'Đây là hội nghị thượng đỉnh đầu tiên của EU kể từ khi Thủ tướng Anh T.Mây (Theresa May) kích hoạt Điều 50 Hiệp ước Li-xbon (Lisbon) đưa "xứ sở sương mù" ra khỏi "mái nhà chung". Theo AP, Hội nghị đã nhất trí việc đàm phán về một thỏa thuận thương mại trong tương lai với Anh chỉ có thể bắt đầu một khi Luân Đôn đồng ý các điều khoản về các quyền công dân, cũng như trả những phí tổn cho "vụ ly hôn" giữa Anh và EU, thay vì đáp ứng mong muốn của Anh là giải quyết song song hai vấn đề chỉ trong 18 tháng.

Các nhà lãnh đạo EU tại Hội nghị thượng đỉnh đặc biệt ngày 29-4. Ảnh: EPA.
Các nhà lãnh đạo EU tại Hội nghị thượng đỉnh đặc biệt ngày 29-4. Ảnh: EPA.
Ngay sau khi hội nghị bắt đầu, Chủ tịch Hội đồng châu Âu (EC) Đ.Tu-xcơ (Donald Tusk) viết trên mạng xã hội Twitter: "Đường lối chỉ đạo đã được nhất trí thông qua. Sự ủy nhiệm chính trị vững chắc và công bằng của EU-27 (liên minh châu Âu gồm 27 nước thành viên) đối với các cuộc đàm phán Brexit đã sẵn sàng". Chủ tịch EC nhấn mạnh việc tất cả các quốc gia trong EU phải thống nhất với tư cách thành viên của khối không chỉ đơn thuần nói lên khả năng kết thúc tốt đẹp đàm phán mà còn thể hiện sự thống nhất của EU trong vấn đề lợi ích của nước Anh. Chủ tịch EC tái khẳng định EU mong muốn một tương lai quan hệ thân cận với Anh, đồng thời nêu rõ đàm phán về tương lai quan hệ hai bên sẽ chỉ diễn ra sau khi đã giải quyết các vấn đề quá khứ. Có nguồn tin ngoại giao còn cho biết, các đường lối chỉ đạo trên đã được các nhà lãnh đạo EU nhất trí thông qua "trong vòng một phút".

Phát biểu tại cuộc họp báo sau hội nghị, Chủ tịch EC Đ.Tu-xcơ cho biết EU đưa ra 3 ưu tiên đàm phán bao gồm quyền công dân, nghĩa vụ thanh toán tài chính hậu Brexit và biên giới với Cộng hòa Ai-len. Mặc dù 27 nước thành viên có những quan điểm khác nhau về thứ tự ưu tiên đàm phán, nhưng nhất trí sẽ luôn nỗ lực tìm tiếng nói chung trong các bước của tiến trình đàm phán và sẽ không đàm phán riêng rẽ với Anh.

Đối với ưu tiên thứ nhất, EU sẽ chú trọng giải quyết quyền lợi của khoảng 3 triệu công dân sinh sống tại Anh và hơn một triệu người Anh ở EU khi mà Brexit có thể gây một loạt vấn đề như quyền cư trú, thừa nhận bằng cấp, quyền tìm việc, hưởng trợ cấp lương hưu hoặc bảo hiểm xã hội.

Đối với ưu tiên thứ hai, các quan chức EU nhận định đây sẽ là vấn đề gặp nhiều khó khăn nhất, khi Anh phải hoàn trả cho EU số tiền ước tính 60 tỷ ơ-rô, bao gồm khoản tất toán các tài khoản và các nghĩa vụ cam kết đóng góp tài chính dựa trên sự tham gia của Anh vào các chương trình và quỹ của liên minh này.

Về vấn đề biên giới giữa Cộng hòa Ai-len và Bắc Ai-len (thuộc Vương quốc Liên hiệp Anh), EU cho rằng cần tìm các giải pháp mềm dẻo và linh hoạt dựa trên việc tôn trọng toàn vẹn hệ thống pháp luật của liên minh.

Phản ứng trước lập trường “cứng rắn” của các nhà lãnh đạo EU, ngày 30-4, Reuters dẫn lời Thủ tướng Anh T.Mây lên tiếng chỉ trích 27 quốc gia EU đã "lập hàng rào" chống lại người Anh liên quan đến đàm phán Brexit. Thủ tướng T.Mây cho rằng, thà không đạt được thỏa thuận nào còn hơn chấp nhận “một thỏa thuận tồi”, gây bất lợi cho nước Anh. Thủ tướng Anh cũng khuyến cáo người dân Anh rằng lập trường “cứng rắn” của các nhà lãnh đạo EU cho thấy cuộc đàm phán sẽ rất khó khăn và tốn nhiều thời gian.

Đáp lại chỉ trích của Thủ tướng Anh, Thủ tướng Đức A. Méc-ken (Angela Merkel) nêu rõ: "27 quốc gia liên kết và có chung tiếng nói là điều rất bình thường trên thế giới này. Nhưng điều đó khó có nghĩa là chúng tôi liên kết để chống lại một ai đó". Trước thềm Hội nghị thượng đỉnh, Thủ tướng Đức A. Méc-ken (Angela Merkel) cũng đã lên tiếng cảnh báo Anh "không nên ảo tưởng" về tiến trình "ly hôn". Phát biểu trước các nghị sĩ Đức, Thủ tướng A. Méc-ken cho rằng sẽ chỉ "mất thời gian" đàm phán, vì Anh sẽ không có nhiều quyền hơn hay thậm chí không thể ngang bằng so với các nước thành viên khác. Lãnh đạo nền kinh tế lớn nhất EU khẳng định cuộc đàm phán Brexit chắc chắn sẽ rất khắc nghiệt./.

Theo qdnd.vn