Họp, làm việc, học tập trực tuyến đã trở thành phương thức phổ biến, tất yếu trong thời đại công nghệ 4.0 phát triển, đặc biệt trong thời gian qua khi phải thực hiện giãn cách xã hội để phòng, chống dịch COVID-19. Tuy nhiên qua một thời gian nở rộ các hoạt động họp trực tuyến, đã bộc lộ nhiều hạn chế cần khắc phục, trong đó vấn đề an ninh thông tin cần được đặc biệt quan tâm.
 |
| Cán bộ Sở Thông tin và Truyền thông kiểm soát an toàn thông tin phần mềm ứng dụng họp trực tuyến tại Trung tâm Tích hợp dữ liệu tỉnh. |
Họp, làm việc trực tuyến là một hợp phần trong lộ trình xây dựng chính quyền điện tử của tỉnh với nhiều ứng dụng như hội nghị trực tuyến liên thông từ Trung ương đến tỉnh, huyện, xã. Hệ thống này đã được UBND tỉnh đầu tư trang thiết bị kỹ thuật, đường truyền đảm bảo thông suốt, an toàn thông tin. Đầu tháng 3-2020, do ảnh hưởng của dịch, bệnh COVID-19, các cơ quan, công sở đồng loạt thực hiện làm việc, học tập trực tuyến để đáp ứng yêu cầu công việc và an toàn phòng, chống dịch bệnh. Đa số các cơ quan, đơn vị đã sử dụng ứng dụng Zoom Meeting. Đây là ứng dụng họp video trực tuyến với 2 phiên bản trả phí và miễn phí. Phiên bản miễn phí cho phép các tổ chức, cá nhân tổ chức một cuộc họp kéo dài 40 phút chất lượng hình ảnh HD, liên kết tối đa 100 người tham gia. Hầu hết các trường học, công sở trên địa bàn tỉnh đều sử dụng ứng dụng này để phục vụ các hoạt động trực tuyến của đơn vị mình thời gian qua. Tuy nhiên theo phản ánh của người dùng đã xuất hiện nhiều bất cập trong quá trình học tập, làm việc với ứng dụng này. Phổ biến là tình trạng lớp học trực tuyến bị đối tượng ngoài lớp học đăng nhập đẩy thành viên trong lớp ra ngoài hoặc quấy phá bằng hình ảnh, âm thanh, thậm chí chèn các nội dung xấu, độc khiến cô, trò mất tập trung. Một số cuộc họp của các đơn vị, doanh nghiệp cũng có tình trạng tương tự. Đó là chưa kể đến việc bị rò rỉ thông tin cá nhân, dữ liệu công việc. Theo các chuyên gia thì phần mềm Zoom (phiên bản miễn phí) dễ bị tin tặc “tấn công” vì ID cuộc họp được tạo một cách ngẫu nhiên khi người dùng không đặt mật khẩu. Thứ hai, nội dung cuộc họp, buổi học trên Zoom chưa thực sự được mã hóa đầu cuối cho nên rất dễ bị tin tặc đọc được sau khi đã xâm nhập. Theo Trung tâm Ứng cứu khẩn cấp không gian mạng Việt Nam, Bộ Thông tin và Truyền thông (TT và TT) ghi nhận có hơn 500 nghìn tài khoản sử dụng phần mềm Zoom đã bị lọt thông tin cá nhân của người sử dụng, trong đó bao gồm email, mật khẩu đường dẫn URL các cuộc họp và mật khẩu kèm theo. Từ đầu năm 2020, nhiều lỗ hổng bảo mật của phần mềm này đã được công bố mã lỗ hổng chưa được nhà cung cấp xử lý triệt để như: CVE-2020-11500, CVE-22020-11469, CVE-2020-11470… với nhiều mức độ nguy hiểm khác nhau. Do những lỗ hổng trên, tin tặc có thể truy cập bất hợp pháp vào các phòng họp theo dõi truyền bá các thông tin xấu độc, đánh cắp thông tin hoặc cài đặt mã độc trực tiếp liên quan đến máy tính của người dùng.
Trước thực trạng này, Sở TT và TT đã có văn bản cảnh báo đến tất cả các cơ quan, đơn vị, cá nhân trên địa bàn tỉnh về việc sử dụng phần mềm họp trực tuyến; khuyến cáo các cơ quan, tổ chức hành chính Nhà nước không nên sử dụng phần mềm Zoom để phục vụ buổi họp trực tuyến tại đơn vị mình. Đối với các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân cần cân nhắc cẩn thận khi lựa chọn phần mềm họp trực tuyến. Ưu tiên lựa chọn các sản phẩm phần mềm trực tuyến, tổ chức hội họp làm việc từ xa do doanh nghiệp uy tín sản xuất, đặc biệt là các sản phẩm do doanh nghiệp lớn trong nước cung cấp như Viettel, VNPT, FPT, VNG, CMC… Đối với các doanh nghiệp cung cấp phần mềm học, tổ chức hội họp và làm việc từ xa phải trang bị đầy đủ các tính năng bảo mật cho phần mềm, bảo đảm an toàn thông tin cho người sử dụng, có đội ngũ kỹ thuật để hỗ trợ cho khách hàng. Đối với người sử dụng các phần mềm chú ý tải phần mềm từ các nguồn chính thống, thường xuyên cập nhật phiên bản mới nhất của phần mềm, không chia sẻ thông tin về phòng họp (ID, mật khẩu) để tránh các trường hợp bị kẻ xấu theo dõi, phá hoại. Thiết lập các cấu hình bảo mật cao trên các phần mềm trực tuyến. Cụ thể như: đặt mật khẩu phức tạp, kích hoạt chế độ xét duyệt người tham gia trước khi vào phòng họp; thiết lập các tính năng quản lý việc chia sẻ màn hình trong buổi họp; hạn chế việc lưu lại nội dung buổi họp trong trường hợp không cần thiết. Đối với người dùng đã sử dụng phần mềm Zoom, thực hiện ngay việc đổi mật khẩu phức tạp, tránh sử dụng chung mật khẩu với các tài khoản khác. Khi phát hiện nguy cơ, dấu hiệu lọt, lộ thông tin cá nhân của người sử dụng, cần nhanh chóng khắc phục và thông báo cho Cục An toàn thông tin (Bộ TT và TT) và các cơ quan chức năng có thẩm quyền liên quan để xử lý kịp thời các vấn đề phát sinh. Bên cạnh đó, Sở TT và TT cũng đã phối hợp với Công ty CP Tiến bộ quốc tế (AIC) và Công ty CP Tập đoàn Công nghệ CMC xây dựng và triển khai một số giải pháp họp trực tuyến Meetting room trên môi trường mạng riêng cho tỉnh bằng các thiết bị (điện thoại thông minh, máy tính bảng, máy tính xách tay, máy tính để bàn có trang bị camera và micro). Đây là phần mềm viết riêng cho tỉnh được tích hợp với hệ thống họp không giấy của tỉnh trong hợp phần Đô thị Thông minh, được cài đặt trên máy chủ tại Trung tâm Tích hợp dữ liệu tỉnh nên đáp ứng được các yêu cầu về bảo mật thông tin và an toàn thông tin mạng. Phần mềm này có khả năng tùy biến cao nên dễ dàng sử dụng, tự cấu hình người dùng, tự tổ chức cuộc họp, tự thiết lập đại biểu… Yêu cầu sử dụng đối với phần mềm này chỉ cần đảm bảo đường truyền internet có kết nối 3G, 4G; sử dụng linh hoạt trên thiết bị máy tính, điện thoại, máy tính bảng. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn thông tin, Sở TT và TT đề nghị các đơn vị không sử dụng các giải pháp này để tổ chức họp đối với các nội dung thuộc quy định về bảo vệ bí mật Nhà nước./.
Bài và ảnh: Nguyễn Hương
