Tổng thống Mỹ B.Ô-ba-ma mới đây đã đưa ra các phát biểu ám chỉ sẽ đánh giá lại những phương án trong quan hệ giữa Mỹ với I-xra-en cũng như chính sách của Oa-sinh-tơn ở khu vực Trung Đông. Trong khi đó, có nguồn tin cho biết về khả năng châu Âu sẽ trừng phạt I-xra-en vì các hoạt động xây dựng nhà định cư làm phức tạp thêm tình hình.
Trong một cuộc trả lời phỏng vấn với tờ Huffington Post xuất bản ngày 21-3, Tổng thống B.Ô-ba-ma đã đưa ra những phát biểu bày tỏ sự “khiển trách” đối với Thủ tướng I-xra-en Ben-gia-min Nê-ta-ni-a-hu về những phát biểu của ông này trước thềm tổng tuyển cử I-xra-en hôm 17-3 rằng, sẽ chối bỏ giải pháp hai Nhà nước Pa-le-xtin và I-xra-en cùng tồn tại. Tổng thống B.Ô-ba-ma cho rằng, tuyên bố của ông B.Nê-ta-ni-a-hu ngay trước thềm cuộc tổng tuyển cử khiến dư luận khó tin tưởng vào sự khả thi của tiến trình đàm phán hòa bình Trung Đông. Tổng thống Mỹ cho biết: “Chúng tôi chỉ nhận định dựa trên những lời nói của ông ấy rằng giải pháp hai Nhà nước sẽ không xảy ra trong nhiệm kỳ Thủ tướng của ông. Đó là lý do vì sao chúng tôi phải đánh giá những phương án khác để bảo đảm chúng ta không phải chứng kiến tình trạng hỗn loạn ở khu vực này”.
Theo Roi-tơ, Tổng thống B.Ô-ba-ma đã nhắc lại thông điệp trong cuộc điện đàm mới đây với Thủ tướng B.Nê-ta-ni-a-hu rằng, Mỹ tiếp tục tin tưởng vào giải pháp hai Nhà nước, coi đây là “con đường duy nhất bảo đảm an ninh lâu dài cho I-xra-en”. Cuộc điện đàm hôm 19-3 này đáng lẽ để chúc mừng chiến thắng của đảng Li-cút của ông B.Nê-ta-ni-a-hu trong cuộc tổng tuyển cử vừa qua vốn đã hơi muộn màng, lại đi kèm những cảnh báo không mấy dễ chịu trên đã cho thấy rõ sự chia rẽ giữa chính quyền Oa-sinh-tơn và Thủ tướng B.Nê-ta-ni-a-hu.
 |
| Thủ tướng B.Nê-ta-ni-a-hu (bên trái) và Tổng thống B.Ô-ba-ma. Ảnh: AFP |
Tuy nhiên, ông B.Ô-ba-ma vẫn nhấn mạnh sự ủng hộ đối với an ninh của I-xra-en qua việc bảo đảm duy trì hợp tác quân sự và tình báo giữa hai nước. Nhưng Tổng thống Mỹ cũng khẳng định rằng: “Theo quan điểm của chúng tôi, tình trạng hiện nay là không ổn định. Cùng với việc xem xét tổng thể an ninh của I-xra-en, chúng ta không thể duy trì việc mở rộng các khu định cư cho người Do Thái. Đó không phải là công thức cho sự ổn định khu vực”.
Điều đáng chú ý là cùng ngày điện đàm với Thủ tướng I-xra-en để đưa ra những cảnh báo trên, Tổng thống B.Ô-ba-ma cũng gửi đi một thông điệp được cho là khá mềm mỏng với I-ran nhân dịp Tết truyền thống “Nowruz”. Tổng thống Mỹ kêu gọi I-ran nắm bắt “cơ hội lịch sử” để hướng tới một thỏa thuận hạt nhân toàn diện cũng như tái thiết lập quan hệ song phương. Hành động này chẳng khác gì “dội gáo nước lạnh” vào ông B.Nê-ta-ni-a-hu, người luôn quyết liệt phản đối thỏa thuận hạt nhân với I-ran.
Trong một động thái đáng chú ý, nhân dịp này, người phát ngôn Nhà Trắng Giốt Ơ-nét cũng đưa ra cảnh báo, Oa-sinh-tơn có thể tính tới khả năng rũ bỏ vai trò “chiếc khiên chắn” về ngoại giao dành cho I-xra-en trong nhiều thập kỷ qua. Đây được xem là một trong những nguy cơ lớn nhất đối với I-xra-en bởi từ trước đến nay, với quyền phủ quyết của mình, Mỹ luôn cản trở LHQ công nhận Nhà nước Pa-le-xtin. Ngoài ra, ông Giốt Ơ-nét cũng ám chỉ Tổng thống B.Ô-ba-ma có thể sẽ “mắt nhắm mắt mở” trong việc phản đối Liên minh châu Âu (EU) trừng phạt I-xra-en vì xây dựng các khu tái định cư Do Thái.
Truyền thông I-xra-en ngày 21-3 dẫn một báo cáo bị rò rỉ của Liên minh châu Âu (EU) cáo buộc hoạt động định cư của I-xra-en gây ra tình hình căng thẳng tại Giê-ru-xa-lem và đề xuất các biện pháp trừng phạt chống I-xra-en vì đã gây ra “sự phân cực” tại thánh địa này. Báo cáo nhấn mạnh, Giê-ru-xa-lem đã đạt đến “điểm sôi” nguy hiểm về “sự phân cực và bạo lực” chưa từng có kể từ khi kết thúc cuộc nổi dậy lần thứ hai của người Pa-le-xtin chống sự chiếm đóng của I-xra-en năm 2005. Báo cáo kêu gọi châu Âu tiến hành các biện pháp trừng phạt cứng rắn hơn chống I-xra-en vì tiếp tục xây dựng khu định cư tại thành phố này, khẳng định đây là nguyên nhân làm trầm trọng thêm cuộc xung đột gần đây. Báo cáo nhận định sự xuất hiện của “vòng bạo lực đang ngày càng đe dọa khả năng tồn tại của giải pháp hai Nhà nước”, buộc tội I-xra-en tiếp tục xây dựng khu định cư “một cách có hệ thống” tại các khu vực nhạy cảm của Giê-ru-xa-lem.
Trong bối cảnh Mỹ và châu Âu đang cho thấy sự mất dần kiên nhẫn với I-xra-en, Liên đoàn A-rập (AL) tỏ ra lạc quan về triển vọng Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ) sẽ thông qua nghị quyết mới về vị thế Nhà nước Pa-le-xtin. Tổng Thư ký AL Na-bin En A-ra-bi khẳng định rằng, có dấu hiệu cho thấy Mỹ đang cân nhắc lại đề xuất dự thảo A-rập - Pa-le-xtin về chấm dứt sự chiếm đóng của I-xra-en sắp được trình lên HĐBA LHQ. Theo đó, Mỹ đang đưa ra những đề xuất mới cho việc tái khởi động tiến trình ngoại giao bị đình trệ này. Ông En A-ra-bi cũng cho biết, các Chính phủ châu Âu đã bày tỏ sự sẵn sàng thông qua các nghị quyết mới về Pa-le-xtin. Việc cần làm hiện nay là một cam kết của Mỹ về việc không sử dụng quyền phủ quyết, theo đó, Oa-sinh-tơn sẽ nhất trí với điều kiện các Chính phủ Anh và Pháp đề xuất một nghị quyết chấp nhận được. Ông En A-ra-bi cũng nhận định rằng, Mỹ đang xem xét mọi giải pháp sau các cuộc tổng tuyển cử tại I-xra-en và có những “dấu hiệu tích cực”./.
Theo: QĐND
