hữu sông Ninh Cơ tại địa bàn 2 xã Nghĩa Sơn, Nghĩa Phong (Nghĩa Hưng) và 15 trọng điểm cấp huyện gồm: đê, kè Vạn Hà dài 500m thuộc đê hữu sông Hồng tại địa bàn xã Mỹ Tân (Mỹ Lộc); đê, kè Óng Bò - Ngô Xá dài 2km thuộc đê hữu sông Hồng tại địa bàn xã Nam Phong (TP Nam Định); đê, kè Mỹ Trung (bối Đồng Tâm) dài 850m tại địa bàn xã Thành Lợi và đê, kè Đồng Lạc (bối Đồng Tâm) dài 1,2km tại địa bàn xã Đại Thắng (Vụ Bản); đê, kè Thi Châu thuộc đê tả sông Đào dài 190m tại địa bàn xã Nam Dương (Nam Trực); huyện Trực Ninh có 2 trọng điểm thuộc đê hữu sông Ninh Cơ là đê, kè Thanh Đạo dài 900m thuộc địa bàn 2 xã Trực Thanh, Trực Đạo và đê Trực Mỹ dài 1,816km thuộc địa bàn xã Trực Mỹ; tuyến đê hữu sông Sò dài 5,08km tại địa bàn 2 xã Xuân Vinh, Xuân Hòa (Xuân Trường); huyện Nghĩa Hưng có 3 trọng điểm là đê, kè biển Nghĩa Thắng dài 1,047km, đê, kè biển Nghĩa Phúc dài 1,008km và đê Cồn Xanh dài 7,85km; huyện Hải Hậu 4 trọng điểm là cống số 4 (Hải Chính), cống Hạ Trại (Hải Triều), cống 1-5 (Hải Lý) và bối Đồng Gò dài 1,2km thuộc đê tả sông Ninh Cơ tại địa bàn xã Hải Minh. Đồng thời cũng xác định 9 cống qua đê phải hoành triệt là: Cống Tây Vĩnh Trị, Quán Khởi (Ý Yên); Thanh Hương, Phú Giáo, Chi Tây, Cốc Thành (Nghĩa Hưng); Thuỷ Sản, Dây 14, Công Đoàn thuộc địa phận Thị trấn Quất Lâm (Giao Thuỷ).
 |
| Thi công kè Tương Nam trên tuyến đê hữu sông Hồng tại địa phận huyện Nam Trực. |
Để chủ động phòng, chống, giảm nhẹ thiên tai, ngay từ đầu năm 2014, UBND tỉnh đã chỉ đạo các chủ đầu tư, Ban quản lý các dự án và nhà thầu xây lắp tập trung mọi nguồn lực, đẩy nhanh tiến độ, nâng cao chất lượng thi công các công trình đê điều, thủy lợi phục vụ yêu cầu PCLB. Hiện tại, dự án đầu tư khẩn cấp kiên cố hóa mặt đê biển đoạn từ phà Thịnh Long đến cống Quần Vinh I đã nghiệm thu bàn giao gói 1, gói 2, đã hoàn thành đổ bê tông tường chắn sóng, đổ bê tông mặt đê và dốc Gót Tràng, dốc Khu neo đậu tàu thuyền tránh trú bão và 4 dốc cửa khẩu. Dự án xây dựng khẩn cấp các đoạn đê, kè xung yếu tuyến đê biển tỉnh giai đoạn 2 đã thi công cơ bản xong đoạn đông cống Cai Đề, tây ang Giao Phong, Hải Lộc, Phúc Hải; xây lắp đê, kè, cống số 4 - Đinh Mùi, Hạ Trại - Táo Khoai, Trùng Tư trên tuyến đê biển huyện Hải Hậu đã nghiệm thu bàn giao đưa vào sử dụng; ở công trình xây lắp đê, kè Nam Điền - Nghĩa Hải trên tuyến đê biển huyện Nghĩa Hưng, nhà thầu đang tập kết đất và hoàn thiện mặt cắt đê. Dự án xử lý khẩn cấp kè chống sạt lở và nâng cấp đê hữu sông Hồng (Xuân Trường) nhà thầu đắp đê đạt 17/19,3km, đang thi công mặt đê và khuôn đường. Dự án nâng cấp đê tả, hữu sông Sò, các cống thủy lợi trên tuyến, các kè hộ bờ đã được nghiệm thu, bàn giao đưa vào sử dụng, về hạng mục đường giao thông đã hoàn thiện được phần móng, gia cố đường và đang đổ xâm nhập mặt đường. Dự án tu bổ nâng cấp khẩn cấp đê, kè Cồn Xanh thuộc tuyến đê biển huyện Nghĩa Hưng, hiện các đơn vị thi công đang đúc cấu kiện đoạn đê, kè phía đông, lắp đặt cấu kiện chân khay; thi công tường chắn sóng phía nam và phía đông… Qua đợt tổng kiểm tra của UBND tỉnh vừa qua ở các công trình cho thấy về cơ bản, các nhà thầu xây dựng đã đáp ứng yêu cầu, đảm bảo chất lượng, hoàn thành theo tiến độ được phê duyệt. Tuy nhiên, vẫn còn có nhà thầu chưa đáp ứng yêu cầu, chưa tập trung thi công, chất lượng thi công tại một số hạng mục công trình chưa đạt yêu cầu phải chỉnh sửa. Ngoài ra, do thiếu vốn dẫn đến kéo dài tiến độ thi công. Ban Chỉ huy PCLB-TKCN tỉnh yêu cầu các địa phương, các chủ dự án và các đơn vị thi công tập trung huy động mọi nguồn lực đẩy nhanh tiến độ thi công, hoàn thành các dự án bảo đảm tiến độ, chất lượng các công trình kịp thời sẵn sàng bảo đảm phục vụ công tác PCLB năm 2014. Đồng thời xử lý dứt điểm các trường hợp vi phạm hành lang đê điều và hành lang thoát lũ tồn đọng từ những năm trước, không để phát sinh mới hoặc tái vi phạm.
Nhằm bảo đảm kịp thời xử lý giờ đầu các sự cố đê điều, cùng với đầu tư sửa chữa, nâng cấp hệ thống đê, kè, cống, công tác “4 tại chỗ” đã được các địa phương chuẩn bị tích cực. Hiện tại tất cả vật tư dự trữ PCLB đã được tập kết tại các trọng điểm, các tuyến đê biển, đê sông của tỉnh. Các địa phương đang tập trung chỉ đạo các hộ dân chuẩn bị dự trữ bao ni lông đựng đất chống lụt, tre… Cùng với vật tư dự trữ của các hộ dân; các xã, phường, thị trấn (kể cả những địa phương không có đê) đều tổ chức chuẩn bị lực lượng xung kích hộ đê được trang bị các vật dụng cần thiết, sẵn sàng huy động tham gia bảo vệ các trọng điểm PCLB. Các xã, phường, thị trấn đã xây dựng phương án “4 tại chỗ” bảo vệ trọng điểm đê, kè, cống; trong tháng 5 sẽ tổ chức diễn tập để rút kinh nghiệm, bổ sung phương án phòng, chống hiệu quả nhất nhằm bảo đảm an toàn tính mạng, tài sản của nhân dân, góp phần giảm thiểu thấp nhất thiệt hại do thiên tai gây ra trong mùa mưa, bão năm nay./.
Bài và ảnh: Ngọc Ánh
