Những năm qua, Huyện uỷ, UBND huyện Xuân Trường đã tập trung chỉ đạo, đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu cây trồng, mùa vụ, cấy khảo nghiệm nhiều giống mới, nâng cao giá trị thu nhập trên một đơn vị diện tích canh tác.
 |
| Kiểm tra sự phát triển của lúa xuân tại xã Xuân Ngọc (Xuân Trường). |
Được sự giúp đỡ của Sở NN-PTNT, Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư tỉnh, Viện Nghiên cứu cây trồng Việt Nam…, bình quân mỗi vụ huyện đưa vào gieo cấy khảo nghiệm từ 7-10 loại giống lúa mới để chọn những giống có tiềm năng năng suất cao, chất lượng gạo ngon, khả năng chống chịu sâu bệnh tốt, phù hợp với điều kiện thời vụ của địa phương. Năm 2009, các giống lúa mới như: Syn6, Bio404, NK9 đã cấy khảo nghiệm tại HTX Xuân Nghĩa; giống lúa Tân Hương ưu 527, Đại dương 1, Thiên ưu 1025, Tuệ ưu 28, NNV1 cấy khảo nghiệm tại HTX Xuân Lạc, xã Xuân Ninh. Năm 2010, mô hình khảo nghiệm các giống lúa mới gồm: Syn9, NK1057, NK6320, NK6375, NK6754, Nam Dương 99, QR1, QR2 được cấy khảo nghiệm ở cả vụ xuân và vụ mùa tại HTX Xuân Thọ (Thọ Nghiệp) và HTX Xuân Lạc. Trung bình mỗi giống lúa cấy khảo nghiệm có diện tích 0,5-1ha và trong 2-3 vụ. Những hộ tham gia cấy khảo nghiệm được hỗ trợ một phần kinh phí về giống và được hướng dẫn quy trình canh tác. Việc cấy khảo nghiệm nhiều giống lúa mới đã giúp huyện lựa chọn được một số giống lúa có năng suất, chất lượng cao, phù hợp với điều kiện canh tác của địa phương. Tiêu biểu như giống lúa QR1 đã trở thành giống chủ lực, chiếm trên 60% trong cơ cấu lúa thuần vụ xuân năm 2011 của huyện Xuân Trường. Đây là giống lúa có thời gian sinh trưởng ngắn (từ 95-100 ngày), khả năng chống chịu sâu bệnh khá, chất lượng gạo ngon, năng suất bình quân 2,3-2,4 tạ/sào, được cấy chủ yếu tại các vùng sản xuất vụ đông. Mô hình sản xuất giống lúa Bắc thơm số 7 cấy khảo nghiệm bằng phương pháp gieo sạ hàng tại HTX Nam Tiến (Xuân Vinh), diện tích 5ha đã được nhân rộng trong vụ xuân năm 2011 tại các xã: Xuân Kiên, Xuân Bắc, Xuân Ninh, Xuân Hoà, Xuân Hồng, Xuân Thuỷ, Xuân Tân…, đem lại hiệu quả kinh tế cao, năng suất tăng trên 10% so với phương thức cấy lúa truyền thống. Mô hình gieo sạ một số giống lúa khác tại HTX Xuân Thọ với diện tích 10ha đã khẳng định ưu thế vượt trội, năng suất tăng 10-12% so với đối chứng, hiệu quả kinh tế cao hơn 2-2,5 triệu đồng/ha. Vụ xuân năm 2011, diện tích gieo sạ hàng của huyện đạt gần 500ha ở 17/20 xã, thị trấn, tăng 10% so với vụ xuân năm 2010. Trong đó, nhiều xã có diện tích gieo sạ hàng cao là Xuân Ngọc 60%, Xuân Châu, Xuân Thuỷ 20%, Xuân Tân 36%... Ngoài cấy khảo nghiệm các giống lúa mới, huyện Xuân Trường còn thực nghiệm một số loại phân bón, điều chỉnh cơ cấu mùa vụ trong từng vụ, từng năm… để hạn chế rủi ro, tránh điều kiện thời tiết bất lợi. Nhờ đó, năng suất lúa bình quân cả năm của huyện thường xuyên đạt trên 120 tạ/ha; trong đó nhiều năm năng suất lúa vụ xuân đạt 75-77 tạ/ha. Xã Xuân Kiên là một trong những đơn vị điển hình trong việc khảo nghiệm, chọn lựa các giống lúa mới năng suất, chất lượng cao đưa vào gieo cấy. Xã được các chuyên gia Trung Quốc trực tiếp tổ chức sản xuất lúa công nghệ cao với diện tích 0,5ha trong vụ xuân năm 2009. Sau thời gian cấy khảo nghiệm, mô hình này đã cho năng suất gần 14 tấn/ha/vụ, được nhân rộng ra 50ha trong vụ xuân năm 2010, năng suất bình quân 10 tấn/ha/vụ. Năm 2010, Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư tỉnh, Trạm Khuyến nông huyện và Cty TNHH Cường Tân chọn Xuân Kiên để hướng dẫn, chuyển giao công nghệ sản xuất giống lúa lai 2 dòng TH3-3 cho nông dân với diện tích 10ha, cho năng suất bình quân 25 tạ/ha. Đây là giống lúa được đưa vào cơ cấu chủ lực của huyện, cấy tại vùng trồng cây vụ đông do có thời gian sinh trưởng ngắn, năng suất, chất lượng gạo ngon. Xã Xuân Phong có nhiều mô hình cấy khảo nghiệm các giống lúa có giá trị kinh tế, năng suất cao, được nhân ra diện rộng như giống lúa Vân Quang 14, năng suất vụ xuân có khả năng đạt gần 90 tạ/ha, vụ mùa trên 60 tạ/ha đến nay được chọn là giống lúa chủ lực của các xã: Xuân Thuỷ, Thọ Nghiệp, Xuân Kiên...
Với mục tiêu giảm và tiến tới không sử dụng giống lúa dài ngày, tăng cường giống có năng suất, chất lượng cao, khả năng đề kháng tốt với thiên tai và sâu bệnh ở cả hai vụ…, thời gian tới, cùng với việc tích cực áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, huyện Xuân Trường sẽ tiếp tục cấy khảo nghiệm nhiều giống lúa mới để lựa chọn những giống lúa đáp ứng được các yêu cầu về năng suất, chất lượng, thời gian sinh trưởng cũng như phù hợp với điều kiện đồng đất của địa phương./.
Bài và ảnh: Thanh Thủy
