Ngành giáo dục chuyên nghiệp và dạy nghề với mục tiêu đào tạo chất lượng cao

Giờ học ngoại ngữ của sinh viên Khoa Chuyên ngữ, Trường Đại học Lương Thế Vinh.

Đến nay, trên địa bàn tỉnh có 18 trường đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp (ĐH-CĐ-TCCN), nghiệp vụ; 38 cơ sở dạy nghề. Đào tạo trình độ đại học có 35 ngành nghề thuộc 4 trường ĐH. Đào tạo trình độ cao đẳng có 80 ngành nghề (trong đó 30 ngành nghề thuộc 4 trường ĐH, 50 ngành nghề thuộc 5 trường CĐ. Đào tạo trình độ TCCN có 38 ngành nghề thuộc 13 đơn vị tham gia (3 ĐH, 4 CĐ và các trường TCCN, trung cấp nghề (TCN)). Các trường ĐH Kinh tế Kỹ thuật Công nghiệp, Điều dưỡng, Lương Thế Vinh thực hiện đào tạo cả 3 loại trình độ. Lưu lượng HSSV hàng năm (kể cả chính quy và không chính quy) trung bình có trên 50.000 HSSV (năm 2010 đạt 50.250 HSSV). Quy mô đào tạo của 38 cơ sở dạy nghề 29.000 người/năm. Quy mô tuyển sinh của 11 cơ sở dạy nghề thuộc các bộ, ngành Trung ương quản lý đạt 9.200 người/năm. Với phương thức tuyển sinh chủ yếu xét tuyển (trừ ĐH Điều dưỡng và CĐ Công nghiệp có tổ chức thi), các trường không chỉ thu hút HSSV trong tỉnh mà còn thu hút HSSV của các tỉnh ngoài. Tuyển sinh của các trường ĐH, CĐ luôn đạt và vượt chỉ tiêu, trong khi tuyển sinh của các trường TCCN ngày càng khó khăn, 3 năm gần đây chỉ đạt gần 70% so với kế hoạch. Nguyên nhân do sự chênh lệch về điều kiện phục vụ công tác đào tạo giữa các trường. Đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên của các trường hiện tại đủ đáp ứng nhu cầu đào tạo của các đơn vị. Đến tháng 12-2010, trong 15 trường ĐH, CĐ, TCCN (thuộc diện quản lý nhà nước của Sở GD và ĐT) có: 2.931 cán bộ, giáo viên, nhân viên, trong đó có 47 cán bộ quản lý, 1.798 giáo viên cơ hữu và hợp đồng dài hạn, 624 giáo viên thỉnh giảng, 462 nhân viên hành chính. Tính đến 31-12-2010, các cơ sở dạy nghề thuộc tỉnh quản lý có 774 giáo viên và cán bộ quản lý. Bình quân mỗi cơ sở dạy nghề có 41 giáo viên, cán bộ quản lý. Những năm qua các đơn vị đào tạo đã không ngừng chăm lo thực hiện các chương trình bồi dưỡng nâng cao trình độ cán bộ, giáo viên. Tại 15 trường ĐH, CĐ và TCCN, hiện có 156 tiến sỹ, chiếm 5,32%; 716 thạc sỹ và cao học, chiếm 24,42%; 1.844 cán bộ giáo viên có trình độ đại học, chiếm 62,91%; 119 cán bộ giáo viên có trình độ cao đẳng chiếm 4,06%. 4 trường đại học, các trường cao đẳng đã có khuôn viên với diện tích đất sử dụng đang được mở rộng, nhiều công trình được xây dựng nhằm bảo đảm định mức quy định. Các trường đều có phòng vi tính cơ bản đáp ứng yêu cầu dạy và học CNTT. Tuy nhiên các trường thuộc địa phương quản lý cơ sở vật chất nghèo nàn, điều kiện để thực hiện đào tạo có chất lượng cao và chuyển đổi đào tạo theo nhu cầu hạn chế. Về lĩnh vực đào tạo, ĐH Kinh tế Kỹ thuật Công nghiệp, ĐH Điều dưỡng, ĐH Lương Thế Vinh thực hiện đào tạo cả 3 loại trình độ. Hiện tại các nghề do các cơ sở đào tạo cơ bản phù hợp với tình hình phát triển kinh tế xã hội của địa phương. Riêng một số nghề như sửa chữa, lắp ráp ôtô, công nghệ ô tô, nghề  tiện, nguội, lắp ráp máy tính các trường đào tạo, người lao động làm việc chủ yếu ở tỉnh ngoài. Trình độ sơ cấp đào tạo có 24 nghề, mỗi năm đào tạo được 19.000 người/năm, gồm: cắt gọt kim loại, hàn, điện công nghiệp; điện tử công nghiệp; điện nước dân dụng; kỹ thuật điêu khắc gỗ; may, mây tre đan, lái xe ô tô, thêu ren, sửa chữa thiết bị may, trồng nấm, nuôi trồng thuỷ sản, sửa chữa động cơ, dệt khăn, thú y... Hằng năm có trên 17.000 HSSV tốt nghiệp, trong đó ĐH và CĐ mỗi loại chiếm gần 30%.

Nghị quyết của BCH Đảng bộ tỉnh khóa XVIII về Phát triển một số cơ sở giáo dục đào tạo chất lượng cao đề ra mục tiêu đến năm 2015 “Đối với giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học: Xây dựng một số khoa hoặc 2-3 trường đào tạo trình độ trung cấp và cao đẳng của tỉnh đạt tương đương các trường có uy tín cùng trình độ đào tạo ở trong nước; chuẩn bị các điều kiện bước đầu hình thành khu đại học tập trung gắn với các cơ sở nghiên cứu khoa học và sản xuất sản phẩm công nghệ cao”. Mặt khác để trở thành trung tâm đào tạo của vùng Nam đồng bằng sông Hồng, việc đầu tư chiến lược cho hệ thống giáo dục chuyên nghiệp dạy nghề trên địa bàn cần được đặc biệt quan tâm và có sự đột phá toàn diện. Cần xem xét sắp xếp hệ thống các trường với yêu cầu bảo đảm đủ ngành nghề đào tạo, và tập trung đầu tư bảo đảm năng lực đào tạo theo yêu cầu chất lượng cao. Cùng với 4 trường ĐH hiện có, cần xem xét xây dựng mới 1 trường ĐH đa ngành Nam Định (ĐH cộng đồng) được đầu tư theo chuẩn khu vực, có hợp tác đào tạo quốc tế, xây dựng hệ thống trường phù hợp với quy hoạch mạng lưới trường ĐH-CĐ giai đoạn 2006-2020 đã được phê duyệt tại Quyết định số 121/2007/QĐ-TTg ngày 27-7-2007 của Thủ tướng Chính phủ. Theo đó dự kiến đến năm 2020 vùng đồng bằng sông Hồng có khoảng 125 trường ĐH, CĐ. Các trường ĐH của tỉnh với chức năng đào tạo đa ngành, phù hợp với quy hoạch trên, đồng thời đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của tỉnh và các tỉnh trong vùng Nam đồng bằng sông Hồng. Tiếp nhận một số trường ĐH từ Hà Nội di rời về hoặc xây dựng phân hiệu mới tại Nam Định, trong đó tập trung trường, ngành đào tạo về nông nghiệp, chế biến thực phẩm, thuỷ sản, thương mại, giao thông, sư phạm... Về cao đẳng, nâng cấp Trường Trung cấp (TC) Kinh tế, Kỹ thuật Nam Định; Trường TC Văn hoá Nghệ thuật, Trường CĐ nghề TM-DL-DV Nam Định thành trường cao đẳng, có nhiệm vụ đào tạo lao động có trình độ CĐ cung cấp cho cả vùng, hoặc sáp nhập 3 đơn vị trên xây dựng thành trường CĐ cộng đồng (CĐ đa ngành). Cần xây dựng khu đào tạo tập trung, tăng cường cơ sở vật chất cho các đơn vị đào tạo đã có kể cả Trung ương và địa phương. Tiếp tục thực hiện các chương trình đào tạo, đào tạo lại nhằm nâng cao trình độ và năng lực đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhất là cán bộ, giáo viên các trường CĐ và TCCN. Đối với hệ thống dạy nghề, tỉnh ta đã có 7 trường TCN được lựa chọn nghề trọng điểm đầu tư giai đoạn 2011-2015 và định hướng đến 2020 theo Quyết định 826 của Bộ LĐ-TB và XH bao gồm: Trường TCN số 8, Trường TCN Thủ công mỹ nghệ truyền thống Nam Định, Trường TCN số 20/BQP, Trường TCN Thương mại - Du lịch - Dịch vụ Nam Định, Trường TCN Kỹ thuật công nghiệp Nam Định, Trường TCN Giao thông vận tải, Trường CĐN Nam Định. Đây là cơ hội để các trường được đầu tư tăng năng lực theo yêu cầu đào tạo.

Để thực hiện được mục tiêu nhiệm vụ đề ra, đối với Trung ương cần cân đối và sắp xếp hợp lý mạng lưới các trường đào tạo trong khu vực, cần tập trung cho Nam Định hệ thống các trường có chức năng đào tạo đáp ứng nhu cầu nhân lực cho cả vùng; quy định cụ thể hơn nhiệm vụ và chức năng quản lý nhà nước của UBND tỉnh đối với các đơn vị đào tạo ĐH, CĐ trên địa bàn. Chỉ đạo các bộ, ngành Trung ương tăng cường đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất cho các đơn vị đào tạo trực thuộc; Hỗ trợ ngân sách cho phát triển đào tạo của tỉnh nhất là cho xây dựng những cơ sở đào tạo mới nhằm đáp ứng nhu cầu nhân lực của vùng. Mở rộng địa bàn tuyển sinh cho các trường CĐ và TCCN của tỉnh. Đối với tỉnh cần kiện toàn và đẩy mạnh hoạt động của Ban chỉ đạo cấp tỉnh tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 05/NQ-TU ngày 01-12-2006 xây dựng Thành phố Nam Định trở thành Trung tâm kinh tế - văn hóa - xã hội vùng Nam đồng bằng sông Hồng của Tỉnh ủy Nam Định, đặc biệt chú trọng lĩnh vực GD và ĐT. Có chính sách khuyến khích đầu tư, khai thác các nguồn lực, thu hút nhân lực có trình độ cao để phát triển đào tạo trên địa bàn tỉnh./.

Bài và ảnh: Vân Anh