Dự án Nâng cấp đô thị Việt Nam được triển khai thí điểm tại 4 địa phương gồm Hải Phòng, Nam Định, Thành phố Hồ Chí Minh và Cần Thơ từ năm 2004, với thời hạn 10 năm. Tại tỉnh ta, Dự án được phân kỳ đầu tư theo nguồn vốn của Ngân hàng Thế giới (WB), chia làm 2 giai đoạn: giai đoạn I từ năm 2004 đến 2008 và giai đoạn II từ 2009-2014. Tổng nguồn vốn tín dụng (IDA - Hiệp hội Phát triển Quốc tế thuộc Ngân hàng Thế giới) hỗ trợ cho Dự án là 37,1 triệu USD tại thời điểm ký kết cùng với khoản tài trợ không hoàn lại (PHRD - Quỹ Phát triển Chính sách và Nguồn nhân lực) của Chính phủ Nhật Bản được uỷ thác qua WB là 1,03 triệu USD và nguồn vốn đối ứng trong nước gồm 80% nguồn vốn Trung ương, 17% nguồn vốn của tỉnh và thành phố cùng với 3% nguồn vốn đóng góp tự nguyện của cộng đồng, ước tính khoảng 12,8 triệu USD. Dự án Nâng cấp đô thị Thành phố Nam Định được thực hiện thông qua 5 hạng mục do Ban quản lý (BQL) đầu tư và xây dựng thành phố là đơn vị chủ quản. Trong đó, hạng mục 1 tập trung cung cấp hoặc nâng cấp cơ sở hạ tầng cấp 3 tại các khu dân cư và phục hồi một số cơ sở hạ tầng xã hội được lựa chọn trong các khu vực thu nhập thấp. Hạng mục 2 tập trung nâng cấp cơ sở hạ tầng cấp 1 và 2 cần thiết để bổ trợ và phát huy được hiệu quả nâng cấp các cơ sở hạ tầng cấp 3 đã được triển khai nâng cấp. Hạng mục 3 thực hiện chương trình phục hồi và tái định cư cho những người bị ảnh hưởng bởi Dự án. Hạng mục 4 thực hiện chương trình cho vay vốn cải tạo nhà ở. Hạng mục 5 tập trung xây dựng năng lực quản lý cho chính quyền tại cấp thành phố và các phường, cộng đồng và BQL Dự án.
 |
| Trạm Y tế phường Trường Thi được xây dựng từ nguồn vốn của Dự án Nâng cấp đô thị. |
Nhờ tích cực triển khai nên đến hết quý I-2014, Dự án đã hoàn thành tổng số 95/105 hoạt động của cả 2 giai đoạn. Hiện tại, tiến độ thực hiện Dự án với 7 gói thầu sử dụng vốn dư được triển khai theo đúng tiến độ (gồm 4 gói thầu xây lắp, 1 gói thầu thiết bị và 2 gói thầu giám sát thi công/quản lý hợp đồng) và 3 gói thầu tư vấn hỗ trợ kỹ thuật đang thực hiện. Về cơ bản, việc nâng cấp đô thị của cả 2 giai đoạn thuộc các hạng mục 1, hạng mục 2 và hạng mục 3 đã được hoàn thành đạt yêu cầu. Riêng hạng mục 2 đã hoàn thành khối lượng ban đầu của Dự án và hiện đang thực hiện các công trình bổ sung sử dụng vốn dư. Hạng mục 1 ở cả giai đoạn 1 và 2 đã được hoàn thành tại 27 khu dân cư thu nhập thấp ở 20 phường của thành phố, với hơn 174.709 người được hưởng lợi trực tiếp. Tất cả các gói thầu xây lắp đã hoàn thành đều có chất lượng công trình đạt yêu cầu, đáp ứng được các đặc tính kỹ, mỹ thuật công trình. Cộng đồng dân cư tham gia ngay từ khâu chuẩn bị, thực hiện Dự án và vận hành, bảo dưỡng các công trình đã được nâng cấp. Nhiều hộ dân đã tự nguyện hiến đất để mở rộng đường ngõ với diện tích khoảng 7.514m2. Kết quả cho đến nay, 942 đường dong ngõ được nâng cấp với tổng chiều dài 83,81km, cùng với đó là hệ thống cống ngõ đồng bộ dài hơn 75km, 6 trạm y tế, 2 sân vui chơi, 10 nhà văn hóa và 2 nhà trẻ được xây mới. Hạng mục 2 của Dự án gồm cải tạo mạng lưới đường giao thông thành phố, mương cống thoát nước, các hồ điều hòa và các công trình tiêu thoát nước đầu mối của thành phố đã góp phần cải thiện khoảng 70% mạng lưới mương, cống thoát nước chính của thành phố. Cụ thể đã có 24,57km đường; 7,4km kênh thoát nước; 36,93km cống và 4,52km đường kè ven hồ đã được nâng cấp. Giai đoạn 1 của hạng mục 2 đã hoàn thành các công trình như Trạm bơm thoát nước Quán Chuột, kênh xả trạm bơm, kênh bao thoát nước phía bắc và hệ thống đầu mối thoát nước phía tây nam, đảm bảo tiêu thoát nước trong mùa mưa, lũ cho toàn thành phố. Các công trình đường giao thông và cống thoát nước cấp hai liền kề khu vực phường Văn Miếu (đường Trần Huy Liệu, đường Văn Cao, đường Giải Phóng) được nâng cấp đồng bộ đảm bảo tiêu thoát nước và giao thông thuận tiện cho toàn khu vực và các khu liền kề. Giai đoạn 2, tiếp tục hoàn thành các tuyến kênh lớn như kênh Phúc Trọng, kênh Liên Hà, mương An Phong; nhiều tuyến cống chính trong thành phố như cống nối hồ Truyền Thống và kênh T3-11, cống trên đường Hùng Vương, cống trên đường Nguyễn Đức Thuận, cống trên đường Điện Biên, cống đường Trần Đăng Ninh, cống trên đường đi UBND xã Mỹ Xá, cống trên đường vào Trường Tiểu học Nguyễn Trãi, tuyến thoát nước đường Trần Tế Xương - Mạc Thị Bưởi đến mương An Phong và các tuyến cống thuộc lưu vực Hàng Thao; cải tạo và kè đá các hồ Truyền Thống, hồ Năng Tĩnh, hồ Bảo Bối, hồ Trần Đăng Ninh. Các công trình được hoàn thành đã góp phần giải quyết triệt để tình trạng ngập úng với mức nước cao kéo dài trong nhiều ngày khi có mưa lớn. Khối lượng nâng cấp đề xuất ban đầu cho hạng mục 2 đã hoàn thành. Hiện nay, BQL Dự án đang triển khai 7 gói thầu sử dụng vốn dư của Dự án. Gói thầu CP40 bao gồm nâng cấp hạ tầng cấp 3 khu dân cư thu nhập thấp phường Trần Tế Xương, phường Lộc Hạ; Trạm Y tế phường Cửa Bắc, phường Trường Thi; và cải tạo tuyến đường Lê Hồng Sơn hiện đã hoàn thành. Chị Tống Bích Hợp, Trưởng Trạm Y tế phường Trường Thi cho biết: Trạm y tế mới của phường đã được đưa vào sử dụng từ tháng 8-2013. Trên diện tích 267m2, 8 phòng chức năng cùng các trang thiết bị hiện đại với tổng mức đầu tư hơn 2 tỷ đồng, trạm sẽ đáp ứng tốt hơn nhu cầu khám, chữa bệnh cho người dân địa phương và các vùng lân cận. Gói thầu CP41 mua sắm thiết bị cào rác cho Trạm bơm thoát nước Quán Chuột và Kênh Gia dự kiến hoàn thành vào tháng 6-2014. Các gói thầu CP42, CP43, CP45 bao gồm xây dựng kè đá, đường dạo, cống thoát nước, trồng cây xanh quanh đầm Bét, đầm Đọ và đường trên tuyến cống nối từ hồ Truyền Thống đến kênh T3-11; xây dựng tuyến đường dọc tuyến cống kênh Phúc Trọng đều đã hoàn thành đạt tiến độ đề ra và tiếp tục triển khai xây dựng thêm các hạng mục công trình thuộc phần mở rộng hợp đồng. Hạng mục 3 xây dựng Khu tái định cư Trầm Cá (với tổng diện tích 10,4ha) đã được hoàn thành trong năm 2008, với 574 lô đất được xây dựng với cơ sở hạ tầng kỹ thuật có chất lượng tốt cho những người bị ảnh hưởng thuộc diện phải di dời do thực hiện Dự án. Hiện nay, đã có 272 hộ bị ảnh hưởng và 65 hộ có nhu cầu nhà ở đã nhận đất tại Khu tái định cư Trầm Cá. Quỹ vay vòng vốn cải thiện của Dự án tiếp tục được triển khai đạt hiệu quả cao. Hiện nay, 14.002 món vay tín dụng vi mô đã được cấp cho người dân ở các khu dân cư để cải tạo nhà ở và 3.485 món vay tín dụng tạo thu nhập tại Nam Định, BQL Quỹ Quay vòng đang thu hồi vốn theo kế hoạch. Đến nay, đã có 12.476 món vay đã được tất toán. Năng lực quản lý Dự án của đội ngũ cán bộ các cấp, các ngành của thành phố, phường, cộng đồng tại các khu dân cư được nâng cao rõ rệt từ các buổi tập huấn, đào tạo bồi dưỡng nghiệp vụ, chiến dịch truyền thông tuyên truyền… Trong đó, một phần khoản tín dụng IDA tài trợ chủ yếu cho các hỗ trợ kỹ thuật (kiểm toán, lập báo cáo đánh giá tác động môi trường, giám sát các hoạt động an toàn, đánh giá tác động dự án) và Quỹ PHRD tập trung hỗ trợ các hoạt động truyền thông, trao đổi kinh nghiệm, đào tạo và bồi dưỡng nghiệp vụ, các sáng kiến bảo vệ môi trường và một số hỗ trợ kỹ thuật quản lý dự án. Với sự hỗ trợ kỹ thuật của các nhóm tư vấn, các hạng mục công trình xây dựng của dự án được thiết kế và hoàn thành với chất lượng cao theo thiết kế được duyệt, các dự án thành phần được chuẩn bị kỹ lưỡng, có chất lượng phù hợp với mục tiêu của dự án góp phần thực hiện các mục tiêu tổng thể mà Dự án đề ra.
Thời gian tới, BQL đầu tư và xây dựng thành phố tiếp tục đẩy nhanh tiến độ các hạng mục công trình của gói thầu đồng thời tiến hành giải ngân kịp thời đảm bảo không có công trình nào thiếu hụt và chậm vốn. Với tốc độ giải ngân hiện tại, chắc chắn Dự án Nâng cấp đô thị Nam Định sẽ vượt tiến độ hoàn thành 10 gói thầu đang thực hiện, hoàn thành toàn bộ quyết toán các gói thầu, các hoạt động liên quan đến GPMB, hội thảo..., hoàn thành thu vốn đối ứng 3% của cộng đồng, hỗ trợ các tư vấn đánh giá tác động dự án chung./.
Bài và ảnh: Đức Toàn
