Thời gian qua, Sở Khoa học và Công nghệ đã tăng cường công tác thanh tra chuyên ngành, nâng cao chất lượng quản lý, giải quyết khiếu nại, tố cáo đối với nhóm hàng hóa thuộc chức năng quản lý, góp phần khẳng định trách nhiệm, vai trò của ngành Khoa học và Công nghệ trước yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, hội nhập quốc tế.
 |
| Lực lượng thanh tra chuyên ngành Sở Khoa học và Công nghệ kiểm tra nhóm hàng đồ chơi trẻ em lưu thông trên thị trường. |
Ngành Khoa học và Công nghệ quản lý các lĩnh vực sở hữu trí tuệ (SHTT), an toàn bức xạ hạt nhân và các nhóm hàng hóa như: xăng dầu, vàng trang sức mỹ nghệ, bức xạ hạt nhân, tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng hàng đóng gói sẵn… Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng, thị trường phát triển nhanh và mạnh, nguy cơ vi phạm pháp luật đối với nhóm hàng hóa này có xu hướng ngày càng gia tăng với nhiều thủ đoạn tinh vi, ảnh hưởng không nhỏ đến quyền lợi của nhà sản xuất chân chính cũng như người tiêu dùng. Để nâng cao hiệu quả công tác thanh tra chuyên ngành, Thanh tra Sở Khoa học và Công nghệ xây dựng kế hoạch bám sát các nội dung chỉ đạo về quản lý Nhà nước, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng, chống tham nhũng, thanh tra việc chấp hành pháp luật chuyên ngành, quy định về chuyên môn, kỹ thuật, quy tắc quản lý ngành, lĩnh vực đối với tổ chức, cá nhân thuộc phạm vi quản lý Nhà nước của Sở Khoa học và Công nghệ. Đối tượng thanh tra tập trung vào những lĩnh vực, mặt hàng trọng điểm, qua đó phát hiện, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật, đồng thời kiến nghị chấn chỉnh, khắc phục những bất cập, kẽ hở trong quản lý và chính sách, pháp luật nhằm phòng ngừa, ngăn chặn vi phạm. Trong năm 2018, Thanh tra Sở đã tập trung thanh tra chuyên đề ở 3 lĩnh vực là đề tài, dự án khoa học và công nghệ; lĩnh vực tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng xăng, dầu, khí hóa lỏng, mã số, mã vạch; SHTT với vấn đề mới phát sinh trong xử lý xâm phạm quyền SHTT như tên miền xâm phạm quyền SHTT, xâm phạm quyền SHTT trong thương mại điện tử, xử lý xung đột quyền SHTT. Thanh tra Sở Khoa học và Công nghệ đã triển khai 7 cuộc thanh tra định kỳ và đột xuất đối với 60 tổ chức, cá nhân. Qua đó, phát hiện nhiều hành vi vi phạm về tiêu chuẩn, đo lường và chất lượng hàng hóa, an toàn kiểm soát bức xạ, ghi nhãn hàng hóa, SHTT như: Không kiểm định phương tiện đo lường trước khi đưa vào sử dụng, phương tiện đo lường quá hạn kiểm định, niêm phong kẹp chì phương tiện đo lường không nguyên vẹn, phương tiện đo lường sai số vượt quá mức cho phép, phương tiện đo sai hỏng; không ghi nhãn hàng hóa hoặc ghi nhãn không đúng quy định, kinh doanh hàng đóng gói sẵn không đảm bảo định lượng, nhãn hàng hóa mờ, rách nát; sử dụng giấy cấp phép thiết bị an toàn bức xạ hết hạn, nhân viên bức xạ không được trang bị liều xạ kế cá nhân, không định kỳ kiểm tra liều xạ kế cá nhân, không định kỳ kiểm tra sức khỏe nhân viên bức xạ, không trang bị biển báo, đèn báo, nội quy phòng chụp X-Quang... Thanh tra Khoa học và Công nghệ đã xử phạt vi phạm hành chính đối với 10 đơn vị, áp dụng hình phạt bổ sung ngoài phạt tiền 23 đơn vị, với yêu cầu khắc phục vi phạm như: sửa chữa, kiểm định lại phương tiện đo lường trong kinh doanh xăng dầu (cột đo xăng dầu, công tơ đo đếm điện năng, taximet, máy đo điện tim...), ghi đúng và đầy đủ nhãn hàng hoá theo Nghị định 89/2006/NĐ-CP, loại bỏ yếu tố vi phạm SHTT trên nhãn hàng hoá và công bố tiêu chuẩn áp dụng đối với sản phẩm… Thực hiện kế hoạch thanh tra chuyên đề việc chấp hành pháp luật về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng sản phẩm hàng hóa và sử dụng mã số, mã vạch, lực lượng chức năng đã thanh tra tại 23 đơn vị sản xuất, kinh doanh toàn tỉnh. Qua đó, đã phát hiện nhiều sai phạm; lập biên bản vi phạm hành chính về đo lường đối với 5 đơn vị; yêu cầu 13 đơn vị phải sửa chữa phương tiện đo để đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật; yêu cầu 6 đơn vị phải công bố tiêu chuẩn áp dụng đối với xăng, dầu đang kinh doanh. Đồng thời phát hiện nhiều sai phạm trong sử dụng mã vạch như: Các cơ sở được cấp Giấy chứng nhận sử dụng mã số, mã vạch và đã gắn mã vạch lên sản phẩm nhưng chưa thông báo với cơ quan quản lý theo quy định; một số cơ sở bị mất giấy chứng nhận hay thay đổi về tư cách pháp nhân, tên gọi và địa chỉ giao dịch nhưng không thông báo với cơ quan chức năng…
Thời gian qua công tác thanh tra chuyên ngành khoa học và công nghệ đạt nhiều kết quả, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý về khoa học công nghệ, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Tuy nhiên, công tác thanh tra vẫn còn bộc lộ những hạn chế như: Việc xử lý vi phạm trong lĩnh vực khoa học công nghệ còn hạn chế so với thực trạng; công tác lấy mẫu thử nghiệm chất lượng hàng hóa chưa được quan tâm đúng mức. Để nâng cao hiệu quả công tác thanh tra về khoa học và công nghệ trong thời gian tới, ngoài việc nâng cao năng lực trình độ chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp, Thanh tra ngành Khoa học và Công nghệ cần tăng cường việc hỗ trợ, tư vấn các đơn vị, cá nhân về quyền SHTT, đồng thời hướng dẫn thủ tục đăng ký cũng như tiếp nhận tố cáo và kiên quyết xử lý việc bị xâm phạm quyền SHTT đối với nhãn hiệu hàng hóa đang sử dụng để bảo vệ người sản xuất, kinh doanh nghiêm túc; hạn chế, ngăn chặn vi phạm SHTT. Tăng cường phối hợp với các cơ quan thông tin đại chúng, các huyện, thành phố tổ chức tuyên truyền, phổ biến pháp luật; thanh tra, kiểm tra việc thực thi pháp luật của các tổ chức, cá nhân trong sản xuất, kinh doanh nhóm hàng hóa thuộc ngành quản lý. Đổi mới phương pháp thanh tra, khi xây dựng kế hoạch thanh tra cần đánh giá, khảo sát, nghiên cứu kỹ các nhiệm vụ quản lý Nhà nước về khoa học và công nghệ, nắm bắt tình hình, thị trường, từ đó xác định rõ vấn đề, nội dung, đối tượng phải thanh tra để đạt hiệu quả cao nhất./.
Bài và ảnh: Nguyễn Hương
