Theo giới quan sát, việc Ít-xra-en không theo Mỹ và EU trục xuất các nhà ngoại giao Nga cho thấy thái độ trung lập của nước này.
Trong khi Mỹ và hàng loạt quốc gia châu Âu cùng lúc tuyên bố trục xuất các nhà ngoại giao Nga để đáp trả vụ cựu điệp viên Xéc-gây Sơ-ca-ri-pan và con gái nghi bị đầu độc ở Anh, Chính phủ Ít-xra-en vẫn không đi theo số đông mà bày tỏ thái độ trung lập và để ngỏ cơ hội đối thoại với Mát-xcơ-va.
Theo giới quan sát, việc Ít-xra-en giữ im lặng về cáo buộc Nga đứng sau vụ việc và không trục xuất các nhà ngoại giao Nga, bất chấp sức ép từ các đồng minh phương Tây đã phần nào cho thấy vai trò, ảnh hưởng to lớn của Nga tại khu vực Trung Đông.
Cú lội ngược dòng gây sốc
Tờ nhật báo Haaretz (Ít-xra-en) ngày 30-3 cho biết, khi trả lời báo chí về quan điểm của Ít-xra-en trước quyết định của hơn 20 quốc gia, trong đó có Mỹ và Ca-na-đa trục xuất hơn 100 nhà ngoại giao Nga, Bộ Ngoại giao Ít-xra-en chỉ đưa ra kết luận vắn tắt rằng: “Không có bình luận”.
Trước đó, Anh đã tăng cường gây sức ép đối với Chính phủ Ít-xra-en, thuyết phục quốc gia này đứng cùng chiến tuyến với phương Tây cáo buộc Nga nhúng tay vào vụ đầu độc cựu điệp viên hai mang. Tuy nhiên, Bộ Ngoại giao Ít-xra-en chỉ ra tuyên bố lên án vụ việc, chứ không đề cập sự liên quan của Nga theo cách này hay cách khác.
Tuyên bố của bộ này nhấn mạnh: “Ít-xra-en rất quan ngại về vụ đầu độc cựu điệp viên xảy ra ở Anh và lên án một cách mạnh mẽ, đồng thời hy vọng cộng đồng quốc tế sẽ tăng cường hợp tác điều tra và tránh để xảy ra một vụ việc tương tự trong tương lai”.
Ngay sau tuyên bố của Bộ Ngoại giao Ít-xra-en, đại sứ quán Anh tại Ten A-víp đã bày tỏ sự không hài lòng. Tờ Thời báo Ít-xra-en dẫn tuyên bố của đại sứ quán Anh cho biết: “Chúng tôi mong đợi sự ủng hộ mạnh mẽ nhất từ tất cả các đối tác thân cận, trong đó có Ít-xra-en”.
Chuyên gia phân tích chính trị Ít-xra-en, ông A-vi-đo Ét-xkin cho rằng, Ít-xra-en vốn là đồng minh thân cận của Mỹ, Anh và từ trước đến nay bất đồng với Nga về nhiều vấn đề tại khu vực Trung Đông, vì thế quyết định của Ít-xra-en không “đứng về bên nào” trong cuộc tranh cãi ngoại giao là khá bất ngờ.
“Không ai có thể hoài nghi về nghiệp vụ, tầm nhận thức cũng như tính chuyên nghiệp của cơ quan tình báo quốc gia Mô-sát của Ít-xra-en. Việc Ít-xra-en không lên án Nga ngụ ý rằng cơ quan tình báo Mô-sát không thực sự tin vào “câu chuyện huyễn hoặc do Anh dựng nên”, ông A-vi-đo Ét-xkin nói.
 |
| Thủ tướng Ít-xra-en Ben-gia-min Nê-ta-ni-a-hu bày tỏ thái độ khác biệt với Mỹ và đưa ra quyết định trung lập. Ảnh: Aljazeera |
Điều gì đằng sau quyết định của Ít-xra-en?
Một số nhà quan sát cho rằng, trong suốt 8 năm qua, dưới thời cựu Tổng thống Mỹ Ba-rắc Ô-ba-ma, quan hệ giữa Ít-xra-en và Mỹ đã “cơm không lành, canh không ngọt”, thậm chí đôi lúc còn rơi vào căng thẳng đỉnh điểm. Thế nhưng từ khi Tổng thống Đô-nan Trăm lên nắm quyền, Oa-sinh-tơn đã nỗ lực duy trì quan hệ tốt đẹp với Ít-xra-en, điển hình là việc ông Trăm công nhận Giê-ru-sa-lem là thủ đô của Ít-xra-en, tiếp đến quyết định chuyển đại sứ quán Mỹ tới khu vực này vào tháng 5 tới.
Trước những nỗ lực trấn an và xoa dịu đồng minh của Mỹ, thật khó để tin rằng Thủ tướng Ít-xra-en Ben-gia-min Nê-ta-ni-a-hu sẽ bày tỏ thái độ khác biệt với Mỹ và đưa ra quyết định trung lập mà nhiều người cho rằng có phần thiên về phía Nga, trong cuộc chiến ngoại giao đang diễn ra giữa Anh, Mỹ, EU và Nga. Vậy, câu hỏi đặt ra là điều gì đã khiến Ít-xra-en có quan điểm và lập luận mâu thuẫn với chính sách của các đồng minh thân cận nhất?
Theo nhà phân tích A-vi-đo Ét-xkin, động thái của Ít-xra-en không chỉ cho thấy quyết tâm của nước này trong việc giữ vững lập trường chưa thực sự tin tưởng vào tuyên bố của Anh trong vụ cựu điệp viên Sơ-ca-ri-pan bị đầu độc, mà còn cho thấy ảnh hưởng ngày càng gia tăng của Nga tại khu vực Trung Đông.
“Trong 2 năm qua, Thủ tướng Ít-xra-en Ben-gia-min Nê-ta-ni-a-hu đã đến thăm Nga vài lần. Ông có lẽ bị ấn tượng trước sự thật rằng Nga không chỉ là một quốc gia quyền lực mà còn luôn thực hiện đầy đủ cam kết của quốc tế. Thật tiếc là Mỹ và đồng minh phương Tây không nhận thức được điều này, để từ đó rút ra bài học rằng hợp tác với Nga sẽ giúp đảm bảo an ninh, ổn định tại các điểm nóng xung đột”, ông A-vi-đo Ét-xkin nói.
Ông Ét-xkin viện dẫn hoạt động chống khủng bố của Nga tại Xi-ri, dẫn tới sự sụp đổ của tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng cũng như giảm bạo lực trong khu vực. “Cử chỉ cho thấy thiện chí đối thoại với Nga của Ít-xra-en được coi là sự công nhận tầm ảnh hưởng và vai trò của Nga tại Trung Đông”.
Ten A-víp rất khôn ngoan khi lựa chọn đứng ngoài cuộc, bởi nước này hiểu rằng vụ việc cựu điệp viên Xéc-gây Sơ-ca-ri-pan bị đầu độc có thể là phép thử trong quan hệ giữa Ít-xra-en với Mỹ, tuy nhiên nó vẫn chưa đủ sức làm lay chuyển hay rạn nứt liên minh giữa hai bên, còn với Nga sẽ tránh được một cuộc đối đầu không cần thiết.
Trong trường chính trị quốc tế, các liên kết đồng minh chỉ tồn tại cho đến khi nó tạo ra lợi ích cho cả hai bên, đối với Mỹ và Ít-xra-en, bây giờ càng ngày càng có nhiều người đặt câu hỏi về lợi ích của hai bên so với thời điểm từ nửa thế kỷ trở về trước. Việc Ít-xra-en thu hẹp bất đồng và gây dựng quan hệ với Mát-xcơ-va được kỳ vọng sẽ làm thay đổi vị thế và vai trò chính trị của Ít-xra-en tại Trung Đông.
Thêm vào đó, điều này sẽ cung cấp cho Ít-xra-en sự đảm bảo an ninh ngang tầm với Mỹ, dù sự hỗ trợ về mặt ngoại giao có thể ít hơn. Ngoài ra, Ít-xra-en cũng kỳ vọng, Nga ít khả năng gây áp lực cho Ít-xra-en trong việc tiến tới một thỏa thuận hòa bình với Pa-lét-xtin hay gây ra bất kỳ trở ngại nào kể cả khi bạo lực bùng phát giữa Ít-xra-en và người Pa-lét-xtin./.
Theo VOV
