Những năm gần đây, mạng lưới khám, chữa bệnh bằng y học cổ truyền (YHCT) được củng cố, phát triển rộng khắp từ tỉnh đến cơ sở góp phần thực hiện hiệu quả việc kết hợp giữa YHCT và y học hiện đại (YHHĐ) trong chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân.
Tuyến y tế cơ sở có 229 trạm y tế xã, phường, thị trấn thì có 204 trạm y tế có hoạt động khám, chữa bệnh bằng YHCT và có vườn thuốc nam mẫu. Với những nơi không có biên chế cán bộ y, dược cổ truyền, trạm y tế đều bố trí cho chi hội Đông y một diện tích thích hợp, trang bị y dụng cụ, tủ ô bàn quầy để triển khai phòng chẩn trị y, dược cổ truyền. Ở tuyến xã trong tỉnh hiện có 83/165 chi hội Đông y có hoạt động lồng ghép với trạm y tế để thực hiện tốt khám, chữa bệnh bằng YHCT, kết hợp YHCT với YHHĐ. Hiện tại, kết quả khám, chữa bệnh bằng YHCT tại tuyến xã trên địa bàn tỉnh đạt tỷ lệ 23% trong tổng số khám và điều trị chung. Với hơn 90% trạm y tế xã, phường, thị trấn trong tỉnh có tổ chức khám chữa bệnh bằng YHCT, đã góp phần giảm bớt gánh nặng cho tuyến điều trị sử dụng phương pháp YHHĐ do chi phí điều trị thấp, thuốc YHCT có thể sử dụng dài ngày, không gây tác dụng phụ. Nhờ vậy, đã góp phần vào việc chăm sóc sức khỏe toàn diện của nhân dân ở tuyến y tế cơ sở. Tại Trạm Y tế xã Hải Nam (Hải Hậu), mỗi năm có khoảng 12-13 nghìn lượt người đến khám, chữa bệnh, trong số đó có khoảng 30-32% khám, chữa bệnh YHCT. Công tác khám, chữa bệnh bằng YHCT ở Hải Nam đã góp phần giảm tỷ lệ bệnh nhân chuyển tuyến, giảm chi phí đi lại, chi phí điều trị. Bên cạnh việc tổ chức khám, chữa bệnh bằng YHCT, các trạm y tế xã còn tổ chức xây dựng vườn thuốc mẫu hướng dẫn người dân địa phương biết cách sử dụng cây thuốc sẵn có tại địa phương trong phòng và chữa một số bệnh thông thường. Mạng lưới khám, chữa bệnh bằng YHCT tại trạm y tế xã phát triển khẳng định ưu thế của YHCT trong phòng bệnh, chữa bệnh tại cộng đồng. Các huyện triển khai tốt hoạt động YHCT tại tuyến cơ sở như: Hải Hậu, Nghĩa Hưng, Giao Thủy... Tại các trạm y tế có lương y có kinh nghiệm, việc khám, chữa bệnh bằng YHCT đã thu hút được đông đảo người dân, do lương y được đào tạo cơ bản nên biết ứng dụng các phương pháp YHCT đa dạng các phương pháp để chữa bệnh cho nhân dân, từ thuốc thang, hoàn, tán, chườm, đắp, thuốc xông... đến các kỹ thuật châm cứu, xoa bóp bấm huyệt, tác động cột sống, tia hồng ngoại, máy mát xa...
 |
| Cán bộ Trạm Y tế xã Liên Bảo (Vụ Bản) hướng dẫn người dân sử dụng cây thuốc nam để điều trị bệnh. |
Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện khám, chữa bệnh bằng YHCT tại tuyến xã còn tồn tại nhiều khó khăn, bất cập. Việc phát triển, mở rộng mạng lưới khám, chữa bệnh bằng phương pháp YHCT đang gặp không ít khó khăn về cơ sở vật chất, trang thiết bị, nguồn nhân lực. Hiện tại hầu hết các trạm y tế xã đều đủ biên chế nên phải cử đội ngũ y sĩ đi học chuyên khoa về YHCT về làm kiêm nhiệm. Tại Trạm Y tế Thị trấn Liễu Đề (Nghĩa Hưng), trung bình mỗi năm có khoảng 5.000 lượt người đến khám, chữa bệnh, trong số đó khoảng 30% khám chữa bệnh bằng YHCT. Vì không có lương y được đào tạo cơ bản nên trạm y tế thị trấn cử 1 y sĩ kiêm nhiệm nên việc khám, chữa bệnh YHCT chỉ dừng lại ở phương pháp không dùng thuốc như châm cứu, xoa bóp, bấm huyệt và hướng dẫn người dân sử dụng cây thuốc nam. Một khó khăn nữa là trang thiết bị phục vụ khám, chữa bệnh YHCT tại các trạm y tế còn khá sơ sài, rất ít trạm y tế có phòng bốc thuốc. Bên cạnh đó, việc khám, chữa bệnh bằng YHCT chưa được BHYT thanh toán nên người dân không dám khám và điều trị bằng YHCT. Trạm Y tế xã Liên Bảo (Vụ Bản) là nơi có hoạt động khám, chữa bệnh bằng YHCT tốt hơn so với các trạm y tế khác trên địa bàn huyện. Mỗi năm, trạm y tế xã thu hút khoảng trên 6.000 lượt người dân đến khám, điều trị, trong đó điều trị bằng YHCT chiếm khoảng 25-30%. Trạm y tế xã có 1 y sĩ YHCT làm được các kỹ thuật như châm cứu, xoa bóp, bấm huyệt, điện châm. Tuy nhiên, do đang trong quá trình xây dựng nên trạm y tế xã chưa có phòng khám đông y riêng; mặt khác, khám, chữa bệnh bằng phương pháp YHCT khi có chỉ định bốc thuốc thì bệnh nhân không được thanh toán thuốc do BHYT chưa quy định chi trả thuốc YHCT nên nhiều người chưa mặn mà. Hệ thống bảo quản thuốc YHCT tại trạm cũng chưa có do nguồn kinh phí hạn hẹp… Ngoài ra, phần lớn tại các trạm y tế xã, lương y làm việc theo chế độ hợp đồng lao động, chế độ chính sách không phù hợp nên không duy trì công tác tại trạm lâu dài, ảnh hưởng lớn đến chất lượng khám, chữa bệnh bằng YHCT tại tuyến y tế cơ sở.
Để đẩy mạnh hoạt động khám, chữa bệnh bằng YHCT tại tuyến xã, ngành Y tế và các địa phương cần tiếp tục đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị cho các trạm y tế trên cơ sở củng cố và hoàn thiện những xã đã đạt Bộ Tiêu chí quốc gia giai đoạn 2011-2020. Trong đó đặc biệt quan tâm trang bị phương tiện thiết yếu phục vụ cho công tác chuyên môn của phòng chẩn trị YHCT. Đẩy mạnh công tác đào tạo nhân lực YHCT. Xây dựng, ban hành các chế độ khuyến khích thầy thuốc, lương y tại cơ sở cống hiến và phát huy những bài thuốc hay, cây thuốc quý, những kinh nghiệm phòng và chữa bệnh bằng YHCT. Tăng cường vai trò của chi hội Đông y tại các trạm y tế; mở rộng các hình thức tuyên truyền khám, chữa bệnh bằng YHCT để người dân nắm rõ hơn những ưu thế và các tiềm năng của YHCT trong khám, chữa bệnh./.
Bài và ảnh: Minh Thuận
