Vụ lúa mùa bội thu (kỳ I)

Nếu từ nay đến cuối vụ thu hoạch không xảy ra mưa, bão gây ngập, úng thì vụ lúa mùa năm nay cho năng suất và hiệu quả kinh tế cao. Nguyên nhân và những bài học kinh nghiệm nào để tỉnh ta có những mùa vàng nối tiếp mùa vàng ?

Xã viên HTX Xuân Hùng (Xuân Trường) thu hoạch lúa mùa, năng suất đạt 180 - 190 kg/sào. Ảnh: Dương Đức

ĐƯỢC MÙA TOÀN DIỆN

Vụ lúa mùa năm 2010 cũng gian nan với nhiều thử thách của khí hậu, thời tiết và dịch hại nhưng đến ngày 26-10-2010, toàn tỉnh đã thu hoạch 69620 ha, bằng 86% diện tích lúa cấy vụ mùa; trong đó trà mùa sớm năng suất đạt 53-54 tạ/ha, trà lúa mùa trung đạt trên 52 tạ/ha. Tính bình quân của 2 trà lúa đã gặt năng suất đạt gần 53 tạ/ha, cao nhất trong 3 vụ mùa gần đây (2008-2010), khả năng tương đương với năng suất của vụ mùa 2007 năng suất cao nhất của 6 năm gần đây đạt 52,48 tạ/ha (!). Năng suất lúa mùa ở tất cả các địa phương đều cao: Thành phố Nam Định đạt 43 tạ/ha, cao hơn vụ mùa năm 2009 là 7,5 tạ/ha; Vụ Bản đạt 54 tạ/ha, cao hơn vụ mùa năm 2009 là 9 tạ/ha; Hải Hậu đạt 56 tạ/ha, cao hơn vụ mùa năm 2009 là 13,85 tạ/ha… Năng suất các trà lúa cũng cao hơn năm 2009, đặc biệt trà lúa mùa sớm của huyện Xuân Trường bình quân đạt tới 61 tạ/ha (vụ mùa này huyện Xuân Trường cấy 23,1% diện tích trà mùa sớm). Trà đặc sản (mùa muộn) ở đất tám nếp Xuân Đài (Xuân Trường) vụ mùa năm 2009 bình quân chỉ đạt gần 100 kg/sào (gần 27 tạ/ha) thì vụ mùa này ước đạt 140-150 kg/sào (39-42 tạ/ha), gấp rưỡi vụ mùa năm 2009 (?).

Cây lúa BT7 là giống chất lượng cao, các huyện phía bắc năng suất đạt 180-190 kg/sào, các huyện phía nam tỉnh đạt 210-230 kg/sào và diện tích cấy giống lúa này chiếm trên 30% tổng diện tích cấy vụ mùa. Do giống lúa BT7 nhiễm sâu bệnh nặng, các địa phương đã đưa giống lúa BC15, TBR45 là 2 giống lúa thuần chất lượng gạo ngon và giá thị trường chỉ đứng sau BT7 nhưng năng suất cao, chống chịu sâu bệnh tốt hơn BT7 (trung tuần tháng 10-2010 giá thóc BT7 7,5-7,8 nghìn đồng/kg, giá thóc BC15, TBR45 đạt trên dưới 7 nghìn đồng/kg, còn các giống tẻ thường chỉ 5,5-5,6 nghìn đồng/kg). Riêng 2 huyện Mỹ Lộc và Vụ Bản giống lúa BC15 vụ mùa này cấy tỷ lệ cao: Vụ Bản đạt 25% diện tích, Mỹ Lộc đạt 30% diện tích, năng suất đạt cao hơn giống lúa lai cấy trên cùng chân đất. Ở Vụ Bản, các xã: Hợp Hưng cấy 270 ha, năng suất đạt 65 tạ/ha; Hiển Khánh cấy 200 ha, năng suất đạt 60 tạ/ha; Minh Thuận cấy 100 ha, năng suất đạt 58 tạ/ha… Ở huyện Mỹ Lộc, các xã: Mỹ Thuận cấy 320 ha, năng suất đạt 55 tạ/ha; Mỹ Thịnh cấy 195 ha, năng suất đạt 55 tạ/ha… Một số xã ở các huyện khác, vụ mùa 2010 cũng cấy lúa BC15 và TBR45 cho năng suất cao như: Giao Yến (Giao Thuỷ) cấy 110 ha BC15 năng suất đạt 58,5 tạ/ha và 30 ha TBR45 năng suất đạt 60 tạ/ha; Giao Tiến (Giao Thuỷ) cấy 5 ha BC15, năng suất đạt 65 tạ/ha và 30 ha TBR45, năng suất đạt 67 tạ/ha; Xuân Hoà (Xuân Trường) cấy 10ha BC15, năng suất đạt 68 tạ/ha và 30 ha TBR45, năng suất đạt 65 tạ/ha; Trực Tĩnh (Trực Ninh) cấy 170 ha BC15, năng suất đạt 58tạ/ha và 2 ha TBR45, năng suất đạt 65 tạ/ha; Yên Bình (Ý Yên) cấy 10 ha BC15 năng suất đạt 60 tạ/ha và 5 ha TBR45, năng suất đạt 60 tạ/ha… Giống lúa thuần giá trên dưới 15 nghìn đồng/kg, trong khi đó giống lúa lai thường có giá 55-65 nghìn đồng/kg, có giống giá 80-90 nghìn đồng/kg. Hơn nữa lúa thuần có thể để giống cho vụ sau nên các hộ cấy chọn lọc giống tốt theo chương trình giống nông hộ đã được triển khai từ năm 2005.

Xã viên HTX Khánh Lão, xã Hiển Khánh (Vụ Bản) thu hoạch lúa mùa sớm, năng suất ước đạt 200kg/sào. Ảnh: Ngọc Thắng

Nếu vụ mùa 2010, các địa phương đưa vào cấy 2 giống lúa thuần BC15 và TBR45 cho năng suất khá, cơm gạo ngon thì giống lúa lai được đưa vào cấy tuy diện tích chưa nhiều nhưng 2 giống lúa lai TX111 và Thiên ưu 1025 cho năng suất cao, gạo ngon hơn các giống lúa lai 3 dòng hiện đang cấy như Bắc ưu 903 kháng bạc lá, D.ưu 527… năng suất vụ mùa đạt 65-67 tạ/ha. Lúa nếp hoa vàng ở Hiển Khánh (Vụ Bản) năng suất đạt 140-150 kg/sào với giá bán hiện tại 15 nghìn đồng/kg, thì 1 sào cấy lúa nếp cho nguồn thu trên dưới 2 triệu đồng. Ở thị trấn Cát Thành (Trực Ninh) 60% diện tích cấy lúa nếp truyền thống. Do trừ sâu đục thân tốt không có bông bạc, thương lái ở Hà Nội về mua cả ruộng lúa còn xanh với giá 2,5 triệu đồng/sào (?). Phòng NN-PTNT huyện Trực Ninh đang cùng với các địa phương triển khai khoanh vùng ở Cát Thành, Trực Liêm với diện tích đủ lớn, chủ động về thuỷ lợi để tổ chức cấy nếp đặc sản vụ mùa tới cung ứng cho những cơ sở sản xuất cốm ở Hà Nội.

Năng suất, chất lượng, hiệu quả vụ lúa mùa đạt cao là điều khẳng định. Ngoài ra, trong vụ mùa 2010, khuyến nông và các Trung tâm giống cây trồng của tỉnh còn đưa vào cấy khảo nghiệm, trình diễn nhiều loại giống lúa lai, lúa thuần mới để chọn giống có năng suất, chất lượng cao, chống chịu sâu bệnh tốt, thích ứng rộng… đưa vào cơ cấu cấy trong những vụ sau. Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư tỉnh đã đưa vào khảo nghiệm 30 giống lúa, trong đó 17 giống lúa lai và 13 giống lúa thuần; đã chọn được 6 giống có triển vọng là Lu You 1308, VT404 (lúa lai), VS1, QR1, TBR36, Hoa Khôi 4 (lúa thuần) cho năng suất khá và chất lượng gạo ngon… để tiếp tục khảo nghiệm và trình diễn trong các vụ tới. Cty cổ phần giống cây trồng Nam Định đưa giống lúa thuần Nam Định 5 vào cấy khảo nghiệm 90 ha; trong đó Nghĩa Hưng cấy 50 ha, Giao Thuỷ cấy 25 ha và 15 ha tại các huyện khác. Đây là giống lúa ngắn ngày (100-105 ngày trong vụ mùa) chịu thâm canh, chất lượng tốt, năng suất trung bình đạt 60-62 tạ/ha. Trung tâm giống cây trồng tỉnh cũng đưa vào cấy khảo nghiệm 4 giống lúa An Nhân do Trung tâm lai tạo và làm thuần. Không những ngắn ngày, gạo ngon, chống chịu sâu bệnh khá… các giống lúa thuần An Nhân đều cho năng suất cao trên dưới 60 tạ/ha. Đặc biệt, Cty TNHH Cường Tân vụ mùa 2010 đã tổ chức sản xuất 223 ha hạt lai F1, năng suất đạt 30 tạ/ha. Với mỗi kg hạt lai F1 Cty mua lại gấp 3 lần thóc tẻ thường thì mỗi ha sản xuất hạt lai F1 đạt tương đương 90 tạ/ha.

Hiện tại, diện tích lúa mùa chưa thu hoạch trong tỉnh chỉ còn 14%, chủ yếu là lúa đặc sản. Nếu không có diễn biến xấu của thời tiết khí hậu thì vụ mùa năm 2010 thắng lợi trọn vẹn: năng suất cao, giá trị, hiệu quả kinh tế cao nhất trong 6 vụ mùa gần đây./.