Tăng huyết áp là nguyên nhân chính gây tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim, suy tim, suy thận… và những bệnh này đang là nguyên nhân tử vong hàng đầu trên thế giới. Bất kỳ ai cũng có nguy cơ bị tăng huyết áp, kể cả trẻ em và người trẻ tuổi. Theo ước tính của Tổ chức Y tế thế giới, toàn cầu hiện có khoảng 1,5 tỷ người mắc bệnh tăng huyết áp và mỗi năm có khoảng 9,4 triệu người tử vong do biến chứng của tăng huyết áp. Hiện nay Việt Nam có khoảng 12 triệu người bị tăng huyết áp, tức là cứ trong 5 người trưởng thành thì có một người mắc. Tại tỉnh ta, qua khám sàng lọc hiện nay đã phát hiện trên 47 nghìn bệnh nhân tăng huyết áp, trong đó: gần 30 nghìn người được đưa vào quản lý, trên 17 nghìn người sau điều trị đã đạt huyết áp mục tiêu. Hầu hết người bị tăng huyết áp không có biểu hiện triệu chứng và thậm chí không biết mình bị bệnh, vì vậy tăng huyết áp được gọi là “kẻ giết người thầm lặng”. Những năm qua, ngành Y tế đã đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức người dân về bệnh tăng huyết áp; tăng cường quản lý và điều trị bệnh tăng huyết áp tại cộng đồng.
 |
| Trung tâm Y tế thành phố Nam Định tổ chức đo huyết áp cho người dân. |
Thực hiện Nghị quyết 20/NQ-TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII, đặt mục tiêu đến năm 2025 đạt 95% trạm y tế xã quản lý các bệnh không lây nhiễm phổ biến như tăng huyết áp, đái tháo đường và đến năm 2030 đạt 100%; thực hiện Quyết định số 2559/QĐ-BYT của Bộ Y tế về Kế hoạch tăng cường điều trị, quản lý tăng huyết áp và đái tháo đường theo nguyên lý y học gia đình tại các trạm y tế xã, phường, thị trấn, những năm qua, ngành Y tế đã tập trung vào các hoạt động: đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực cho đội ngũ y tế các tuyến; cung cấp trang thiết bị thiết yếu cho các trạm y tế xã, phường, thị trấn; khám sàng lọc, phát hiện sớm các bệnh không lây nhiễm; xây dựng các mô hình điểm quản lý tăng huyết áp theo nguyên lý y học gia đình tại các trạm y tế xã; nâng cao kỹ năng truyền thông giáo dục sức khỏe cho đội ngũ y tế thôn, xóm; tăng cường thông tin, giáo dục, truyền thông cho người dân về các biện pháp phòng, chống tăng huyết áp. Ngành Y tế tham mưu cho chính quyền các cấp và các ban, ngành trong việc xây dựng và thực hiện các chính sách y tế để thúc đẩy lối sống lành mạnh. Được sự quan tâm hỗ trợ của Tổ chức Y tế thế giới, Bộ Y tế và UBND tỉnh, trong 2 năm (2018-2019), ngành Y tế đã triển khai hơn 100 lớp đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực cho trên 5.000 lượt cán bộ, nhân viên y tế các tuyến, cộng tác viên y tế, tập trung vào các nội dung: Kiến thức, kỹ năng quản lý tăng huyết áp theo nguyên lý y học gia đình; kiến thức, kỹ năng truyền thông, đánh giá nguy cơ tăng huyết áp; phát hiện, quản lý, điều trị bệnh tăng huyết áp, hoạt động can thiệp giảm muối phòng, chống tăng huyết áp, đột quỵ và các bệnh không lây nhiễm khác. Bên cạnh đó, Sở Y tế cung cấp 291 máy đo huyết áp, hơn 60 nghìn tờ rơi truyền thông phòng, chống tăng huyết áp cho các trạm y tế xã, phường, thị trấn. Ngành Y tế phối hợp với các địa phương xây dựng 30 mô hình điểm quản lý tăng huyết áp, đái tháo đường theo nguyên lý y học gia đình tại các trạm y tế xã; nâng cao kỹ năng truyền thông giáo dục sức khỏe cho đội ngũ cộng tác viên y tế thôn, xóm; tăng cường thông tin, giáo dục, truyền thông cho người dân về các biện pháp phòng, chống tăng huyết áp. Qua đó đã nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống quản lý, giám sát, chẩn đoán, điều trị các bệnh không lây nhiễm nói chung, bệnh tăng huyết áp nói riêng từ tỉnh đến cơ sở. Trung tâm Y tế các huyện, thành phố đã triển khai quản lý bệnh nhân tăng huyết áp theo nguyên lý y học gia đình, quản lý bằng hồ sơ bệnh án ngoại trú. Một số đơn vị thực hiện tốt như: Trung tâm Y tế thành phố Nam Định, Trung tâm Y tế các huyện Vụ Bản, Giao Thủy. Theo số liệu của Sở Y tế, trong 2 năm (2018-2019), ngành Y tế đã tổ chức khám sàng lọc tăng huyết áp cho trên 200 nghìn người, phát hiện trên 47 nghìn người mắc bệnh tăng huyết áp. Riêng từ đầu năm 2020 đến nay, toàn tỉnh có 9.352 người được khám sàng lọc tăng huyết áp, phát hiện 2.458 người mắc bệnh tăng huyết áp, trong đó 2.156 bệnh nhân được quản lý, điều trị.
Hưởng ứng chương trình Tháng đo huyết áp năm 2020 (từ ngày 1 đến 31-7), Sở Y tế phối hợp với Công ty Servier và các cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức mít tinh và triển khai các hoạt động truyền thông, vận động xã hội nâng cao nhận thức của cộng đồng về gánh nặng bệnh tật và các biện pháp hiệu quả phòng, chống tăng huyết áp và các bệnh tim mạch. Ngành Y tế tổ chức khám sàng lọc, phát hiện, tư vấn, quản lý sớm người bệnh tại cộng đồng. Trung tâm Y tế các huyện, thành phố, mỗi đơn vị thành lập 2 bàn đo, khám, tư vấn về tăng huyết áp tại Khoa Khám bệnh hoặc nơi đón tiếp để thực hiện sàng lọc người bệnh. Trạm Y tế các xã, phường, thị trấn thực hiện các hoạt động khám, tư vấn tăng huyết áp cho người dân trên địa bàn, tập trung những người chưa được phát hiện, quản lý bệnh tăng huyết áp tại cơ sở y tế. Trung tâm Y tế và Phòng Y tế các huyện, thành phố phối hợp tổ chức 20 buổi nói chuyện chuyên đề về bệnh tăng huyết áp, giáo dục sức khỏe về bệnh tăng huyết áp, cách phòng tránh và chăm sóc người bệnh tăng huyết áp, thu hút trên 1.500 người tham dự.
Tăng huyết áp có nguyên nhân quan trọng là do các hành vi nguy cơ như dinh dưỡng không hợp lý, thiếu hoạt động thể lực, hút thuốc và lạm dụng rượu bia. Thời gian tới, ngành Y tế đẩy mạnh các hoạt động truyền thông hơn nữa tới người dân nâng cao nhận thức của cộng đồng về bệnh tăng huyết áp, thay đổi lối sống phù hợp với chế độ ăn uống hợp lý, tăng cường tập thể dục và giảm cân (nếu cần) để kiểm soát bệnh hiệu quả. Tăng cường triển khai hoạt động dự phòng, điều trị, quản lý tăng huyết áp tại trạm y tế xã theo Quyết định 2559/QĐ-BYT của Bộ Y tế; tăng cường cung cấp các dịch vụ về điều trị và quản lý các bệnh tăng huyết áp tại các trạm y tế xã. Đặc biệt, việc điều trị tăng huyết áp là liên tục, lâu dài nên đòi hỏi người bệnh cần phối hợp chặt chẽ với các y, bác sĩ trong quá trình điều trị để đạt hiệu quả cao./.
Bài và ảnh: Minh Tân
