Bệnh động mạch vành là căn nguyên gây tử vong số một trong các bệnh lý tim mạch hiện nay. Tại Việt Nam, bệnh động mạch vành ngày càng gia tăng và trẻ hóa, gây ảnh hưởng nặng đến sức khỏe người bệnh. Nếu như tai biến mạch máu não thường được biết đến như là bệnh của người thì bệnh động mạch vành, trong đó nguy hiểm nhất là nhồi máu cơ tim, đau thắt ngực lại có thể xảy ra ngay cả ở những người còn rất trẻ và khỏe mạnh. Hút thuốc lá được biết đến là một yếu tố nguy cơ của bệnh mạch vành. Những người hút thuốc có nguy cơ mắc bệnh mạch vành gấp 2-4 lần những người không hút thuốc lá.
Gây vữa xơ động mạch
Thuốc lá làm tăng nhanh quá trình vữa xơ động mạch từ đó gây bệnh tim (bệnh động mạch vành), tai biến mạch máu não, bệnh động mạch ngoại vi. Hút thuốc gây ra vữa xơ động mạch theo nhiều cơ chế. Trước hết nó làm tăng nồng độ chất carbon monoxid (CO), là chất làm tổn thương sự toàn vẹn mềm dẻo của lòng mạch tạo điều kiện cho hình thành nhanh mảng xơ vữa. Hút thuốc làm giảm chất HDL-cholesterol (một chất cholesterol có lợi) và làm tăng nồng độ LDL-cholesterol (chất có hại) và tăng triglycerid (mỡ máu) gây tăng tình trạng vữa xơ động mạch. Thêm vào đó, hút thuốc cũng làm tăng khả năng đông máu dễ hình thành cục máu đông trên cơ sở mảng xơ vữa gây nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ não. Hút thuốc cũng làm cho lớp tế bào nội mạc mạch (lớp tế bào lát trong thành mạch) bị tổn thương, mất tính trơn nhẵn đàn hồi để dễ dàng hình thành mảng xơ vữa dưới lớp nội mạc.
Đau thắt ngực và nhồi máu cơ tim
Khi hút thuốc ngay lập tức làm tăng nồng độ chất cathecholamine trong máu (đây là chất nội tiết có vai trò kích thích hệ thống thần kinh giao cảm của cơ thể) và chất carbon monoxid ở trong máu. Các chất này gây kích thích có thể làm khởi phát những cơn đau ngực hoặc làm nặng bệnh tim khác. Nồng độ nicotine tăng trong máu cũng gây co mạch, tăng huyết áp, tăng nhịp tim làm tim phải làm việc nhiều hơn hoặc cũng có thể gây ra những rối loạn nhịp tim.
Những người hút thuốc hay bị cả cơn đau thắt ngực và nhồi máu cơ tim nhiều hơn ở những người không hút thuốc. Ở những người hút thuốc thì tuổi bắt đầu bị nhồi máu cơ tim sớm hơn, nguy cơ tái phát cơn nhồi máu trong một năm gấp 2 lần so với người không hút thuốc. Khi so sánh với những người không bao giờ hút thuốc thì những người hút thuốc có nguy cơ bị co thắt mạch vành cao gấp 20 lần, thời gian bị cơn co thắt mạch vành kéo dài hơn và ở những mức gắng sức thấp hơn so với người không hút thuốc. Co thắt mạch vành có thể xảy ra sau khi chỉ hút một điếu thuốc.
Rối loạn nhịp tim và đột tử
Khói thuốc làm tăng tiết catecholamine, một hoạt chất tự nhiên trong cơ thể như adrenaline, có thể gây ra loạn nhịp tim nguy hiểm đến tính mạng là ngoại tâm thu thất và rung thất gây đột tử./.
Trung tâm Truyền thông - GDSK Nam Định
