Tại Việt Nam, tỷ lệ trẻ em bị bệnh đái tháo đường (ĐTĐ) ngày càng có xu hướng gia tăng và rất khó điều trị. Ở trẻ em, ĐTĐ týp 1 chiếm khoảng 90% thường là bệnh có tính chất di truyền, do rối loạn tổng hợp insulin, rối loạn nơi sản xuất insulin và có tính chất bẩm sinh. ĐTĐ týp 2 thường gặp ở trẻ bị thừa cân và béo phì. ĐTĐ ở trẻ em nếu không kiểm soát tốt sẽ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.
1. Những biểu hiện của bệnh ĐTĐ thường gặp ở trẻ em
Trẻ em mắc bệnh ĐTĐ có thể xuất hiện 1 hoặc 2 trong 4 dấu hiệu điển hình và trong một số trường hợp không có biểu hiện gì. Do đó, cần phải lưu ý đến những biểu hiện này để đưa trẻ đi khám và điều trị kịp thời. Một số biểu hiện thường gặp là:
- Khát nước: trẻ uống nhiều nước hơn bình thường và không có cảm giác dịu cơn khát.
- Mệt mỏi: trẻ thường xuyên cảm thấy mệt mỏi kéo dài.
- Giảm cân: trẻ sút cân nhanh không rõ nguyên nhân.
- Thường xuyên đi tiểu: trẻ lớn sử dụng nhà vệ sinh thường xuyên; đối với trẻ nhỏ thường xuyên đái dầm; ở trẻ sơ sinh có thể thấy bỉm nặng hơn bình thường.
- Đau bụng.
- Đau đầu.
- Có hành vi cư xử khác thường.
2. Hướng phòng và điều trị ĐTĐ ở trẻ em
Để phòng bệnh ĐTĐ ở trẻ em, các bậc cha mẹ cần xây dựng chế độ ăn uống cho trẻ hợp lý như: hạn chế đồ ngọt, thực phẩm chứa nhiều chất béo như: đồ ăn nhanh, đồ chiên xào, thịt mỡ, phủ tạng động vật, lòng đỏ trứng gà…, tăng cường rau xanh, chất xơ, hoa quả, chất đạm, tăng cường vận động, tham gia các hoạt động vui chơi, luyện tập thể dục thể thao như chạy bộ, đá bóng, bóng chuyền, bóng rổ…
Đối với trẻ bị bệnh cần có một chế độ ăn uống, luyện tập nghiêm ngặt hơn, nếu không sẽ ảnh hưởng đáng kể đến tiến triển bệnh. Tuy nhiên, không nên quá kiêng ăn chỉ cần lựa chọn các thực phẩm thay thế dành cho người bệnh ĐTĐ và có chế độ dinh dưỡng hợp lý, đảm bảo nhu cầu phát triển của trẻ. Việc tăng cường vận động với trẻ bị bệnh đặc biệt có ý nghĩa trong việc giúp giảm lượng đường trong máu và giảm đề kháng insulin. Trẻ bị ĐTĐ cần phải được theo dõi đường huyết thường xuyên và duy trì đường huyết ổn định, định kỳ mỗi 2 tháng một lần kiểm tra chỉ số HbA1C, xét nghiệm ceton nước tiểu để phát hiện sớm biến chứng nhiễm toan ceton. Ngoài ra, cần lưu ý đến một số biểu hiện biến chứng cấp để có biện pháp xử lý kịp thời như tình trạng hạ đường huyết với các biểu hiện như chóng mặt, choáng, mệt mỏi… để bổ sung đường ngay cho trẻ bằng việc cho ngậm kẹo, ăn bánh ngọt, uống nước đường… và biến chứng cấp nhiễm toan ceton với các biểu hiện: nôn, buồn nôn, đau bụng, giảm thân nhiệt… để cấp cứu kịp thời.
ĐTĐ là bệnh mạn tính và cần điều trị trong thời gian dài. Nếu phòng và điều trị bệnh tốt, trẻ vẫn phát triển khỏe mạnh, ngăn ngừa biến chứng cấp xuất hiện và làm chậm lại quá trình xảy ra các biến chứng./.
Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Nam Định
