Năm 2014, sản xuất muối của tỉnh tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức như sự biến động bất thường của thời tiết khí hậu, giá các loại vật tư tăng. Hiện nay, toàn tỉnh có 11 xã, thị trấn thuộc 3 huyện Giao Thủy, Hải Hậu, Nghĩa Hưng với 14 HTX chuyên, 1 HTX kiêm và 1 tổ hợp tác tham gia sản xuất muối. Theo kế hoạch, năm nay tỉnh giữ ổn định diện tích sản xuất muối 650ha, tiếp tục đầu tư cải tạo, nâng cấp hạ tầng kỹ thuật cho các vùng muối, mở rộng diện tích sản xuất muối kết tinh trên bạt, nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả nghề muối, góp phần cải thiện và nâng cao đời sống diêm dân.
 |
| Diêm dân xã Hải Đông (Hải Hậu) cải tạo cơ sở hạ tầng đồng muối. |
Chuẩn bị cho vụ sản xuất muối năm 2014, các HTX sản xuất muối đã phối hợp chặt chẽ với các Cty TNHH một thành viên KTCTTL các huyện tổ chức nạo vét các tuyến sông chính, các cửa cống lấy nước biển, điều tiết nước hợp lý phục vụ sản xuất muối và nuôi trồng thủy sản. Đến nay, khối lượng đào đắp kênh cấp I, II, III phục vụ cho sản xuất muối đạt 140.000m3; bổ sung 55.000m3 cát mới cho sản xuất. Hiện, diêm dân các HTX đang tích cực tu sửa và làm mới ô kết tinh, làm mới thống cái, thống con, cài, đảo chạt nhằm đảm bảo cho các đồng muối được sử dụng hiệu quả. Chị Đỗ Thị Nhung ở đội 1, xóm Hợp Thành, xã Hải Đông (Hải Hậu) cho biết: “Chuẩn bị cho vụ sản xuất muối năm nay, gia đình chị chủ động cải tạo lại ô phơi sớm hơn các vụ trước. Với 5 sào muối, chị đã đầu tư 5 triệu đồng để làm giát mới, chạt lọc phục vụ sản xuất muối”. Cùng với diêm dân chuẩn bị cho vụ muối mới, các HTX đã đầu tư làm mới hàng nghìn cầu, cống nội đồng phục vụ việc đi lại vận chuyển và tưới, tiêu nước phục vụ cho sản xuất muối. Các đơn vị kinh doanh muối thỏa thuận đã đầu tư tu sửa hệ thống kho tàng đảm bảo việc thu mua muối cho xã viên. Để hỗ trợ tiêu thụ muối cho diêm dân, Sở NN và PTNT chỉ đạo các HTX phối hợp với các doanh nghiệp tổ chức hội nghị khách hàng, đồng thời tổ chức ký hợp đồng tiêu thụ muối cho diêm dân ngay từ đầu vụ. Một số HTX đã chủ động huy động tiền vốn từ các thành viên trong Ban quản trị HTX, đội trưởng sản xuất để ứng tiền vốn trước cho diêm dân. Hiện trên địa bàn tỉnh có 13 doanh nghiệp giữ vai trò chủ đạo tiêu thụ khoảng 45 nghìn tấn muối, chiếm gần 70% tổng sản lượng muối toàn tỉnh; đưa vào chế biến 30 nghìn tấn, chiếm 70% số lượng muối mua vào. Có 3 HTX là Duyên Hải, Thống Nhất và Bạch Long trực tiếp tiêu thụ muối cho diêm dân, với khoảng 2,2 nghìn tấn. Bên cạnh đó, lực lượng tư thương đóng góp tích cực trong tiêu thụ muối cho diêm dân, lượng muối tiêu thụ ước đạt 27,3% sản lượng. Cùng với hỗ trợ tiêu thụ muối cho diêm dân, Sở NN và PTNT còn tăng cường tập huấn, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật gắn với các mô hình sản xuất hiệu quả; giới thiệu các mô hình sản xuất tiên tiến trong và ngoài tỉnh để các HTX và diêm dân tham quan, áp dụng. Khuyến khích diêm dân cải tiến công cụ, áp dụng các tiến bộ kỹ thuật nâng cao năng suất lao động, chuyển đổi vị trí chạt lọc góp phần giảm sức lao động nặng nhọc; mở rộng mô hình ứng dụng kỹ thuật kết tinh muối trên bạt và mở rộng diện tích sản xuất muối sạch; nâng cao năng suất, chất lượng và khả năng cạnh tranh của sản phẩm muối. Dự kiến trong năm 2014, Sở NN và PTNT sẽ xây dựng 12 mô hình kết tinh muối trên bạt và muối sạch, trong đó tại huyện Nghĩa Hưng 2 mô hình, Hải Hậu và Giao Thủy mỗi địa phương 5 mô hình.
Tuy nhiên, hiện ngành muối của tỉnh vẫn còn một số khó khăn. Hoạt động sản xuất muối vẫn chủ yếu là thủ công, diện tích nhỏ lẻ, manh mún, diện tích sản xuất muối sạch ít, năng suất thấp và có sự chênh lệch lớn giữa các địa phương. Mức đầu tư cơ sở hạ tầng cho sản xuất còn thấp so với nhu cầu. Hệ thống ô nề, thống, chạt, sân phơi đã xuống cấp song mới chỉ được sửa chữa tạm thời, chắp vá. Việc huy động các nguồn lực khoa học công nghệ và đầu tư cơ sở vật chất ngành muối còn hạn chế. Hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ của các HTX chưa đồng đều, chưa tạo lập được mối quan hệ bền vững dựa trên cơ chế phân bổ lợi nhuận theo chuỗi giá trị từ sản xuất tới lưu thông giữa “Diêm dân - HTX - doanh nghiệp” do đó chưa hỗ trợ được nhiều cho kinh tế hộ phát triển. Nhiều HTX không đủ năng lực cạnh tranh với tư thương trong hoạt động kinh doanh muối. Nguyên nhân do các chính sách cho ngành muối chưa đủ để giúp người dân yên tâm sản xuất. Một số địa phương thiếu quan tâm đến nghề muối, công tác lãnh đạo, chỉ đạo điều hành sản xuất chưa quyết liệt và hiệu quả; vẫn còn một số diện tích đồng muối không được diêm dân đưa vào sản xuất. Thời gian tới, Sở NN và PTNT tiếp tục phối hợp với các sở, ngành tham mưu, đề xuất với UBND tỉnh các chính sách hỗ trợ người dân ứng dụng tiến bộ KHKT trong sản xuất muối, hỗ trợ cải tạo nội đồng để giảm thiểu cường độ lao động, nâng cao năng suất, chất lượng muối. Nâng cao vai trò và hiệu lực điều hành của HTX diêm nghiệp trong việc tổ chức vận động xã viên đầu tư sản xuất, áp dụng tiến bộ kỹ thuật, tổ chức tốt các dịch vụ phục vụ sản xuất muối và hỗ trợ kinh tế hộ phát triển. Tăng cường hướng dẫn, tạo điều kiện giúp các HTX diêm nghiệp đẩy mạnh các hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và hỗ trợ kinh tế hộ phát triển thông qua các hội thảo, các lớp tập huấn. Các đơn vị sản xuất, kinh doanh muối ở địa phương tăng cường phối hợp với Tổng Cty Lương thực miền Bắc triển khai “Đề án thu mua muối và sản xuất, cung ứng muối i-ốt”. Các địa phương và chủ đầu tư chuẩn bị đầy đủ điều kiện để triển khai, thực hiện các dự án nâng cấp cải tạo cơ sở hạ tầng đồng muối đã được phê duyệt. Rà soát, đề xuất các dự án đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng đồng muối gắn với chương trình xây dựng NTM./.
Bài và ảnh: Ngọc Ánh
