Từ năm 2016, huyện Giao Thủy được Bộ Y tế chọn làm điểm triển khai các hoạt động phòng, chống bệnh không lây nhiễm với mục tiêu: Hạn chế sự gia tăng tỷ lệ người tiền bệnh, mắc bệnh, tàn tật và tử vong sớm tại cộng đồng do bệnh ung thư, tim mạch, đái tháo đường (ĐTĐ), bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen phế quản và một số bệnh không lây nhiễm khác.
 |
| Chăm sóc bệnh nhi tại Trung tâm Y tế huyện Giao Thuỷ. |
Triển khai các hoạt động phòng chống bệnh không lây nhiễm, Trung tâm Y tế huyện đã thực hiện việc khám, sàng lọc, quản lý và điều trị hoặc chuyển tuyến; tổ chức các hoạt động truyền thông về phòng, chống các bệnh không lây nhiễm, cung cấp thông tin để người dân hiểu, tự giác phòng bệnh hoặc chủ động đến các cơ sở y tế để được khám, phát hiện, điều trị. Định kỳ, Trung tâm Y tế huyện cung cấp tài liệu tuyên truyền trên Đài Phát thanh huyện về cách phòng chống bệnh tật ở người; trong đó có các bệnh không lây nhiễm. Ngoài ra Trung tâm còn tổ chức các chiến dịch truyền thông phòng chống bệnh không lây nhiễm nhân dịp các tháng cao điểm, tháng hành động, dịp lễ, tết. Tại tuyến xã, chương trình phòng chống bệnh không lây nhiễm như: tăng huyết áp, ĐTĐ, phổi tắc nghẽn mạn tính, hen phế quản… được triển khai thông qua việc khám sàng lọc, phát hiện điều trị và giới thiệu đi điều trị tuyến trên. Ở các xã hiện đang quản lý 1.252 ca ĐTĐ, 2.250 bệnh nhân tăng huyết áp, trong đó có 357 bệnh nhân được cấp thuốc theo BHYT hằng tháng tại trạm y tế; khám, phát hiện hoặc nghi ngờ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen phế quản, chuyển viện cho 196 bệnh nhân. Với 422 bệnh nhân mắc bệnh ung thư, sau khi đã điều trị ở các tuyến được quản lý, tư vấn, chăm sóc tại gia đình… Hằng năm Trung tâm Y tế huyện định kỳ kiểm tra giám sát và hỗ trợ kỹ thuật cho tuyến xã về chẩn đoán, điều trị, quản lý bệnh không lây nhiễm. Trung tâm Y tế huyện cũng đã triển khai sàng lọc, phát hiện và điều trị các bệnh nhân thuộc nhóm bệnh tăng huyết áp, ĐTĐ, bướu cổ đơn thuần, rối loạn chuyển hóa lipid, gút… Đối với những bệnh nhân huyết áp cao, điều trị ổn định rồi chuyển về trạm y tế xã cấp thuốc theo BHYT. Bệnh nhân ĐTĐ được theo dõi, quản lý hằng tháng, bệnh nhân đến khám, xét nghiệm máu và cấp thuốc tại phòng khám của Trung tâm. Những trường hợp nặng được chuyển vào điều trị nội trú.
Cùng với các hoạt động trên, Trung tâm Y tế huyện đã kiện toàn, nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ tham gia phòng chống bệnh không lây nhiễm như: tổ chức 1 lớp tập huấn cho cán bộ tuyến huyện, 2 lớp cho tuyến xã về dự phòng, giám sát, phát hiện, quản lý, điều trị bệnh không lây nhiễm. Trung tâm chọn 10 xã xây dựng mô hình điểm dự phòng, phát hiện, điều trị, quản lý bệnh không lây nhiễm theo chỉ đạo của Bộ Y tế (tháng 4-2018), gồm các xã: Giao Thiện, Giao Xuân, Giao Phong, Giao Thịnh, Giao Tiến, Bạch Long, Giao Hải, Giao Châu, Giao Yến, Giao Long. Trung tâm tăng cường truyền thông cung cấp thông tin, cách phòng chống bệnh không lây nhiễm cho người dân, hướng dẫn người dân tự đánh giá nguy cơ, phát hiện sớm dấu hiệu của một số ung thư (cổ tử cung, vú, buồng trứng, phổi, gan, đại trực tràng), tăng huyết áp, tai biến mạch máu não, ĐTĐ, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, hen phế quản; tư vấn, hướng dẫn nguy cơ cao để người bệnh chủ động đến khám tại các cơ sở y tế; quản lý đối tượng, theo dõi, giám sát, tư vấn, hướng dẫn người bệnh tự chăm sóc và tuân thủ các chế độ điều trị tại nhà; tổ chức các hoạt động cộng đồng giữa những người mắc bệnh để trao đổi thông tin, hỗ trợ nhau trong quá trình tự chăm sóc, điều trị bệnh tại nhà; truyền thông giáo dục thay đổi hành vi, lối sống, thường xuyên theo dõi tình trạng dinh dưỡng và phát triển, phát hiện thừa cân, béo phì và tư vấn, quản lý sức khoẻ cho học sinh trong trường học. Trung tâm cũng thành lập đầu mối phụ trách phân công cán bộ phụ trách các lĩnh vực phòng chống bệnh không lây nhiễm và khoa Kiểm soát bệnh tật - HIV/AIDS; củng cố các bộ phận chuyên môn để tăng cường chất lượng khám chữa bệnh, phối hợp chỉ đạo kiểm tra giám sát, hỗ trợ chuyên môn kỹ thuật cho tuyến xã; xây dựng hệ thống quản lý thông tin giám sát về bệnh không lây nhiễm. Đối với các cơ sở y tế tuyến huyện, tư vấn dự phòng thừa cân béo phì, rối loạn mỡ máu, tiền ĐTĐ, quản lý người có nguy cơ tim mạch, tư vấn dự phòng cho người có nguy cơ mắc bệnh ung thư, cai nghiện và tư vấn cai nghiện thuốc lá, giảm tác hại rượu bia, tiêm phòng vắc-xin phòng viêm gan B, HPV và các vắc-xin liên quan; sàng lọc, khám phát hiện sớm quản lý bệnh tăng huyết áp, ĐTĐ, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen phế quản, sàng lọc ung thư cổ tử cung, sàng lọc ung thư vú, ung thư tử cung, buồng trứng… Trạm Y tế các xã, thị trấn tham gia quản lý đối tượng, tư vấn, hướng dẫn người có nguy cơ cao chủ động đến khám tại các cơ sở y tế, theo dõi, giám sát tư vấn và hướng dẫn người bệnh tự chăm sóc tuân thủ các chế độ điều trị tại nhà; tổ chức các hình thức hoạt động cộng đồng giữa những người mắc bệnh để trao đổi thông tin, hỗ trợ nhau trong quá trình chăm sóc và điều trị tại nhà. Đặc biệt tại 10 xã làm điểm đang tiến hành lập hồ sơ bệnh án điều trị ngoại trú bệnh tăng huyết áp, ĐTĐ, sổ quản lý theo dõi bệnh nhân tăng huyết áp, ĐTĐ, sổ theo dõi yếu tố nguy cơ; nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ y tế xã, y tế thôn; tăng cường hoạt động truyền thông để người dân tự đánh giá nguy cơ mắc bệnh và tự tìm đến cơ sở y tế để được tư vấn khám, phát hiện sớm và điều trị. Từ đầu năm 2018 đến nay, đã có 5 xã triển khai truyền thông và khám sàng lọc tăng huyết áp, ĐTĐ, mỗi xã có 250 đối tượng được khám sàng lọc, kiểm tra huyết áp cho mọi người khi đến khám bệnh; phúc tra tâm thần cho 22 xã, thị trấn và khám phát hiện bệnh nhân trầm cảm cho 2 xã. Bên cạnh đó, Trung tâm Y tế huyện đã điều tra khám, phát hiện bệnh nhân phong mới cho 4 xã: Giao Hương, Giao Xuân, Giao Lạc, Bạch Long; cung cấp sổ sách quản lý cho 22 xã, thị trấn quản lý những bệnh không lây nhiễm và sàng lọc phát hiện bệnh nhân mới đưa vào quản lý.
Với việc triển khai các hoạt động phòng chống bệnh không lây nhiễm, huyện Giao Thuỷ đã hạn chế sự gia tăng tỷ lệ người tiền bệnh, mắc bệnh, tàn tật và tử vong sớm tại cộng đồng, góp phần bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân. Tuy nhiên, chương trình phòng chống các bệnh không lây nhiễm trên địa bàn huyện cần được quan tâm hơn nữa về công tác đào tạo chuyên môn cho các tuyến; tăng cường kinh phí, trang thiết bị, vật tư tiêu hao phục vụ công tác khám, phát hiện bệnh./.
Bài và ảnh: Minh Thuận
