Cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, cần tăng cường việc ứng dụng kỹ thuật bức xạ và hạt nhân trong các lĩnh vực của đời sống xã hội, nhất là trong lĩnh vực năng lượng, công nghiệp, chẩn đoán và điều trị bệnh để mang lại nhiều hiệu quả. Tuy nhiên, việc sử dụng bức xạ và hạt nhân cũng tiềm ẩn nguy hại đối với môi trường và sức khỏe của con người nếu không được thực hành và quản lý chặt chẽ.
 |
| Chụp CT cắt lớp tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh. |
Theo Sở Khoa học và Công nghệ, hiện nay trên địa bàn tỉnh có 78 cơ sở hoạt động có sử dụng thiết bị bức xạ và nguồn phóng xạ, trong đó có 68 đơn vị y tế sử dụng thiết bị X-quang và 10 đơn vị sử dụng nguồn phóng xạ đi kèm máy huỳnh quang phổ kế tia X để xác định hàm lượng vàng. Nhằm giúp các tổ chức, cá nhân đang sử dụng các thiết bị này hiểu đầy đủ và chấp hành nghiêm quy định của Luật Năng lượng nguyên tử, cũng như nâng cao nhận thức cho cộng đồng, tăng cường công tác đảm bảo an toàn bức xạ và hạt nhân trên địa bàn tỉnh, thời gian qua, Sở Khoa học và Công nghệ đã tuyên truyền, hướng dẫn đăng ký, khai báo lập hồ sơ; tổ chức thẩm định hồ sơ xin cấp giấy phép hoạt động của các cơ sở; thanh tra, kiểm tra định kỳ các điều kiện đảm bảo an toàn và an ninh đối với các thiết bị bức xạ và nguồn phóng xạ. Hiện nay, 100% cơ sở có sử dụng thiết bị bức xạ và nguồn phóng xạ đã được cấp phép. Trong tháng 6-2019, Sở Khoa học và Công nghệ đã phối hợp tổ chức tập huấn phổ biến kiến thức đảm bảo an toàn bức xạ, kiểm soát bức xạ và hướng dẫn an toàn bức xạ ion hóa trong y tế, công nghiệp cho cán bộ, nhân viên tại các cơ sở sử dụng thiết bị bức xạ trên địa bàn tỉnh. Thực hiện cuộc thanh tra chuyên đề về việc chấp hành Luật Năng lượng nguyên tử, Luật Đo lường, trong tháng 5-2019, Sở Khoa học và Công nghệ đã thành lập Đoàn thanh tra, tiến hành thanh tra tại 16 cơ sở, gồm 13 cơ sở y tế có 19 thiết bị bức xạ và 3 cơ sở kinh doanh vàng sử dụng 3 nguồn phóng xạ. Qua thanh tra cho thấy các cơ sở sử dụng thiết bị bức xạ đã có chuyển biến trong việc chấp hành Luật Năng lượng nguyên tử, đặc biệt là việc chấp hành các quy định về an toàn bức xạ như: khám sức khỏe định kỳ theo quy định tại khu vực đặt thiết bị bức xạ, lưu giữ đầy đủ các loại hồ sơ (hồ sơ đề nghị cấp Giấy phép tiến hành công việc bức xạ, hồ sơ thiết bị bức xạ, hồ sơ khám sức khỏe, hồ sơ đánh giá liều chiếu xạ cá nhân…). Các cơ sở đều thực hiện việc bố trí “người phụ trách an toàn bức xạ”, tuy nhiên tại một số cơ sở quyết định bổ nhiệm chưa quy định rõ quyền và nghĩa vụ của người phụ trách an toàn bức xạ, chính vì thế người được giao nhiệm vụ không hiểu đầy đủ công việc phải thực hiện để đảm bảo an toàn bức xạ. Còn 6/16 cơ sở khám, chữa bệnh có sử dụng các loại thiết bị này nhưng nhận thức chưa đầy đủ về các phương tiện đo trong hoạt động khám và chữa bệnh đến an toàn cho sức khỏe, vì thế chưa quan tâm đến việc thực hiện đúng quy định pháp luật về đo lường. Phòng khám đa khoa Đức Lương (Nghĩa Hưng) sử dụng thiết bị bức xạ có giấy phép đã hết hiệu lực, cơ sở đã ngừng sử dụng thiết bị từ tháng 8-2018 nhưng không khai báo với cơ quan quản lý; chứng chỉ của người phụ trách an toàn bức xạ đã hết hiệu lực. 2 doanh nghiệp tư nhân kinh doanh vàng bạc sử dụng nguồn phóng xạ là Quang Thắng (Giao Thủy) và Đức Hiền (Hải Hậu) đã xây dựng kế hoạch ứng phó sự cố bức xạ nhưng chưa được Cục An toàn bức xạ hạt nhân (Bộ Khoa học và Công nghệ) phê duyệt theo quy định. Trung tâm Y tế huyện Vụ Bản chưa thực hiện việc kiểm định thiết bị bức xạ… Đoàn thanh tra đã xử phạt vi phạm hành chính cảnh cáo đối với Phòng khám đa khoa tu viện Đa Minh Phú Nhai (Xuân Trường); phạt tiền 6 triệu đồng đối với Doanh nghiệp tư nhân kinh doanh vàng bạc Đức Hiền; yêu cầu 6 cơ sở là Trung tâm Y tế huyện Vụ Bản, Phòng khám đa khoa Minh Tâm (Vụ Bản), Bệnh viện Tâm thần tỉnh, Phòng khám đa khoa Đình Cự và Phòng khám đa khoa 248 ở huyện Hải Hậu, Phòng khám đa khoa Đức Lương thực hiện kiểm định thiết bị theo quy định đối với 90 phương tiện đo đang sử dụng; yêu cầu Trung tâm Y tế huyện Vụ Bản thực hiện việc kiểm định thiết bị đối với thiết bị bức xạ. Kết quả hậu kiểm, đã có 4/6 cơ sở thực hiện việc kiểm định phương tiện đo theo yêu cầu của Đoàn thanh tra là: Trung tâm Y tế huyện Vụ Bản, Phòng khám đa khoa Minh Tâm, Phòng khám đa khoa Đình Cự và Phòng khám đa khoa 248.
Để làm tốt công tác quản lý Nhà nước về kiểm soát an toàn bức xạ, hạt nhân trên địa bàn tỉnh, đồng thời hỗ trợ các đơn vị sử dụng các thiết bị bức xạ, hạt nhân, thời gian tới Sở Khoa học và Công nghệ tiếp tục tăng cường tuyên truyền, phổ biến kiến thức về Luật Năng lượng nguyên tử và các văn bản liên quan giúp người dân nâng cao hiểu biết để tự bảo vệ trước nguy cơ bị nhiễm xạ. Tiếp tục tổ chức hướng dẫn, kiểm tra, thẩm định hồ sơ xin cấp mới cũng như gia hạn các giấy phép sử dụng thiết bị X-quang cho các cơ sở y tế. Thường xuyên phối hợp với các ngành chức năng của tỉnh tăng cường thanh tra, kiểm tra; xử lý nghiêm các vi phạm để đảm bảo việc người vận hành, sử dụng các thiết bị nguồn phóng xạ đúng quy định. Đẩy mạnh việc đào tạo, bồi dưỡng kiến thức cho cán bộ quản lý Nhà nước về an toàn bức xạ đảm bảo phục vụ tốt hoạt động nghiệp vụ./.
Bài và ảnh: Ngọc Ánh
