Sau một thời gian bị cho là đã chết và đã bị chôn vùi do những hệ quả của cuộc chiến I-rắc, cách tiếp cận ngoại giao thuộc trường phái tân bảo thủ (dựa vào sức mạnh cơ bắp và quân sự) đang trở lại.
Trong gần một thập niên, phe tân bảo thủ - với các hình tượng tiêu biểu như nguyên Phó Tổng thống Đích Che-ni và cựu Bộ trưởng Quốc phòng Đô-nan Răm-xpheo - bị gạt ra ngoài cuộc chơi. Thế nhưng, cuộc vận động tranh cử tổng thống năm 2016 đã chứng kiến các ứng viên đảng Cộng hòa thể hiện những quan điểm cũng như sử dụng những cố vấn một thời bị tẩy chay vì "cuộc chiến phủ đầu" của Ghê-oóc-ghi W.Bút để lại những hậu quả quá nặng nề.
 |
| Máy bay liên minh do Mỹ dẫn đầu không kích Cô-ban-ni, Xi-ri để ngăn chặn nhóm phiến quân IS. Ảnh: Internet |
Trong cuộc tranh luận giữa các ứng viên tổng thống đảng Cộng hòa hồi tuần trước, 17 ứng cử viên sơ bộ của đảng Cộng hòa lên án “sự yếu kém” trong chính sách đối ngoại của Tổng thống đảng Dân chủ Ba-rắc Ô-ba-ma. Trong khi những phụ tá của ông Ô-ba-ma mô tả chính sách đối ngoại của ông là sử dụng quyền lực của nước Mỹ một cách thận trọng và thực dụng thì các ứng viên Cộng hòa mô tả chính sách này không thể hiện được vai trò lãnh đạo của nước Mỹ, để lại nhiều khoảng trống quyền lực trên thế giới, khiến Nga, I-ran, Trung Quốc và các nhóm thánh chiến Hồi giáo lợi dụng để bành trướng thế lực.
Tét Cru-dơ, một trong 17 ứng cử viên, trong cuộc tranh luận của đảng Cộng hòa ngày 6-8, tuyên bố: “Chúng ta cần một thủ lĩnh quân sự có thể chiến đấu với những kẻ thù của đất nước”.
Nhiều tên tuổi mất tích sau giai đoạn 8 năm cầm quyền của Ghê-oóc-ghi W.Bút (2001-2009) xuất hiện lại. Nổi bật có Dép Bút, em trai của cựu Tổng thống Bút. Ứng viên đầy tiềm năng này đã nhờ đến các tư vấn của Pôn Uôn-pho-uýt, nguyên là nhân vật số 2 của Lầu Năm Góc (2001-2005), người rất ủng hộ một cuộc can thiệp quân sự của Mỹ tại I-rắc. Trong công luận Mỹ, di sản cuộc chiến I-rắc vẫn bị rất nhiều người coi là một chủ đề có thể khiến ứng cử viên Dép Bút thất bại trong cuộc tranh cử. Tuy nhiên, ngày 11-8 vừa qua, ứng cử viên này không ngần ngại tuyên bố: "Việc hạ bệ Sát-đam Hút-xen rõ ràng là một việc làm tốt”.
Ứng cử viên Lin-si Gra-ham cũng trở thành một người cổ vũ cho cuộc can thiệp trên bộ của Mỹ vào I-rắc và Xi-ri để chống lại tổ chức Nhà nước Hồi giáo. Về phần mình, Thượng nghị sĩ Mác-cô Rô-bi-ô, một ứng viên khác, đã chọn Giêm Phơ-li - một cựu lãnh đạo an ninh quốc gia thời Bút - làm cố vấn. Năm 2012, ông Giêm Phơ-li khẳng định - trong một cuốn sách - rằng Mỹ cần phải hành động cho một thay đổi chế độ tại I-ran, với việc ném bom hàng loạt vào các cơ sở của chính quyền Tê-hê-ran.
Lao-ren-xơ Uyn-ke-sơn, một thành viên đảng Cộng hòa theo xu hướng ôn hòa, nhận xét: "Các ứng viên sơ bộ đảng này cho rằng họ không thể giành được chiến thắng trong cuộc chạy đua vào Nhà Trắng, nếu không có được sự ủng hộ của 11-12% công dân Mỹ có quan điểm diều hâu". Uyn-ke-sơn từng lãnh đạo một văn phòng của Bộ Ngoại giao Mỹ, thời Ngoại trưởng Cô-lin Pau-oen. Ông cho rằng có ba nhân tố khiến các ứng viên đảng Cộng hòa lựa chọn việc phô trương tư tưởng tân bảo thủ. Bên cạnh các tính toán chiến lược chính trị, hai nhân tố kia là quan điểm phân biệt chủng tộc ngự trị trong một bộ phận xã hội Mỹ, và việc nhiều người Mỹ khó chấp nhận thực tế rằng quyền lực của Hoa Kỳ suy yếu phần nào trong thế giới hiện nay. Ông Lao-ren-xơ Uyn-ke-sơn giải thích: Nhiều người Cộng hòa ghét thậm tệ Tổng thống đương nhiệm da màu.
Tuy nhiên, ông Uyn-ke-sơn dự đoán một khi lên nắm quyền, những người như ông Dép Bút hay Mác-cô Ru-bi-ô sẽ không áp dụng các tuyên bố “tân bảo thủ” mà họ từng rao giảng để thu hút cử tri trong chiến dịch tranh cử. Ông nói: “Một khi họ vấp phải thực tế, tôi hy vọng, họ sẽ trở lại với một đường lối có trách nhiệm”.
Còn nhà nghiên cứu Mắc Moi-ơ của Viện Nghiên cứu chính sách đối ngoại, một cơ sở thiên hữu, thì lên án chính sách đối ngoại của Ba-rắc Ô-ba-ma là một chiến lược mang tính tình huống, nhằm giải quyết các cuộc khủng hoảng phát sinh. Mắc Moi-ơ cho rằng: “Những tháng cầm quyền còn lại của Ô-ba-ma sẽ mang lại cho các kẻ thù của nước Mỹ khá nhiều thời gian và không gian, để tập hợp được sức mạnh. Việc tự đặt vào thế thụ động và có những cử chỉ mang tính hoàn toàn biểu tượng, thậm chí còn khuyến khích các kẻ thù của chúng ta đưa ra những lời lẽ khiêu khích táo tợn, với hy vọng giành được nhiều cừu con trước khi người chăn cừu cảnh giác hơn tới kịp”./.
Theo baotintuc.vn
