Sau hai ngày họp và thảo luận tại Thành phố Hồ Chí Minh, Hội thảo quốc tế với chủ đề “An ninh hàng hải tại Đông Nam á: An toàn hàng hải và môi trường biển” đã kết thúc vào chiều 30-3. 35 đại biểu trong nước và quốc tế đã trao đổi về các chủ đề liên quan đến khuôn khổ pháp lý cho an ninh và an toàn môi trường biển, tìm kiếm và cứu nạn, quản lý cảng biển và các tiêu chuẩn về vận tải, tài nguyên phi sinh vật biển, nghề cá, bảo vệ môi trường biển, an toàn hàng hải nhằm tìm ra những mô hình hợp tác thành công để áp dụng trong khu vực Đông Nam Á.
 |
| Ảnh minh họa/ Internet |
Về tình hình an toàn hàng hải và môi trường biển ở Đông Nam á, các học giả cho rằng hiện nay khu vực biển Đông Nam á bao gồm nhiều vùng biển quan trọng và nhiều hệ sinh thái biển lớn như eo biển Ma -lắc-ca, Biển Đông, Vịnh Thái Lan, Biển Xu -lu và Biển Xu -la-uê-xi không chỉ đóng vai trò là các đầu mối giao thông quan trọng, mà còn là môi trường phong phú về các loài sinh vật, thực vật biển, có tiềm năng về đa dạng sinh học, kinh tế của khu vực. Tuy nhiên, an toàn hàng hải, môi trường biển trong khu vực đang phải đối mặt với nhiều nguy cơ như ô nhiễm môi trường do các sự cố đâm va, xả thải, tràn dầu từ các tàu thuyền, trữ lượng và chất lượng cá bị suy giảm, thiên tai xảy ra liên tục. Ngoài ra, sự tồn tại của các tranh chấp chủ quyền lãnh thổ và vùng biển càng tạo thêm khó khăn trong việc quản lý và thực thi an toàn hàng hải và quản lý môi trường biển. Tất cả những vấn đề này đặt ra nhu cầu tăng cường hợp tác giữa các quốc gia trong và ngoài khu vực nhằm đảm bảo an ninh, an toàn hàng hải, qua đó góp phần tạo ra môi trường hòa bình, ổn định và phát triển ở Đông Nam á.
Về khuôn khổ pháp lý cho an ninh và an toàn môi trường biển, các học giả cho rằng Công ước Luật Biển của LHQ năm 1982, các công ước của Tổ chức Hàng hải quốc tế IMO là những khuôn khổ pháp lý quan trọng, trong đó có các quy định rõ về quyền và nghĩa vụ của các quốc gia ven biển, quốc gia mà tàu mang cờ và các quốc gia cảng biển. Bên cạnh các khuôn khổ quốc tế, các nước Đông Nam á cũng đã thiết lập một số khuôn khổ hợp tác trong lĩnh vực an toàn hàng hải và bảo vệ môi trường biển như các cơ chế hợp tác của ASEAN /ARF, bản Ghi nhớ Tô -ki-ô về kiểm soát của các quốc gia cảng biển, Hiệp định ReCAAP về chống cướp biển và cướp có vũ trang trên biển đối với tàu thuyền trong khu vực châu á, Sáng kiến vùng tam giác san hô, Quan hệ đối tác trong quản lý môi trường tại các biển ở Đông á, Diễn đàn hàng hải Đông Nam Á.
Về các đề xuất hợp tác bảo vệ an toàn hàng hải và bảo vệ môi trường biển tại Đông Nam á, các học giả nhấn mạnh một trong những yếu tố quan trọng để tạo ra môi trường biển và hàng hải an toàn là ý chí chính trị của các quốc gia trong việc phối hợp chính sách và hành động. Các thách thức về an toàn hàng hải cũng như các mối đe dọa đối với môi trường biển hiện nay đều là các vấn đề cần sự chung tay đối phó của nhiều tổ chức và quốc gia chứ không thể giải quyết đơn phương, riêng lẻ. Ví dụ Sáng kiến hợp tác bảo vệ môi trường biển trong khu vực Tam giác san hô – Biển Đông nhằm bảo vệ môi trường biển và bảo tồn các loài cá trong khuôn khổ dự án “Xây dựng chiến lược quản lý sản phẩm đánh bắt ngẫu nhiên trong nghề lưới kéo đáy” với 5 quốc gia thành viên là In -àö-nê-xi-a, Phi-líp-pin, Pa-pua Niu Ghi-nê, Thái Lan và Việt Nam cũng là một trong những thực tiễn đáng khích lệ. Từ đó, các đại biểu đề xuất việc ưu tiên đẩy mạnh thực thi các khuôn khổ, cơ chế hiện đang hoặc có triển vọng phát huy hiệu quả tích cực. Chủ đề hợp tác lựa chọn nên theo thứ tự từ dễ đến khó, ưu tiên các biện pháp khẩn cấp, các lĩnh vực phi truyền thống. Ngoài ra, những biện pháp hợp tác lâu dài về các lĩnh vực như bảo tồn các nguồn tài nguyên sinh vật biển, bảo vệ môi trường biển, xây dựng năng lực cho các lực lượng thực thi pháp luật trên biển… cũng cần được đẩy mạnh.
Để bảo đảm tính khả thi của các mô hình hợp tác trong lĩnh vực an ninh hàng hải và bảo vệ môi trường biển, các đại biểu khuyến nghị đẩy mạnh sự phối hợp giữa các cơ quan có thẩm quyền của các chính phủ với doanh nghiệp hàng hải, doanh nghiệp thủy sản, dầu khí. Ngoài ra, nhiều đại biểu cũng đề xuất sự tham gia của các tổ chức quốc tế, khu vực như: LHQ, IMO, ASEAN, SEAFDEC trong việc trợ giúp kỹ thuật và nâng cao năng lực quản lý các vấn đề liên quan đến an toàn hảng hải và môi trường.
Theo: qdnd.vn
