Dự án xây dựng tuyến đường bộ mới đoạn Mỹ Lộc - Phủ Lý (theo hình thức BT) được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Văn bản số 768/TTg-CN ngày 14-6-2007 "về việc xây dựng tuyến đường bộ Phủ Lý - Nam Định". Trong đó, đoạn qua địa phận huyện Mỹ Lộc dài 4,7km, bao gồm Thị trấn Mỹ Lộc và 4 xã: Mỹ Hưng, Mỹ Thịnh, Mỹ Tiến, Mỹ Thuận. Đây là công trình giao thông được thiết kế theo tiêu chuẩn cấp II đồng bằng với 4 làn xe, tổng mức đầu tư 3.800 tỷ đồng. Tuyến đường này là dự án chiến lược, mang tầm quốc gia, có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển kinh tế cũng như an ninh, quốc phòng của tỉnh Nam Định. Khi tuyến đường bộ mới hoàn tất sẽ nối mạch với tuyến đường cao tốc Hà Nội - Ninh Bình, tạo sự phát triển đồng bộ với khu vực và là cửa ngõ giao thương với các tỉnh trong cả nước, đặc biệt là với Thủ đô Hà Nội. Bên cạnh đó, tuyến đường còn góp phần cải thiện điều kiện giao thông, tránh ùn tắc, giảm thiểu TNGT cũng như góp phần thu hút đầu tư, thúc đẩy kinh tế, tăng cường sự giao lưu văn hóa, xã hội của các địa phương nằm trong khu vực tuyến đường trực tiếp đi qua cũng như của các tỉnh trong khu vực.
Trong quá trình thực hiện công tác GPMB, dự án tuyến đường bộ mới Mỹ Lộc - Phủ Lý, Hội đồng GPMB huyện Mỹ Lộc đã thực hiện đầy đủ các bước theo đúng trình tự quy định. Trong đó, Hội đồng GPMB đã áp dụng theo các quy định: Về giá đất đền bù cho các hộ dân, áp dụng theo mức giá tại Quyết định 31/2011/QĐ-UBND ngày 28-12-2011 của UBND tỉnh Nam Định về việc ban hành quy định giá các loại đất trên địa bàn tỉnh năm 2012 đã được HĐND tỉnh thông qua và được UBND tỉnh ra quyết định công bố công khai thực hiện thống nhất trong toàn tỉnh cho từng loại đất. Về giá nhà cửa, vật kiến trúc được áp dụng theo Quyết định 02/2008/QĐ-UBND ngày 7-3-2008 của UBND tỉnh ban hành đơn giá bồi thường, hỗ trợ về nhà, công trình xây dựng, vật kiến trúc khi Nhà nước thu hồi đất và Quyết định 25/2009/QĐ-UBND ngày 7-2-2009 của UBND tỉnh bổ sung, sửa đổi một số điều của Quyết định 02/2008/QĐ-UBND. Phương thức tính giá đền bù được áp dụng chi tiết cho từng hạng mục công trình cụ thể của từng hộ gia đình theo hồ sơ kê khai, kiểm đếm giữa chủ hộ, Hội đồng GPMB huyện và xã lập theo đơn giá của tỉnh quy định. Giá cây trồng, vật nuôi được áp dụng theo Quyết định 15/QĐ-UBND ngày 29-7-2008 của UBND tỉnh Nam Định một cách chi tiết theo từng loại cây trồng, vật nuôi cụ thể của từng hộ gia đình đã được kê khai, kiểm đếm giữa chủ hộ, Hội đồng GPMB huyện và xã lập theo đơn giá của tỉnh quy định. Các chế độ, chính sách về hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất được áp dụng theo Quyết định 24/2009/QĐ-UBND ngày 27-11-2009 của UBND tỉnh, trong đó quy định cụ thể các nội dung: Hỗ trợ di chuyển chỗ ở; hỗ trợ hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất mà không còn chỗ ở nào khác sau khi đã bàn giao mặt bằng, trong thời gian chờ tạo lập chỗ ở mới; hỗ trợ tái định cư, bố trí suất đất ở tái định cư tối thiểu; hỗ trợ khác và tiền thưởng. Về giá giao đất tái định cư áp dụng theo Quyết định số 293/QĐ-UBND ngày 28-2-2012 của UBND tỉnh và Văn bản số 88/UBND-VP5 ngày 23-2-2012 của UBND tỉnh quy định cụ thể về giá giao đất tái định cư. Đặc biệt, công tác GPMB ở xã Mỹ Thuận, từ tháng 7-2010, sau khi tiếp nhận hồ sơ kỹ thuật thửa đất do chủ đầu tư và đơn vị đo đạc, UBND huyện đã chỉ đạo Hội đồng GPMB huyện, UBND xã Mỹ Thuận tập trung hoàn thành việc xác định, phân loại nguồn gốc đất, kiểm đếm nhà cửa, vật kiến trúc, hoa màu, thu thập hồ sơ để phục vụ xây dựng phương án bồi thường hạ tầng GPMB và tái định cư cho 37 hộ dân. Tháng 9-2011, hoàn thành công khai hồ sơ phân loại nguồn gốc sử dụng đất của các hộ. Tháng 12-2011, hoàn thành việc xét duyệt hồ sơ tái định cư, số suất đất tái định cư. Tháng 1-2012, hoàn thành công khai phương án bồi thường hạ tầng GPMB của 37 hộ dân khu dân cư xã Mỹ Thuận. Ngày 10-2-2012, UBND huyện ra quyết định phê duyệt phương án bồi thường hạ tầng GPMB. Khi xây dựng phương án bồi thường hạ tầng GPMB và tái định cư, cùng với việc công khai phương án, từ ngày 6-12-2011 đến ngày 8-2-2012 Hội đồng GPMB huyện và UBND xã Mỹ Thuận đã tổ chức 3 cuộc họp với các hộ dân để giải thích ý kiến của các hộ dân; tiếp tục làm rõ chủ trương, chính sách về thu hồi đất để xây dựng tuyến đường bộ mới; giải thích về chính sách tái định cư, quy hoạch khu tái định cư, giá đất, tính giá bồi thường vật kiến trúc, cây trồng… Trong quá trình GPMB, Hội đồng GPMB luôn quan tâm áp dụng mọi chế độ, chính sách theo hướng đem lại tối đa lợi ích cho dân. Cụ thể như: Trong quá trình tổ chức thực hiện phương án bồi thường hạ tầng GPMB và tái định cư đã có nhiều ý kiến thắc mắc, kiến nghị của một số hộ dân phải GPMB với các nội dung liên quan tới: quy hoạch khu tái định cư, mặt bằng sạch khu tái định cư; việc kiểm đếm thiếu sót về vật kiến trúc, tính giá bồi thường vật kiến trúc; tính giá bồi thường về đất ở, giá đất tái định cư; xin thêm suất tái định cư, giãn cư, đề nghị thực hiện thu hồi đất trả bằng đất; so sánh giữa các hộ trong phương án bồi thường hạ tầng GPMB và tái định cư; bồi thường hạ tầng đất lấn chiếm, về chế độ chính sách, về nhà tạm… Các ý kiến thắc mắc này xuất phát từ nguyên nhân các hộ dân và cán bộ ngành chức năng chưa phối hợp chặt chẽ và thực hiện tốt mọi quy trình kiểm đếm dẫn đến tình trạng còn kiểm đếm thiếu diện tích đất đai, tài sản, hoa màu; một số hộ dân chưa thể ngay lập tức có đủ và phải bổ sung giấy tờ chứng minh về quyền sở hữu đất đai, tài sản, hoa màu. Căn cứ tình hình thực tế, UBND huyện đã chỉ đạo Hội đồng GPMB huyện, UBND xã Mỹ Thuận tiến hành rà soát phương án GPMB, kiểm đếm bổ sung về vật kiến trúc, cây cối, hoa màu cho các hộ dân. Sau 2 lần điều chỉnh, bổ sung phương án bồi thường hạ tầng GPMB, đến nay, phương án điều chỉnh bổ sung đã bảo đảm đầy đủ chế độ chính sách của Nhà nước đối với các hộ dân bị thu hồi đất. UBND huyện còn tích cực thực hiện trách nhiệm giải đáp mọi đơn thư thắc mắc, kiến nghị của các hộ dân. Cụ thể, UBND huyện đã tổ chức 6 buổi họp với toàn thể các hộ để đối thoại, giải đáp các ý kiến của các hộ dân; tổ chức 1 buổi làm việc với hộ gia đình đảng viên có đất bị thu hồi, tham dự có thường trực Đảng ủy xã Mỹ Thuận; tổ chức 15 buổi làm việc với hộ ông Trần Khắc Chung, có hai lần hộ ông Chung không đến dự; tổ chức 13 buổi làm việc với hộ ông Nguyễn Thế Khang, có một lần hộ ông Khang không đến dự; tổ chức 3 buổi làm việc với nhóm hộ các ông: Khang, Chung, Mịnh, Dư. Tổ vận động của xã chủ trì, phối hợp với các cơ quan: Ủy ban MTTQ huyện, Hội Phụ nữ, Hội CCB xuống từng hộ cùng vận động, giải thích về công tác GPMB, về ý nghĩa xây dựng tuyến đường bộ mới. Đồng chí Đoàn Hồng Phong, Phó Chủ tịch UBND tỉnh đã chủ trì cùng với các sở, ngành có liên quan và UBND huyện Mỹ Lộc, UBND xã Mỹ Thuận đã tổ chức 2 buổi đối thoại, 2 buổi trao đổi với nhóm hộ gia đình ông Khang và hộ gia đình ông Chung. Ngoài việc tổ chức các buổi họp, làm việc trực tiếp với các hộ dân, các nhóm hộ và làm việc riêng với hộ ông Khang, ông Chung, UBND huyện, Hội đồng GPMB huyện, cơ quan chuyên môn đã trả lời bằng văn bản các đơn đề nghị của các hộ. UBND huyện, Hội đồng GPMB ban hành 6 văn bản, cơ quan chuyên môn ban hành 3 văn bản trả lời công dân. Gần đây, còn một số hộ có đơn gửi về huyện, UBND huyện, Hội đồng GPMB đã xin ý kiến của các cơ quan chuyên môn của tỉnh và trả lời đơn của hộ ông Khang, ông Chung, ông Đặng Quốc Hùng, ông Trần Văn Mịnh, ông Đỗ Hải Đường, ông Nguyễn Thanh Chiến, ông Nguyễn Quốc Anh, ông Nguyễn Văn Chiến vào ngày 7-11-2013. Bên cạnh đó, Hội đồng GPMB đã quan tâm thực hiện tốt công tác chăm lo đời sống cho các hộ dân có diện tích phải GPMB. Trong đó riêng việc giải quyết đất ở cho các hộ không có nhà sau thu hồi GPMB đã xây dựng 2 khu tái định cư và giao 26 lô đất tái định cư cho các hộ; khu đất để xây dựng nhà ở tái định cư được lựa chọn với tiêu chí là khu trung tâm, bám sát trục đường giao thông, thuận lợi để phát triển kinh tế cho các hộ tái định cư. Về phần mộ vô danh di chuyển trong công tác GPMB đã xem xét, bảo đảm chất lượng kỹ thuật, mỹ thuật của các ngôi mộ, thể hiện tinh thần tôn trọng đối với những người đã mất… Từ tháng 10-2010 đến nay, UBND huyện Mỹ Lộc đã hoàn thành công tác thu hồi đất, GPMB và bàn giao cho nhà thầu thi công tại địa bàn các xã, thị trấn: Mỹ Hưng, Mỹ Thịnh, Mỹ Tiến, Mỹ Lộc và cơ bản hoàn thành công tác GPMB tại xã Mỹ Thuận với tổng diện tích 34,6ha đất thuộc 551 hộ. Riêng xã Mỹ Thuận còn 8/37 hộ chưa ký phương án GPMB; trong đó còn 4 hộ nằm trên chính tuyến (gồm hộ các ông: Nguyễn Thế Khang, Nguyễn Anh Dũng, Nguyễn Quốc Sỹ, Trần Khắc Chung) và 4 hộ nằm ngoài chính tuyến (gồm hộ các ông, bà: Chiến, Thiện, Trâm, Hùng). Ngày 6-11-2013, UBND huyện tổ chức làm việc với hộ ông Khang, hộ ông Chung để giải thích phương án bồi thường hạ tầng lập tháng 5-2013 phần bổ sung thêm tiền chênh lệch bồi thường về đất vườn; tiếp tục trả lời kiến nghị của các hộ. Đối với nhóm hộ ông Khang, do có một số bổ sung so với phương án tháng 5-2013 và vận dụng chính sách an sinh xã hội, huyện đã lập phương án chi tiết điều chỉnh, bổ sung đền bù gửi các hộ dân kiến nghị. Cụ thể: tổng số tiền bồi thường, hỗ trợ GPMB đối với hộ ông Nguyễn Thế Khang là 834 triệu 560 nghìn đồng, đối với hộ ông Nguyễn Anh Dũng là 367 triệu 045 nghìn đồng, đối với hộ ông Nguyễn Quốc Sỹ là 141 triệu 500 nghìn đồng, đối với hộ ông Trần Khắc Chung là 576 triệu 392 nghìn đồng. Ngày 6-11-2013 UBND huyện Mỹ Lộc mời nhóm hộ ông Khang và ông Chung lên UBND xã Mỹ Thuận để thông báo phương án điều chỉnh, bổ sung; tuyên truyền vận động, giải thích để các hộ dân ký phương án bồi thường, hỗ trợ GPMB. Tuy nhiên, nhóm hộ ông Khang, ông Chung chưa ký phương án bồi thường hạ tầng GPMB, tiếp tục nêu ra các yêu cầu, kiến nghị về lợi ích mà chế độ chính sách về bồi thường hạ tầng GPMB không thể thực hiện được.
Để thực hiện nghiêm túc ý kiến kết luận của Thủ tướng Chính phủ tại buổi làm việc với lãnh đạo tỉnh Nam Định ngày 12-3-2013: sớm hoàn thành dự án, đưa tuyến đường Nam Định - Phủ Lý vào khai thác phục vụ lợi ích của nhân dân trong tỉnh và khu vực, trong đó có lợi ích của người dân nơi con đường trực tiếp đi qua; đồng thời, để tránh lãng phí khi công trình hàng nghìn tỷ đồng đã cơ bản hoàn thành nhưng vẫn chưa bàn giao hết mặt bằng, UBND huyện tập trung thực hiện các biện pháp đẩy nhanh tiến độ GPMB. Hiện tại, Hội đồng GPMB tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nhân dân, nhất là đối với các hộ chưa chấp thuận phương án bồi thường hạ tầng GPMB để người dân nắm vững các quy định của pháp luật và hiểu rõ về ý nghĩa, mục đích và tầm quan trọng của dự án, từ đó tự giác chấp hành tốt các quy định của pháp luật về GPMB, bàn giao mặt bằng cho nhà thầu thi công. Quan tâm, thực hiện các chính sách an sinh xã hội, tạo điều kiện ổn định đời sống, phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm lợi ích cho người dân bị thu hồi đất, nhất là đối với những hộ chính sách, hộ khó khăn chấp hành GPMB. Chuẩn bị phương án và tổ chức cưỡng chế GPMB đối với những hộ nằm trên chính tuyến không chấp hành bàn giao mặt bằng đảm bảo nghiêm minh, an toàn, đúng trình tự, thủ tục của pháp luật; nhanh chóng bàn giao mặt bằng cho đơn vị thi công để hoàn thành dự án đúng tiến độ.
Bên cạnh sự nỗ lực của hệ thống chính trị, các hộ dân có đất đai, tài sản nằm trên địa bàn dự án đi qua, phải tiến hành GPMB cần nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm của mình cũng như ý nghĩa, tầm quan trọng của dự án đối với sự phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh của tỉnh Nam Định và các tỉnh trong khu vực; những lợi ích thiết thân mà mỗi người dân sẽ được hưởng từ dự án. Từ đó, thực hiện tốt nghĩa vụ chấp hành các quy định của pháp luật, góp phần hoàn thành công tác GPMB, bàn giao cho nhà thầu thi công đảm bảo tiến độ, chất lượng công trình; không nên đưa ra những đòi hỏi không chính đáng, gây khó khăn, cản trở trong việc thực hiện nhiệm vụ GPMB./.
Thanh Thúy
