I-xra-en đang có nguy cơ lâm vào bế tắc chính trị vì đã qua thời hạn một tháng mà liên minh cầm quyền Likud-Beiteinu của Thủ tướng B.Nê-ta-ni-a-hu vẫn không thể thành lập được chính phủ liên minh mới. Ngày 2-3, Tổng thống I-xra-en S.Pê-rét đã gia hạn thêm hai tuần cho Thủ tướng B.Nê-ta-ni-a-hu để hoàn thành mục tiêu này và tránh việc phải tổ chức tổng tuyển cử lại. Đúng như dự đoán, con đường duy trì quyền lực phía trước của ông B.Nê-ta-ni-a-hu sẽ không ít chông gai.
Sau cuộc tổng tuyển cử hôm 22-1, liên minh cầm quyền Likud-Beiteinu của ông B.Nê-ta-ni-a-hu đã giành thắng lợi với 31 ghế trong quốc hội nhưng không đủ để tự đứng ra thành lập chính phủ mới. Vì vậy, ông B.Nê-ta-ni-a-hu buộc phải hợp tác với các đảng khác để giành đủ số ghế quá bán tối thiểu cần thiết để giành quyền thành lập chính phủ mới. Hiện nay, liên minh cầm quyền đã tăng được số ghế lên 37 sau khi bất ngờ thành công trong việc ký thỏa thuận hợp tác với đảng trung tả Hatnua của cựu Ngoại trưởng T.Líp-ni. Nhưng ông B.Nê-ta-ni-a-hu vẫn cần thêm 24 ghế nữa trong quốc hội 120 ghế cho liên minh cầm quyền để tiếp tục làm thủ tướng thêm một nhiệm kỳ.
 |
| Tổng thống S.Pê-rét (bên phải) gia hạn thêm hai tuần cho Thủ tướng B.Nê-ta-ni-a-hu (bên trái) thành lập chính phủ mới. Ảnh: Roi-tơ |
Sau Hatnua, ông B.Nê-ta-ni-a-hu vẫn chưa thuyết phục thêm được đảng nào liên kết với Likud-Beiteinu. Quá trình này không hề đơn giản với ông B.Nê-ta-ni-a-hu vì chính trường I-xra-en đã có lịch sử chia rẽ sâu sắc giữa các đảng phái. Hơn ai hết, chính ông B.Nê-ta-ni-a-hu là người đã phải nếm trải nhiều thách thức bởi thực trạng này trong suốt những năm cầm quyền ở hai nhiệm kỳ trước. Chiếc ghế quyền lực của ông đã không ít lần lung lay bởi những cuộc “chia tay” trong liên minh cầm quyền. Và trong nỗ lực duy trì quyền lực, đảng Likud của ông B.Nê-ta-ni-a-hu đã gặp không ít trở ngại từ những đối tác tiềm năng mà đảng của ông muốn liên kết để thành lập liên minh cầm quyền mới.
Lần này cũng không ngoại lệ, ông B.Nê-ta-ni-a-hu đang phải thực hiện các cuộc thương lượng khó khăn để thuyết phục các đảng phái tham gia liên minh cầm quyền. Ông cho biết, lý do chính tới thời điểm này chưa thể thành lập được chính phủ là vì một số đảng tẩy chay lẫn nhau. Tuyên bố này của ông B.Nê-ta-ni-a-hu chủ yếu nhắm vào liên minh giữa đảng Yesh Atid trung dung của nhà lãnh đạo Y-e La-pít và Đảng Ngôi nhà Do Thái (JH) cánh hữu của ông Náp-ta-li Ben-nét. Yesh Atid là đảng về thứ hai trong cuộc tổng tuyển cử vừa qua và nhiều khả năng sẽ đóng một vai trò then chốt trong chính phủ mới.
Hai ông Y.La-pít và N.Ben-nét đều được nhìn nhận là những ngôi sao đang lên trên chính trường I-xra-en. Cả hai đều không muốn các đảng Do Thái chính thống cực đoan - những đồng minh truyền thống của ông B.Nê-ta-ni-a-hu tham gia chính phủ mới. Điều này sẽ khiến cho lựa chọn liên minh của Thủ tướng B. Nê-ta-ni-a-hu bị hạn hẹp đi đáng kể.
Ông B.Nê-ta-ni-a-hu cần ít nhất liên minh với một trong hai đảng trên cùng với các đối tác truyền thống để có thể thành lập một liên minh với đa số ghế trong quốc hội. Cũng có thể ông phải liên minh với cả hai để đạt mục đích. Khả năng này cũng không loại trừ vì hai ông Y.La-pít và N.Ben-nét đã cam kết cả hai sẽ cùng tham gia liên minh hoặc không đảng nào tham gia. Nhưng ông B.Nê-ta-ni-a-hu cũng muốn thành lập liên minh với các đối tác truyền thống là các đảng Do thái chính thống cực đoan.
Shas là đảng Do thái chính thống cực đoan lớn nhất mà ông B.Nê-ta-ni-a-hu muốn liên kết. Shas được cho là chỗ dựa chính của nhiều chính phủ do các đảng kể cả cánh tả và cánh hữu lãnh đạo kể từ khi được thành lập vào năm 1984. Nhưng cuối cùng, Shas đã bị loại khỏi chính phủ của Thủ tướng A.Sa-rôn vào năm 2003 chính vì sự phản đối của Shinui, một đảng chống tôn giáo do chính cha của ông Y.La-pít là Y-o-xép lãnh đạo.
Một chính phủ không có sự tham gia của đảng Shas được cho là sẽ khiến quyền lực của ông B.Nê-ta-ni-a-hu dễ bị tổn thương hơn trong bối cảnh đảng Likud bảo thủ của ông đã trở nên suy yếu sau cuộc tổng tuyển cử. Trong khi đó, hai đảng Yesh Atis và Ngôi nhà Do thái lại được cho là đang nắm trong tay sức mạnh có thể hình thành hoặc phá vỡ bất kỳ liên minh tiềm năng nào.
Trước thực tế như vậy, tình thế của ông B.Nê-ta-ni-a-hu quả là “tiến thoái lưỡng nan”. Nếu không thành lập được chính phủ trong thời hạn quy định, Tổng thống S.Pê-rét có thể chỉ định một lãnh đạo đảng khác thực hiện nhiệm vụ này, thậm chí có thể kêu gọi tổ chức tổng tuyển cử lại.
Tuy nhiên, trong bối cảnh trên chính trường I-xra-en hiện nay không có một đối thủ nào có thể qua mặt được đương kim Thủ tướng B.Nê-ta-ni-a-hu về khả năng lãnh đạo đất nước, cánh cửa cơ hội chưa hẳn đã đóng kín với ông. Đây có thể chỉ là một giai đoạn bế tắc tạm thời và phải cần thêm thời gian trước khi ông B.Nê-ta-ni-a-hu tìm ra cách xoay chuyển được tình thế.
Trong bối cảnh ấy, điều được quan tâm hơn có lẽ lại là hệ lụy của tình trạng này đối với tiến trình hòa bình ở Trung Đông. Tổng thống Mỹ Ba-rắc Ô-ba-ma dự kiến sẽ có chuyến thăm I-xra-en cuối tháng này. Chuyến thăm được trông đợi sẽ góp phần tạo thêm động lực giúp khởi động lại tiến trình hòa bình đang đóng băng. Nếu không kịp thành lập chính phủ mới vào thời gian này, rất có thể chuyến thăm của ông Ô-ba-ma sẽ bị hoãn lại.
Còn chuyện bế tắc hay chia rẽ trên chính trường I-xra-en không phải là điều gì mới mẻ. Kể cả trong trường hợp thành lập được chính phủ mới cũng không có gì bảo đảm sẽ có sự ổn định lâu dài trên chính trường I-xra-en. Các liên minh cầm quyền ở I-xra-en luôn trong tình trạng mong manh, dễ tan rã. Bởi nhiều khi để thành lập được chính phủ, các chính đảng buộc phải liên kết với các đảng chính trị khác nhau, kể cả với các đảng có quan điểm đối lập. Rốt cuộc, liên minh thành lập được chỉ là một liên minh lỏng lẻo, khó có thể đoàn kết bởi giữa họ chỉ là “cuộc hôn thú đồng sàng dị mộng”. “Cuộc hôn thú” ngắn ngủi đó chỉ là “bản hợp đồng thời hạn” để phục vụ lợi ích nào đó của hai bên.
Ông Ghi-đê-ôn Ra-hát thuộc Trường Đại học Hebrew phỏng đoán: “Ông B.Nê-ta-ni-a-hu cần hình thành một liên minh và vượt qua cuộc bỏ phiếu tín nhiệm ở quốc hội để tiếp tục ngồi ở chiếc ghế quyền lực. Nhưng sau khi đã “tai qua nạn khỏi”, ông B.Nê-ta-ni-a-hu hoàn toàn có thể điều chỉnh lại cơ cấu của liên minh cầm quyền". Thậm chí, ông Ra-hát còn dự đoán khả năng, sau ngày bỏ phiếu tín nhiệm, ông Y.La-pít có thể rời khỏi liên minh và đảng Shas sẽ vào thế chỗ…
Theo: qdnd.vn
