Năm 2011, qua hoạt động tổng kiểm tra chất lượng công tác quản lý đất đai trên phạm vi toàn tỉnh, các ngành chức năng đã xác định có hàng trăm tổ chức, doanh nghiệp có vi phạm pháp luật về đất đai, trong đó có nhiều tổ chức được giao đất nhưng chưa xây dựng công trình; hàng chục đơn vị chậm tiến độ và hàng chục cơ quan, tổ chức sử dụng lãng phí, kém hiệu quả; chuyển nhượng tài sản gắn liền với đất, thanh lý tài sản và giao đất cho cán bộ, công nhân viên làm nhà ở với diện tích và cho thuê trái phép. Vẫn còn tình trạng một số xã, thị trấn giao đất trái thẩm quyền; hàng trăm hộ dân vẫn tự ý chuyển đổi mục đích sử dụng đất (SDĐ) hoặc lấn chiếm đất. Ở một số nơi, vẫn còn tình trạng thôn, đội bán đất trái phép, như ở xã Yên Thắng (Ý Yên); xã Xuân Tân (Xuân Trường). Nhiều xã vẫn để cho thôn, đội và HTX nông nghiệp quản lý quỹ đất công như ở các xã Nghĩa An, Nam Toàn (Nam Trực), Yên Bằng (Ý Yên). Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do suy giảm kinh tế khiến nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong sản xuất, kinh doanh, không mở rộng, thậm chí thu hẹp quy mô nên đã giảm nhu cầu SDĐ và phải chuyển nhượng tài sản, đất đai để thu hồi vốn; khối doanh nghiệp đóng tàu đã xin thuê đất dài hạn nhưng không có khả năng tiếp tục đầu tư… Bên cạnh đó, các chính sách pháp luật về đất đai còn nhiều bất cập, chưa đồng bộ… Ngoài ra, còn có tình trạng doanh nghiệp lập dự án để thuê đất nhằm mục đích bán đất để thu lợi. Những năm trước, khi kinh tế sinh vật cảnh hưng thịnh mang lại hiệu quả cao, tại những địa phương buông lỏng quản lý đã xảy ra tình trạng người dân tự ý chuyển đổi mục đích SDĐ từ đất trồng lúa sang trồng cây cảnh; ý thức chấp hành pháp luật đất đai của người SDĐ còn thấp, nhận thức của một số cán bộ, đảng viên về pháp luật đất đai còn hạn chế… Công tác quản lý đất công ích còn nhiều bất cập; một số HTX, thôn, đội cho thuê đất thu tiền một lần chưa được xử lý dứt điểm. Việc chuyển giao đất công ích cho UBND cấp xã quản lý chưa được thực hiện triệt để nên còn xảy ra tình trạng HTX, thôn, đội bán đất trái phép. Công tác thanh tra, kiểm tra của UBND cấp huyện không thường xuyên dẫn đến việc không kịp thời phát hiện và xử lý các sai phạm. Việc xử lý các sai phạm sau khi đã có quyết định xử lý hoặc kết luận của thanh tra không dứt điểm và thiếu kiên quyết...
 |
| Cán bộ xã Hải Lý (Hải Hậu) trao đổi việc xử lý các trường hợp sử dụng đất không hợp pháp. |
Để xóa bỏ tình trạng vi phạm các quy định pháp luật về đất đai, nâng cao hiệu quả công tác quản lý đất đai, Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã tập trung chỉ đạo xử lý dứt điểm các trường hợp SDĐ không hợp pháp. Theo đó, UBND tỉnh đã giao Sở TN và MT hướng dẫn phân loại và lập phương án xử lý các trường hợp SDĐ không hợp pháp trên địa bàn tỉnh. Sau khi thống nhất với các sở, ngành: Tài chính, Xây dựng, Tư pháp, Cục Thuế tỉnh, Thanh tra tỉnh, UBND các huyện, thành phố và xin ý kiến của UBND tỉnh, ngày 9-1-2013, Sở TN và MT đã ban hành Hướng dẫn số 42/STNMT-TTr để hướng dẫn trình tự, thủ tục lập, phê duyệt và thực hiện phương án xử lý và việc áp dụng chính sách, pháp luật để lập phương án xử lý những trường hợp SDĐ không hợp pháp trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên, do công tác quản lý bị buông lỏng trong nhiều năm, số vụ vi phạm nhiều, tình tiết vi phạm phức tạp, có nhiều khúc mắc nên tiến độ xử lý còn chậm. Tính đến đầu năm 2014, có 201/229 xã, phường, thị trấn triển khai rà soát các trường hợp SDĐ không hợp pháp. Đến tháng 3-2014, huyện Mỹ Lộc đã lập xong biểu thống kê tại 11 xã, thị trấn với 2.622 hộ SDĐ không hợp pháp nhưng mới lập xong phương án xử lý của 10 xã với 2.466 hộ. Huyện Vụ Bản mới lập xong biểu thống kê được 4 xã với 350 hộ SDĐ không hợp pháp. Huyện Ý Yên mới lập xong biểu thống kê của 29 xã với 3.828 hộ; lập phương án 1.311 hộ của 16 xã; đã xét phương án 14 xã, ra quyết định xử lý vi phạm ở 13 xã và mới thu nộp vào ngân sách của 7 xã, nhưng chưa thống kê các trường hợp SDĐ sản xuất, kinh doanh không hợp pháp, chưa thống kê các trường hợp tự ý chuyển đổi mục đích SDĐ từ đất vườn, ao, đất nông nghiệp được giao ổn định lâu dài sang làm nhà. Huyện Nam Trực đã lập xong biểu thống kê của 20 xã với 8.648 hộ nhưng mới có 9 xã lập xong phương án xử lý với 1.492 hộ; mới có 8 xã xét duyệt phương án với 1.090 hộ. Huyện Trực Ninh đã lập xong biểu thống kê của 18 xã, nhưng mới có 11 xã lập xong phương án và mới có 4 xã đã xét duyệt phương án. Huyện Nghĩa Hưng đã lập xong biểu thống kê của 22 xã, nhưng mới có 19 xã lập xong phương án và 11 xã đã xét duyệt phương án; 10 xã đã ra quyết định xử lý và mới có 1 xã thực hiện xử lý. Huyện Xuân Trường đã lập xong biểu thống kê của 3 xã và mới có 2 xã lập phương án. Huyện Hải Hậu mới lập biểu thống kê 33 xã, thị trấn nhưng chưa thống kê các trường hợp SDĐ sản xuất, kinh doanh không hợp pháp, chưa thống kê các trường hợp tự chuyển đổi mục đích SDĐ từ đất vườn, ao, đất nông nghiệp được giao ổn định lâu dài sang làm nhà. Huyện Giao Thủy đã lập biểu thống kê của 14 xã, thị trấn nhưng chưa thống kê các trường hợp SDĐ sản xuất, kinh doanh không hợp pháp, chưa thống kê các trường hợp tự chuyển đổi mục đích SDĐ từ đất vườn, ao, đất nông nghiệp được giao ổn định lâu dài sang làm nhà. Thành phố Nam Định đã lập phương án xử lý được 5 đơn vị nhưng mới chỉ có phường Trường Thi đã phê duyệt phương án xử lý.
Nhằm đẩy nhanh tiến độ xử lý các trường hợp SDĐ không hợp pháp, ngày 3-4-2014, UBND tỉnh đã ban hành Công văn số 178/UBND-VP3 yêu cầu Sở TN và MT tập trung chỉ đạo; các huyện, thành phố đẩy nhanh tiến độ phân loại, lập và xét duyệt phương án xử lý đối với các trường hợp SDĐ không hợp pháp, bảo đảm đúng theo quy định hiện hành. Nhằm đạt được mục tiêu trong năm 2014 cơ bản hoàn thành việc lập, phê duyệt phương án xử lý đối với toàn bộ các hộ SDĐ không hợp pháp và thực hiện xong phương án xử lý đối với 50% số hộ; số hộ còn lại thực hiện xong phương án trong năm 2015, ngày 10-4-2014, Sở TN và MT đã phân công cán bộ theo dõi địa bàn, đôn đốc thực hiện Hướng dẫn số 42 của Sở TN và MT; giao Phòng Đo đạc và đăng ký đất đai, Thanh tra Sở cử cán bộ theo dõi, đôn đốc, nắm bắt các vướng mắc trên địa bàn 9 huyện và thành phố. Ngày 2-4-2014, Sở TN và MT đã thành lập tổ công tác đôn đốc, hướng dẫn việc thực hiện Hướng dẫn số 42 trên địa bàn tỉnh. Hiện tại, Sở TN và MT đang hướng dẫn UBND các huyện, thành phố, các xã, phường, thị trấn đẩy nhanh tiến độ phân loại, lập và xét duyệt phương án xử lý đối với những trường hợp SDĐ không hợp pháp, đảm bảo đúng quy định hiện hành, tổng hợp kết quả thực hiện để báo cáo UBND tỉnh. Phòng TN và MT các huyện, thành phố chỉ đạo các xã, phường, thị trấn khẩn trương rà soát, xác định hộ SDĐ chưa hợp pháp, lập danh sách, phương án xử lý theo Hướng dẫn số 42 của Sở TN và MT. UBND các huyện, thành phố chỉ đạo các xã, phường, thị trấn lập dự toán kinh phí để chi cho việc thực hiện Hướng dẫn số 42 trình UBND huyện, thành phố phê duyệt thực hiện; cử cán bộ bám sát địa bàn, phối hợp cùng Tổ công tác của Sở TN và MT hướng dẫn, đôn đốc UBND các xã, phường, thị trấn thực hiện Hướng dẫn số 42./.
Bài và ảnh: Nguyễn Thanh Thúy
