Cờ vua, cờ tướng là 2 môn thể thao trí tuệ, rèn luyện sự tập trung, tư duy, sáng tạo của người chơi. Nhiều năm qua, phong trào cờ vua, cờ tướng ở tỉnh ta phát triển mạnh. Nhiều giải cờ vua, cờ tướng phong trào được ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh tổ chức thường xuyên, thu hút đông kỳ thủ tham gia thi đấu, không chỉ tạo sân chơi bổ ích, lành mạnh mà còn góp phần nâng cao thành tích thể thao chung của tỉnh trên các đấu trường trong nước và quốc tế.
 |
| Các vận động viên thi đấu môn Cờ tướng tại Giải vô địch cờ vua, cờ tướng tỉnh năm 2022. |
Vào những buổi chiều muộn, dạo quanh các tuyến đường, phố trên địa bàn thành phố Nam Định, dưới những tán cây, bên quán nước vỉa hè là hình ảnh quen thuộc của những nhóm người xúm quanh bàn cờ tướng, tiếng cười, nói của người chơi, người xem rôm rả. Vừa dứt ván cờ với bạn bên hồ Vị Xuyên, ông Trần Văn Tùng (65 tuổi) ở phường Phan Đình Phùng cho biết: “Tôi chơi cờ tướng nhiều năm nay và thường xuyên tham gia thi đấu các giải cờ tướng trong chương trình Đại hội thể dục thể thao (TDTT) các cấp. Đây mà là môn thể thao phù hợp với mọi đối tượng, lứa tuổi nên tôi rất yêu thích, tập luyện hàng ngày”. Do đặc thù của môn cờ tướng không đòi hỏi nhiều không gian, sức lực, lại mang tính giải trí cao nên phong trào chơi cờ tướng ở thành phố Nam Định không chỉ thu hút nhiều người cao tuổi, trung niên tham gia mà còn có nhiều thanh, thiếu niên yêu thích. Theo thống kê chưa đầy đủ, hiện trên địa bàn thành phố Nam Định có hơn 20 câu lạc bộ (CLB) cờ tướng, mỗi CLB có từ 10-15 thành viên từ 40-70 tuổi; ngoài ra còn có hàng chục tổ, nhóm người chơi cờ tướng hoạt động tự phát. Các CLB cờ tướng đều do các hội, đoàn thể chính trị xã, phường, người cao tuổi, cán bộ hưu trí ở các thôn, xóm, tổ dân phố thành lập tổ chức điều hành hoạt động nền nếp. Các CLB có nội quy, quy chế, hoạt động theo phương thức xã hội hóa; các thành viên tự nguyện đóng góp kinh phí sinh hoạt, mua sắm bàn, cờ. Nhiều phường, xã có phong trào cờ tướng phát triển mạnh như: Nam Vân, Nam Phong, Văn Miếu, Mỹ Xá, Lộc Vượng, Trần Hưng Đạo, Vị Xuyên… Hàng năm, vào các ngày lễ, tết, sự kiện văn hóa - thể thao, các CLB lại tổ chức các giải thi đấu giao lưu, giao hữu cờ tướng sôi nổi. Cùng với hoạt động hiệu quả của các CLB cờ tướng ở các xã, phường, thành phố Nam Định còn có CLB cờ tướng thuộc Trung tâm Văn hóa, Thông tin và Thể thao thành phố với hơn 30 người là những cờ thủ hàng đầu trên địa bàn. Hàng năm, Trung tâm Văn hóa, Thông tin và Thể thao thành phố tổ chức các giải cờ tướng nhân kỷ niệm Ngày Quốc tế Người cao tuổi (1-10), Cách mạng Tháng Tám thành công (19-8) và Quốc khánh (2-9); qua đó tuyển chọn lực lượng tham gia thi đấu giải: cờ thẻ tại Quảng trường Hòa Bình dịp đầu xuân; cờ trình, cờ thẻ trong Lễ hội Đền Trần (tháng 8 âm lịch); Đại hội TDTT các cấp (tổ chức 4 năm 1 lần). Tại huyện Vụ Bản hiện có 5 CLB cờ tướng ở các xã, thị trấn; trong đó nổi tiếng là CLB cờ tướng xã Quang Trung với hơn 50 hội viên đến từ các xã: Kim Thái, Hợp Hưng, Liên Bảo, Trung Thành, Đại An. Huyện Ý Yên hiện có hơn 20 CLB cờ tướng. Ở nhiều địa phương như: thôn La Xuyên, xã Yên Ninh có 3 CLB cờ tướng với gần 50 hội viên; xã Yên Cường có CLB cờ tướng Đình Đá với gần 20 thành viên cao tuổi... Là những vùng đất cổ nên hầu hết các lễ hội truyền thống ở Vụ Bản và Ý Yên tổ chức nhiều môn thể thao, trò chơi dân gian; trong đó có cờ người, cờ trình, cờ thẻ, cờ tướng thu hút đông cờ thủ tham dự. Tiêu biểu là lễ hội Đền thờ Triệu Việt Vương các xã Yên Nhân, Yên Lộc, Yên Cường, lễ hội làng nghề La Xuyên (Ý Yên), lễ hội Phủ Giáp Ba, xã Quang Trung, lễ hội Phủ Dầy, xã Kim Thái (Vụ Bản)...
Môn cờ vua cũng thu hút đông lượng người tham gia song chủ yếu là lứa tuổi thanh, thiếu niên, nhi đồng. Phong trào cờ vua được ngành Giáo dục và Đào tạo (GD và ĐT) tỉnh tập trung phát triển mạnh trong môi trường học đường ở các cấp tiểu học, THCS, THPT với mục đích tạo cho học sinh tinh thần thoải mái, thư giãn sau những giờ học văn hóa. Mặc dù là môn thể thao ngoại khóa, tự chọn nhưng hiện nay hầu hết các trường học trong tỉnh đều thành lập các CLB cờ vua, duy trì tổ chức các giải đấu vào các dịp ngày kỷ niệm, lễ hội… Trên địa bàn thành phố Nam Định, nhiều trường học có phong trào cờ vua phát triển mạnh như các trường: Tiểu học Nguyễn Viết Xuân, Trần Quốc Toản, các Trường THCS Phùng Chí Kiên, Trần Đăng Ninh, THPT chuyên Lê Hồng Phong... Cứ vào dịp hè hàng năm, các trung tâm văn hóa - thể thao, nhà văn hóa trên địa bàn tỉnh đã tổ chức các lớp dạy năng khiếu cho học sinh; trong đó lớp cờ vua thu hút đông các em đăng ký học. Thực tế, ngày càng nhiều phụ huynh nhận thấy việc chơi cờ vua giúp nâng cao khả năng tư duy, chiến thuật, năng lực phán đoán, sự tập trung, đồng thời giúp con em có những giây phút thư giãn sau giờ học nên đã khuyến khích con em tham gia sinh hoạt tại CLB cờ vua. Để thúc đẩy phong trào cờ vua, các trung tâm văn hóa - thể thao, nhà văn hóa đẩy mạnh tuyên truyền về lợi ích của môn học này đến đông đảo phụ huynh, học sinh và thường xuyên mở các lớp dạy chơi cờ vua. Với phong trào cờ vua trong học sinh, Phòng GD và ĐT các huyện, thành phố khuyến khích các trường thành lập CLB, chọn lọc hạt nhân có năng khiếu tham gia giao lưu, thi đấu tại Hội khỏe Phù Đổng, đại hội TDTT các cấp… Ngoài ra, nhiều xã, phường, thị trấn còn lồng ghép môn cờ vua vào hoạt động sinh hoạt hè tại các nhà văn hóa thôn, xóm, tổ dân phố, qua đó khuyến khích thành lập các CLB, thu hút người chơi, đặc biệt là học sinh.
Cờ vua, cờ tướng còn là những môn thể thao thế mạnh của Nam Định, góp phần nâng cao thành tích chung của thể thao tỉnh nhà. Đây cũng là 2 trong số những môn thể thao chính thức của đại hội TDTT các cấp. Tháng 5-2022, Ban Tổ chức Đại hội TDTT tỉnh tổ chức Giải vô địch cờ vua, cờ tướng tỉnh, thu hút sự tham gia của hơn 80 kỳ thủ nam, nữ đến từ các huyện, thành phố, các ngành: Công an, Quân đội, GD và ĐT của tỉnh. Qua đó phát hiện, tuyển chọn VĐV có thành tích xuất sắc để tập huấn, chuẩn bị lực lượng tham gia Đại hội TDTT tỉnh, hướng đến tham dự Đại hội TDTT toàn quốc lần thứ IX năm 2022. Tại SEA Games 31 tổ chức tại Việt Nam, lần đầu tiên môn cờ tướng được Ban tổ chức SEA Games đưa vào chương trình thi đấu của đại hội và tại đây các kỳ thủ của đội tuyển cờ tướng Việt Nam đã khẳng định được sức mạnh, vị thế của mình; trong đó có 1 VĐV quê xã Trung Thành (Vụ Bản) là Nguyễn Thành Bảo (44 tuổi) đã xuất sắc giành HCV nội dung cờ nhanh đồng đội. Nguyễn Thành Bảo cũng là một trong số ít những VĐV cờ tướng đẳng cấp quốc tế có bản lĩnh, kinh nghiệm thi đấu xuất sắc của Nam Định đạt được nhiều thành tích trên đấu trường với hơn 20 huy chương tại các giải: vô địch cờ tướng Việt Nam, vô địch cờ tướng châu Á, Đại hội Thể thao trong nhà châu Á, vô địch cờ tướng thế giới…
Đó là những nền tảng quan trọng để phong trào cờ vua, cờ tướng Nam Định ngày càng phát triển thời gian tới, đóng góp vào sự phát triển chung của thể thao phong trào và thể thao thành tích cao của tỉnh trong tương lai./.
Bài và ảnh: Khánh Dũng
