Ngày 15-3-2018, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 319/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược phát triển ngành Cơ khí Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035, thay thế Quyết định số 186/2002/QĐ-TTg ngày 26-12-2002. Đây là cơ hội lớn để tỉnh ta rà soát, điều chỉnh chiến lược và chỉ đạo phát triển ngành cơ khí xứng đáng vị thế là 1 trong 6 ngành công nghiệp chủ lực của tỉnh trong thời gian tới. Trong đó, hoạt động ứng dụng khoa học công nghệ (KHCN) được coi là “đòn bẩy” quan trọng cho ngành cơ khí tỉnh nhà phát triển.
 |
| Hoàn thiện sản phẩm tại Cty TNHH Cơ khí đúc Thắng Lợi (TP Nam Định). |
Cơ khí là ngành công nghiệp nền tảng, có ý nghĩa chiến lược đối với sự phát triển nhanh, bền vững của nền kinh tế trong nước... Trên địa bàn tỉnh ta, ngành công nghiệp cơ khí và gia công kim loại là một trong 6 ngành công nghiệp chủ lực, phát triển ở cả 3 lĩnh vực chủ yếu: cơ khí chế tạo, cơ khí - đúc và sản xuất các loại linh kiện, chi tiết thiết bị. Với nền tảng các làng nghề cơ khí truyền thống lâu năm nổi tiếng như: Tống Xá (Ý Yên), Xuân Tiến, Xuân Kiên (Xuân Trường), Vân Chàng, Đồng Côi (Nam Trực), Quang Trung (Vụ Bản)… đã góp phần hình thành các “trung tâm” sản xuất cơ khí ở các huyện, thành phố. Cùng với các làng nghề cơ khí truyền thống ở nhiều địa phương, trên địa bàn tỉnh đã hình thành và phát triển được hàng trăm doanh nghiệp trong các lĩnh vực luyện cán thép (làm nguyên liệu); đúc thép; đúc hợp kim; sản xuất động cơ; đóng mới và sửa chữa phương tiện vận tải thủy; đúc chi tiết máy công nghiệp... Trong quá trình phát triển, ngành cơ khí của tỉnh luôn coi trọng hoạt động nghiên cứu, tiếp thu chuyển giao công nghệ mới. Trong đó có nhiều dự án KH và CN được triển khai thực hiện giúp cho các doanh nghiệp đổi mới công nghệ nâng cao năng lực cạnh tranh. Những năm qua, Sở KH và CN đã tạo điều kiện giúp nhiều doanh nghiệp cơ khí cải tiến quy trình sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng năng suất lao động. Tiêu biểu như việc hỗ trợ Hiệp hội Cơ khí đúc Ý Yên xây dựng nhãn hiệu cho sản phẩm đúc của địa phương; hỗ trợ xây dựng, áp dụng hệ thống quản lý chất lượng tiên tiến vào quản lý phát triển doanh nghiệp và sản xuất; ứng dụng công nghệ đúc tiêu tại Cty TNHH Cơ khí đúc Thắng Lợi (TP Nam Định), Cty TNHH Cơ khí Đình Mộc (Xuân Trường); công nhận và hỗ trợ đăng ký quyền sở hữu trí tuệ cho các giải pháp sáng chế sản phẩm cơ khí như máy phát điện (3-75kW) của Cty TNHH Chế tạo động cơ AXUZU (Xuân Trường), máy phay mộng đa năng 5 động cơ của Cty TNHH Cơ khí Đình Mộc… Đặc biệt, Sở KH và CN đã hỗ trợ Cty TNHH Tân Thiên Phú (Xuân Trường) nghiên cứu chế tạo và hoàn thiện hồ sơ pháp lý đề nghị Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ KH và CN) cấp bằng sáng chế độc quyền cho sản phẩm lò đốt rác thải sinh hoạt LOSIHO phục vụ xử lý rác thải khu vực nông thôn. Thiết bị có công suất xử lý rác từ 300-500 kg/giờ, sử dụng công nghệ đốt tự nhiệt phân, tự sinh năng lượng. Hiện tại, sản phẩm lò đốt rác đã được cải tiến kích thước nhỏ gọn với các loại công suất từ 10 tấn, 20 tấn, 50 tấn, 100 tấn/ngày... phù hợp với yêu cầu sử dụng của các địa phương, tiết kiệm diện tích lắp đặt nhưng lại có hiệu suất sử dụng cao. Sản phẩm được xuất bán cho hầu hết các địa phương trong tỉnh và các tỉnh trong toàn quốc. Hiện tại Cty đang tiếp tục hoàn thiện công nghệ tận dụng nhiệt năng của lò đốt để phát điện phục vụ chiếu sáng công cộng. Để hỗ trợ Cty TNHH Cơ khí đúc Thắng Lợi (CCN An Xá) nâng cao chất lượng sản phẩm, Sở KH và CN đã tư vấn cho doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư thay mới dây chuyền công nghệ như: Công nghệ đúc hút chân không, công nghệ làm khuôn cát đóng rắn nhanh... Để chủ động đảm bảo chất lượng sản phẩm Cty cũng mạnh dạn đầu tư những thiết bị kiểm tra tiên tiến như máy phân tích quang phổ, máy đo độ cứng, máy soi tổ chức hạt kim loại, máy đo nhiệt độ nước thép lỏng, máy siêu âm, máy kéo nén đảm bảo khả năng sản xuất sản phẩm tiêu chuẩn kỹ thuật cao đáp ứng yêu cầu của khách hàng trong và ngoài nước tốt hơn. Trong đó, sản phẩm lưỡi dao cào tuyết của Cty đã xuất khẩu sang thị trường Canada, Mỹ với sản lượng hằng năm khoảng 300 tấn sản phẩm... đóng góp đáng kể vào hoạt động xuất khẩu hàng cơ khí của tỉnh. Sở KH và CN đã tranh thủ nhiều chương trình KH và CN trọng điểm cấp Nhà nước để hỗ trợ các doanh nghiệp thuộc lĩnh vực cơ khí chế tạo thực hiện các đề tài trị giá hàng tỷ đồng. Tiêu biểu như Cty TNHH Cơ khí đúc Việt Tiến (Xuân Trường) đã được Bộ KH và CN hỗ trợ kinh phí triển khai thực hiện dự án đóng tàu biển với tổng kinh phí hàng chục tỷ đồng. Dự án không chỉ hỗ trợ về tài chính mà còn tạo cơ hội để tiếp cận công nghệ mới sản xuất sản phẩm cơ khí chính xác chất lượng cao.
Theo Quyết định 319 của Thủ tướng Chính phủ, ngành cơ khí tỉnh ta có nhóm sản phẩm “các loại máy canh tác, thu hoạch, bảo quản, chế biến các sản phẩm nông - lâm - ngư nghiệp” nằm trong danh mục các sản phẩm cơ khí phát triển trọng điểm của quốc gia đến năm 2035. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cơ khí, làng nghề cơ khí truyền thống của tỉnh ta cũng có cơ hội lớn để trở thành doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ được ưu đãi phát triển, tham gia vào một hoặc nhiều khâu trong chuỗi giá trị sản phẩm ngành cơ khí cũng như tham gia xuất khẩu. Do đó để tiếp tục khẳng định vai trò là động lực thúc đẩy ngành cơ khí phát triển, Sở KH và CN định hướng tiếp tục chủ trì, phối hợp với các sở, ngành liên quan đẩy mạnh việc đầu tư cho hoạt động nghiên cứu và phát triển công nghệ trong lĩnh vực cơ khí; ưu tiên bố trí nguồn vốn KH và CN để hỗ trợ chi phí chuyển giao công nghệ, mua bản quyền thiết kế, mua phần mềm, thuê chuyên gia nước ngoài, đào tạo nguồn nhân lực phục vụ các dự án đầu tư sản xuất các sản phẩm cơ khí trọng điểm. Đề xuất Bộ KH và CN chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan sớm xây dựng và ban hành tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật cho sản phẩm cơ khí làm căn cứ để kiểm tra chất lượng sản phẩm sản xuất và lưu thông trên thị trường, tạo công cụ hữu hiệu để ngăn chặn hạn chế các sản phẩm giá rẻ, chất lượng thấp của nước ngoài nhập khẩu vào Việt Nam trà trộn, cạnh tranh không lành mạnh với những sản phẩm uy tín, chất lượng được sản xuất trong tỉnh gây khó khăn cho sản phẩm cơ khí nội địa./.
Bài và ảnh: Nguyễn Hương
