1. Thế nào là bệnh tâm thần phân liệt?
Bệnh tâm thần phân liệt là một bệnh lý của não, có những biến đổi sinh học phức tạp, chịu tác động mạnh của môi trường tâm lý xã hội không thuận lợi. Đây là một bệnh phổ biến trên thế giới và ở nước ta, tỷ lệ mắc từ 0,3-1% dân số. Bệnh có thể chữa được hoặc thuyên giảm tốt nếu được phát hiện sớm, chữa trị kịp thời, hợp lý.
Biểu hiện bệnh: Bệnh nhân cho rằng ý nghĩ của mình bị phát thanh, ý nghĩ của mình bị người khác biết, hoặc họ đọc được ý nghĩ của mình. Nghi ngờ có người điều khiển chi phối, kiểm tra; bị theo dõi, ám hại hay đầu độc mình, ghen tuông vô lý; Cho mình có khả năng đặc biệt, có quyền lực như siêu nhân có khả năng làm được những việc kỳ lạ, là người nhà trời, điều khiển được mưa gió; Nghi ngờ mình mắc bệnh nặng như ung thư, lao, HIV, giang mai, tim mạch, mà thực tế không bị bệnh gì, hoặc nghĩ rằng mình có những khuyết điểm lớn, có tội phải bị trừng phạt nặng nề. Bệnh nhân nghe, nhìn, ngửi hoặc cảm thấy những gì mà người khác không thấy (không có trong thực tế).
Các bất thường về hành vi cảm xúc: Kích động, đập phá, hò hét vô cớ, hành hung với người thân hoặc hàng xóm. Ít nói, hỏi gặng cũng không nói, không ăn, thu mình lại, tính tình khô lạnh không muốn tiếp xúc với người thân. Tính khí vui buồn, giận dữ thất thường.
Với những trường hợp này, gia đình cần phát hiện sớm những thay đổi bất thường, đưa người bệnh đến với các dịch vụ chăm sóc sức khoẻ tâm thần để nhận được tư vấn cần thiết của thầy thuốc. Quản lý và cho uống thuốc đều đặn, đúng liều lượng, giờ giấc theo chỉ định của bác sĩ. Bệnh tâm thần phân liệt tái phát phần lớn là do không uống thuốc đều đặn hoặc tự ý cắt thuốc. Bệnh sẽ thuyên giảm và ổn định tốt nếu được gia đình quan tâm, tạo môi trường thích ứng, dung nạp tốt.
2. Những hiểu biết sai lầm cần tránh:
- Cho rằng thuốc tâm thần là loại thuốc ngủ, nay bệnh nhân đã ngủ tốt thì không cần dùng nữa.
- Cho rằng thuốc chữa bệnh tâm thần là thuốc độc, e ngại không sử dụng mặc dù đã có chỉ định của bác sĩ.
Cộng đồng cần thông cảm, chia sẻ với bệnh nhân và gia đình, không mặc cảm, giễu cợt, ngược đãi. Giúp đỡ bệnh nhân có việc làm, giúp đỡ bệnh nhân và gia đình khi gặp tình huống khó khăn. Cán bộ y tế định kỳ kiểm tra bệnh, tư vấn về điều trị và tái phục hồi chức năng tâm lý xã hội, cấp phát thuốc đầy đủ cho bệnh nhân. Hướng dẫn gia đình quản lý và cho uống thuốc đều, hướng dẫn gia đình phát hiện kịp thời các biểu hiện tái phát bệnh và những tác dụng phụ khi uống thuốc an thần.
Các bệnh nhân tâm thần phân liệt được điều trị ngoại trú miễn phí theo khu vực cư trú./.
Trung tâm Truyền thông - GDSK Nam Định
