Theo giới phân tích, kế hoạch thắt chặt kiểm soát súng đạn của ông Ô-ba-ma chỉ là “giải thích rõ hơn” những gì mà pháp luật Mỹ đã quy định.
Mới đây, Tổng thống Mỹ Ô-ba-ma đã chính thức công bố đề xuất quy định mới thắt chặt kiểm soát súng đạn trong một bài phát biểu đầy xúc động, đồng thời kêu gọi nước Mỹ thức tỉnh trước tình trạng bạo lực súng đạn.
Đây được xem là nỗ lực cuối cùng của Tổng thống Ô-ba-ma trong năm cuối nhiệm kỳ để ngăn chặn bạo lực súng đạn vốn làm khoảng 30 nghìn người Mỹ thiệt mạng mỗi năm.
Tổng thống Ô-ba-ma thậm chí đã không cầm được nước mắt khi nói về 20 học sinh tiểu học bị bắn chết cách đây 3 năm ở Niu-tao, bang Con-nếch-ti-cớt. “Mỗi lần nghĩ đến những đứa trẻ này, tôi như phát điên lên. Những việc này cũng xảy ra hằng ngày trên đường phố Chi-ca-gô”, ông Ô-ba-ma nói.
Người đứng đầu Nhà Trắng tuyên bố sẽ dùng quyền của Tổng thống theo Hiến định để “qua mặt” Quốc hội, đưa ra các biện pháp hạn chế sở hữu súng đạn. Theo đó, sẽ kiểm tra bắt buộc nhân thân người mua súng, tăng cường hệ thống kiểm tra lý lịch người mua súng, tất cả những người bán súng đều phải có giấy phép, mở rộng việc điều trị tâm lý, thông báo công khai các trường hợp mắc bệnh tâm thần, cải thiện luật kiểm soát súng đạn, nghiên cứu các công nghệ đảm bảo an toàn khi sử dụng súng, ngăn chặn các hành vi bạo lực trong nước.
Đôi nét về tình hình mua bán súng đạn ở Mỹ
Theo số liệu thống kê năm 2015 của Cục Quản lý rượu bia, thuốc lá, súng và chất nổ Mỹ (ATF), tại Mỹ, có hơn 55 nghìn đại lý súng được cấp phép. Trong đó bao gồm cả những cửa hàng tư nhân nhỏ đến những chuỗi cửa hàng lớn như Oan-mát. Ngoài ra còn có hơn 8.000 cửa hàng cầm đồ được cấp phép bán súng.
Luật pháp liên bang quy định người mua súng ở các đại lý được cấp phép cũng như các cửa hàng cầm đồ đều phải được kiểm tra nhân thân. Tuy nhiên, không phải tất cả người mua súng đều tới các cửa hàng mà có thể mua ở chợ đen hay mua của những người sở hữu khác và ở phần lớn các bang, người buôn súng không có giấy phép trong khi việc kiểm tra nhân thân của người mua cũng không được thực hiện.
Theo Bộ Tư pháp Mỹ, có 9 đối tượng bị cấm mua bán súng đạn bao gồm những kẻ phạm tội, tội phạm đào tẩu, người nghiện ma túy hoặc sử dụng ma túy bất hợp pháp, người bị bệnh tâm thần, người bị sa thải khỏi các lực lượng vũ trang, người từ bỏ quốc tịch Mỹ, người nhập cư trái phép và người có liên quan đến bạo lực gia đình…
Luật pháp liên bang cũng cấm các đại lý được cấp phép bán súng ngắn cho những người dưới 21 tuổi, cấm bán súng trường và súng săn cho những người dưới 18 tuổi. Người bán không có giấy phép không thể bán súng ngắn cho bất kỳ ai dưới 18 tuổi nhưng lại có thể “bán, cung cấp hoặc chuyển nhượng một khẩu súng trường hoặc súng săn, đạn dược cho một người khác ở mọi lứa tuổi”, theo Trung tâm Pháp luật Phòng chống Bạo lực Súng đạn Mỹ.
Với 310 triệu khẩu súng đang lưu hành trên thị trường, Mỹ là một trong những quốc gia sử dụng vũ khí nhiều nhất trên thế giới. Súng đạn hiện được xếp thứ 13 trong danh mục các nguồn gốc dẫn tới chết người nhiều nhất hằng năm ở Mỹ.
 |
| Tổng thống Mỹ Ô-ba-ma không cầm được nước mắt khi nói về những nạn nhân của bạo lực do súng đạn. Ảnh: Roi-tơ |
Kế hoạch của Tổng thống Ô-ba-ma có mang lại thay đổi lớn?
Kiểm soát súng đạn ở Mỹ không phải “câu chuyện bây giờ mới kể”. Trên thực tế, bạo lực liên quan tới súng đạn và kiểm soát súng đạn vẫn là một trong những vấn đề gây tranh cãi giữa chính quyền Tổng thống Ô-ba-ma và Quốc hội Mỹ do phe Cộng hòa nắm đa số. Trong khi Nhà Trắng muốn ban hành một đạo luật siết chặt quản lý súng đạn thì đề xuất này luôn vấp phải sự phản đối của đa số nghị sĩ Cộng hòa.
Tỷ phú Đô-nan Trăm, một trong các ứng cử viên Tổng thống của đảng Cộng hòa, chỉ trích kế hoạch của ông Ô-ba-ma là một bước trong lộ trình không cho phép mua bán súng. Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ Giôn Mắc-kên thì gọi “đây là một sự lạm dụng cổ điển quyền hành pháp”.
Trong khi đó, ứng cử viên Tổng thống Mỹ nặng ký nhất của đảng Dân chủ Hi-la-ri Clin-tơn mặc dù ủng hộ quyết định của Tổng thống Ô-ba-ma, vẫn cảnh báo rằng bất kỳ biện pháp hành chính nào cũng có thể dẫn đến tác động xấu đối với sự cải tổ toàn diện trong đảng Dân chủ hiện nay.
Dù vẫn còn những ý kiến trái chiều nhưng giáo sư luật Giô-na-than Át-lơ tại Đại học Case Western Reserve cho rằng, kế hoạch thực hiện các biện pháp kiểm soát súng đạn mới của Tổng thống Ô-ba-ma không phải là một sự thay đổi lớn mà chỉ đơn thuần là “những chỉ dẫn rõ ràng hơn” cho những gì mà luật pháp Mỹ liên quan đến kiểm soát súng đạn đã quy định.
Bản thân Hiệp hội Súng đạn Quốc gia Mỹ (NRA) cũng cho biết, họ không mấy bận tâm đến những thay đổi trong việc kiểm soát súng đạn bởi những điều chỉnh được chính quyền Tổng thống Ô-ba-ma đưa ra dù là một tuyên bố chính trị lớn, nhưng về mặt kỹ thuật, đây chỉ là cách giải thích rõ hơn những quy định đã tồn tại. Thậm chí, người phát ngôn của NRA còn cho rằng, “đây là một màn kịch chính trị để đánh lạc hướng chỉ trích của dư luận đối với những thất bại trong chính sách của Tổng thống”.
Kiểm soát súng đạn lâu nay vẫn được xem là “vùng chết chính trị” ở Mỹ dù thông thường, đảng Cộng hòa ủng hộ sở hữu súng còn đảng Dân chủ tìm cách hạn chế. Tuy nhiên, nhiều chính trị gia Dân chủ cho rằng, chính sách hạn chế súng đạn đã khiến các ứng cử viên đảng này thất bại trong các cuộc bầu cử, mà đơn cử là trường hợp của cựu phó Tổng thống An Go - người có quan điểm phản đối súng đạn, ông đã thất bại ngay tại chính bang quê hương Tê-nê-xê khi tranh cử Tổng thống hồi năm 2000. Vì vậy, nhiều chính trị gia Dân chủ tránh né, không dám đụng đến vấn đề súng đạn vì sợ mất lá phiếu. Cùng với lý do nói trên và việc sử dụng súng đạn đã trở thành một nét đặc biệt trong văn hóa Mỹ thì chắc chắn, vấn đề kiểm soát súng đạn ở quốc gia này vẫn sẽ là một câu chuyện dài chưa có hồi kết./.
Theo VOV
