Thực hiện chủ trương đổi mới cơ cấu giống cây trồng, phục vụ sản xuất nông nghiệp hàng hóa, những năm qua, Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư tỉnh đã đẩy mạnh việc khảo nghiệm và chuyển giao các giống lúa mới vào sản xuất. Nhiều giống lúa mới có năng suất cao, chất lượng gạo ngon, tính chống chịu khá như: QR2, TBR45, Nam Định 5, HT1, BT7, BC15, N97, N87 (lúa thuần) và SQ2, Dưu, HYT, TX111 (lúa lai) đã được đưa vào sản xuất đại trà, góp phần tăng năng suất, sản lượng lúa của tỉnh.
 |
| Trình diễn giống lúa NĐ5 tại xã Giao Yến (Giao Thủy). |
Tuy nhiên sau một thời gian canh tác, một số giống lúa như: Dưu 838, Dưu 527, Khang Dân 18… năng suất giảm dần do thoái hóa, khả năng chống chịu sâu bệnh và các điều kiện thời tiết bất lợi bị hạn chế. Giống lúa thuần BT7 đã có biểu hiện suy thoái về khả năng chống chịu và có hiện tượng nhiễm bệnh bạc lá trong vụ mùa nên năng suất thấp... Do đó, việc nghiên cứu, chuyển giao giống lúa mới ngắn ngày, sạch bệnh, có năng suất, chất lượng đang được đặt ra. Được sự giúp đỡ của Viện Lúa Quốc tế, Viện Nghiên cứu cây trồng Việt Nam, một số Cty giống cây trồng trong và ngoài nước, Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư tỉnh đã cấy khảo nghiệm 25-30 giống lúa mỗi vụ để đánh giá đặc tính và lựa chọn những giống lúa có tiềm năng năng suất cao, chất lượng gạo ngon, khả năng chống chịu sâu bệnh tốt, phù hợp với điều kiện thời vụ của địa phương cấy trình diễn trên diện rộng. Các giống lúa mới như: Syn6, Bio404, NK9, Tân Hương ưu 527, Đại dương 1, Thiên ưu 1025, Tuệ ưu 28, NNV1, Syn9, NK1057, NK6320, NK6375, NK6754, Nam Dương 99, QR1, QR2, NDD5, TBR… đã cấy khảo nghiệm và trình diễn trên diện rộng tại các vùng trong tỉnh. Thông qua việc cấy khảo nghiệm và trình diễn, Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư tỉnh đã tổ chức hội thảo, đánh giá chất lượng thực tế và xây dựng quy trình chăm bón nhằm phát huy cao nhất tiềm năng của giống lúa, từ đó đề xuất, bổ sung vào bộ cơ cấu giống lúa của tỉnh. Trong quá trình khảo nghiệm, Trung tâm đã áp dụng quy trình thâm canh tổng hợp như: xử lý đất, sử dụng các chế phẩm điều hòa sinh trưởng nhằm tăng khả năng chống chịu sâu bệnh và thời tiết bất thuận, đồng thời tiến hành thực nghiệm sinh thái ở nhiều vùng khác nhau để nông dân dễ tiếp cận. Qua đó, nhiều giống lúa mới đã được các địa phương lựa chọn bổ sung vào cấy đại trà thay thế các giống lúa đã bị thoái hóa như QR1, QR2, NĐ5, SQ2, TX 111, BC15… Sau khi bổ sung vào bộ cơ cấu giống lúa của tỉnh, các giống lúa mới đều phát huy hiệu quả. Giống lúa thuần BC15 (chất lượng gạo chỉ đứng sau giống Bắc Thơm số 7), năng suất cao, hình dạng gọn, cứng cây, chống đổ tốt, đặc biệt sức chống chịu bệnh bạc lá ở vụ mùa hơn hẳn giống Bắc Thơm số 7. Trong vài vụ mùa gần đây, giống BC15 được cấy với diện tích khá lớn tại các huyện Mỹ Lộc, Vụ Bản, Ý Yên. Vụ mùa năm 2009, diện tích cấy giống lúa BC15 ở huyện Mỹ Lộc chiếm trên 30%, có xã cấy 50-60% diện tích; năng suất bình quân tại các địa phương ở phía bắc tỉnh cấy trong vụ mùa, lúa BC15 đạt 230-250kg/sào (64-69,4 tạ/ha). Giống lúa QR1 đã trở thành giống chủ lực, chiếm trên 60% trong cơ cấu lúa thuần vụ xuân năm 2011 của huyện Xuân Trường. Đây là giống lúa có thời gian sinh trưởng ngắn (từ 95-100 ngày), khả năng chống chịu sâu bệnh khá, chất lượng gạo ngon, năng suất bình quân đạt 230-240kg/sào được cấy chủ yếu tại các vùng sản xuất vụ đông.
Với mục tiêu tiến tới không sử dụng giống lúa dài ngày, tăng cường giống lúa ngắn ngày có năng suất, chất lượng cao, khả năng đề kháng tốt với thiên tai và sâu bệnh ở cả hai vụ…, Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư tỉnh đang tiếp tục khảo nghiệm để lựa chọn những giống lúa cho năng suất, chất lượng cao, thời gian sinh trưởng ngắn và phù hợp với điều kiện đồng đất của địa phương./.
