Nhiều người Mỹ ăn mừng và không ít người Mỹ bật khóc sau chiến thắng của ứng cử viên đảng Cộng hòa Đô-nan Trăm. Và đó dường như là gam màu tươi - xám chung trên bản đồ chính trị thế giới.
Theo đánh giá của tờ
Economist, ít am tường công việc nhất so với các đồng nghiệp trên thế giới, đó là Tổng thống Mỹ đắc cử Đô-nan Trăm. Sẵn sàng lật đổ trật tự toàn cầu nước Mỹ dày công dựng lên trong 7 thập kỷ kể từ thời điểm kết thúc thế chiến 2, đó vẫn là ông trùm bất động sản.
Tính đến thời điểm này, ông Trăm vẫn mô tả chính sách ngoại giao của mình bằng những thuật ngữ mơ hồ, với những câu khẩu hiệu như đặt “Nước Mỹ lên đầu” thay cho những bản kế hoạch chi tiết. Trong giới hạn thế giới còn có cơ sở phán đoán, đó sẽ là một chính sách ngoại giao dọa áp thuế trừng phạt với các mặt hàng nhập khẩu nhằm giảm thâm hụt, thu các nước đồng minh phí dịch vụ cam kết an ninh từ Mỹ và tử tế hơn với những nhân vật chóp bu như Tổng thống Nga Vla-đi-mia Pu-chin.
Một tổng thống tốt cũng như một ông trùm bất động sản, phải trong tâm thế sẵn sàng quay lưng với một thương vụ tồi. Trong cách tiếp cận đó, đặc tính “không thể dự báo trước” của ông Trăm lại trở thành hữu ích. Với phong cách chính trị cố tình không tạo ra sự bảo đảm của ông Trăm, không một hiệp định nào, một thể chế quốc tế nào hay một mối liên minh nào là không thể thay đổi.
 |
| Tổng thống đắc cử Đô-nan Trăm của nước Mỹ gây cho thế giới nhiều cảm xúc khác nhau. Ảnh: AFP |
Tại châu Âu, chiến thắng của ông Trăm tiếp thêm hy vọng cho những người theo chủ nghĩa dân túy như nhà lãnh đạo Vích-to Ô-ban của Hung-ga-ri hay bà Ma-rin Lơ Pen của Pháp, nhân vật nắm cơ hội đắc cử tổng thống vào năm sau. Trên mạng xã hội
Twitter, Phó Chủ tịch đảng Mặt trận Quốc gia Phlo-ri-ăng Phi-líp-po, chiến lược gia của đảng do bà Ma-rin Lơ Pen làm Chủ tịch, đã viết: “Thế giới của họ đang sụp đổ, thế giới của chúng ta đang được dựng xây”.
Đáng tiếc thay, niềm hy vọng nói trên không rải đều trên “lục địa già”. Quan điểm của ông Trăm về vấn đề an ninh khiến các đồng minh NATO của Mỹ lo sợ và sự mến mộ không giấu giếm của vị tổng thống đắc cử này dành cho Tổng thống Nga Pu-chin hay cách nhìn dường như khác biệt so với quan điểm lâu nay của Mỹ trong vấn đề đề lãnh thổ liên quan đến Nga và U-crai-na, làm một số quốc gia ái ngại. Ét-xtô-ni-a đã bắt đầu khuyến khích công dân vũ trang tại gia đồng thời trang bị cho họ kỹ thuật chiến đấu.
Nga là một trong những nước ăn mừng, không chỉ vì Tổng thống Pu-chin xem ông Trăm là một tâm hồn dù yếu ớt hơn song đồng điệu, mà còn bởi vì chiến thắng của ông Trăm tạo ra sự ngờ vực vào một mô hình dân chủ kiểu Mỹ.
Cùng đứng trong hàng ngũ rót sâm-panh sau biến cố Brexit phiên bản Mỹ, theo
Economist, còn có người Trung Quốc với những lý do tương tự. Một lần nữa, chiến thắng của nhân vật có những phát ngôn gây tranh cãi và bị đánh giá là không đạt tiêu chuẩn trong cả chặng đường tranh cử kéo dài, khiến hệ thống kiểm soát chặt của nước này tỏa sáng khi đặt lên bàn cân, đong, đo, đếm. Bắc Kinh cũng tin rằng việc ông Trăm không coi trọng trật tự quốc tế dựa trên những quy tắc nước Mỹ đã góp sức tạo nên sẽ khiến ông Trăm dễ chấp nhận hơn một Trung Quốc là cường quốc của khu vực.
Trong khi đó, kết quả cuộc bầu cử tổng thống vừa qua lại gây ra nhiều nỗi hoang mang với Nhật Bản, người bạn trung thành nhất của Mỹ ở châu Á. Trong chiến dịch tranh cử của đảng Cộng hòa, ông Trăm một mặt tố Nhật Bản “hưởng chùa” cam kết an ninh của Mỹ, mặt khác lại đề nghị nước này và Hàn Quốc tự phát triển vũ khí hạt nhân thay vì núp dưới bóng chiếc ô của nước Mỹ. Cả Nhật Bản lẫn Hàn Quốc lẽ dĩ nhiên đều không nghĩ đến khả năng theo đuổi công thức bất ổn của khu vực, song nỗi lo Mỹ rời xa châu Á sẽ lớn dần lên và là điều khó lòng bác bỏ.
Chia sẻ quan ngại về một sự lạnh nhạt trong tương lai của Mỹ có cả những nhà lãnh đạo của vùng Vịnh. Có khả năng ông Trăm vẫn sẽ để Lầu Năm Góc hoàn tất công việc tiêu diệt tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng khỏi Thành phố Mô-sun của I-rắc nếu chiến dịch giải phóng này kéo dài qua ngày nhậm chức 20-1-2017. Và ông Trăm cũng có thể sẽ lập ra vành đai an toàn ở Xi-ri để ngăn người tị nạn lũ lượt đổ đến phương Tây.
Tuy nhiên, xuất phát từ vấn đề tư tưởng, Tổng thống đắc cử Đô-nan Trăm lại không coi trọng việc can thiệp các vấn đề ở nước ngoài và nhiều khả năng sẽ không ủng hộ lập ra các vùng cấm bay ở Xi-ri hay không để quân đội thường trú ở I-rắc.
Đâu đó trên thế giới, danh sách phe ăn mừng nối dài với hai cái tên Ít-xra-en và I-ran. Giê-ru-xa-lem có lý do để tin rằng chính quyền của ông Trăm sẽ không gây nhiều áp lực buộc nước này phải nhượng bộ với người Pa-lét-xtin hay ngừng xây dựng các khu định cư. Còn Tê-hê-ran thì bỗng chốc sẽ thoát khỏi vòng kiềm tỏa thỏa thuận hạt nhân từ Mỹ bởi ngôi sao truyền hình thực tế của “xứ sở cờ hoa” vốn từ lâu nghi ngờ thỏa thuận không dễ gì đạt được đó.
Nhưng những cổ động viên cuồng nhiệt nhất của ông Trăm ở Trung Đông nói riêng hay vòng quanh thế giới nói chung, có lẽ là hai nhà lãnh đạo Áp-đen Pha-ta An Si-si của Ai Cập và Ba-sa An Át-xát của Xi-ri. Bởi một Tổng thống Mỹ không hứng thú chuyện Xi-ri hay Ai Cập quả là sự kiện trăm năm có một./.
Theo Báo Tin Tức
