Bơi chải là môn thể thao đậm đặc sắc thái văn hoá. Bơi chải được hình thành trong quá trình quai đê, lấn biển gây dựng xóm làng, là hình thức luyện thuỷ quân chống giặc, giữ nước của các thế hệ cha ông. Ngày nay bơi chải được duy trì, tổ chức trong các lễ hội làng, ngày hội VH-TT truyền thống của các địa phương trong tỉnh nhằm tưởng nhớ công lao của các bậc tiền nhân, trở thành nét đẹp văn hoá truyền thống của cư dân vùng sông nước.
 |
| Thi bơi chải trên hồ Vị Xuyên (TP Nam Định). Ảnh: Xuân Thu |
Đến nay, toàn tỉnh có trên 30 xã, thị trấn khôi phục và phát triển môn bơi chải; trong đó trên 20 xã, thị trấn ở các huyện Xuân Trường, Hải Hậu, Giao Thủy, Nam Trực; riêng huyện Nghĩa Hưng có 13 xã, thị trấn đầu tư gây dựng lại môn bơi chải ở các khu dân cư. Bơi chải đứng trong lễ hội chùa Keo Hành Thiện là hình thức bơi chải độc đáo với 15 chải, mỗi chải 10 người đại diện cho 15 xóm tham gia. Chải hình thoi dài 12m chia 5 khoang, các tay chèo đứng giữa lòng chải, so le nhau, khi đua cùng dậm chân, dằn mạnh mái chèo xuống nước để đưa chải đi 3 vòng đua trên sông Hồng, qua 4 điểm phao trình diện với quãng đường chừng 30-35km và thời gian đua khoảng 4-4,5 giờ. Cuộc thi bơi chải trong lễ hội chùa Cổ Lễ, Thị trấn Cổ Lễ (Trực Ninh) từ ngày 13 đến 16-9 âm lịch hằng năm để tưởng nhớ công lao Đức Thánh Tổ Nguyễn Minh Không do các dòng họ trong thị trấn đảm nhiệm. Trong 4 ngày diễn ra lễ hội, mỗi ngày 4 chải sẽ thi đấu 4 vòng quanh sông với chiều dài khoảng 10km. Trong khi phần lớn các chải trong tỉnh khi thi đấu có 15 người thì các chải tham dự lễ hội chùa Cổ Lễ có 16 người gồm 12 tay chèo và người lái, tay mõ, tay cờ và người tát nước. Trong cuộc thi, các chải không chỉ cố gắng bơi thật nhanh về đích mà còn phải tìm cách kìm không cho chải các dòng họ khác về đích… Giải bơi chải trong lễ hội làng An Cư, xã Xuân Vinh (Xuân Trường) được tổ chức vào ngày mùng 6, 7 tháng Giêng hằng năm với sự tham gia của các đội chải nam, nữ thuộc 10 xóm của làng. Sự phát triển của môn bơi chải là do có sự quan tâm chỉ đạo của cấp uỷ Đảng, chính quyền và sự nỗ lực của người dân các địa phương. Thời gian qua nhiều địa phương đã huy động các nguồn lực xã hội để tham gia đóng chải thi đấu, đồng thời tuyên truyền, vận động để nhân dân, nhất là những người dân đi làm ăn xa thành đạt trở về quê hương tham gia thi đấu trong ngày hội làng và tài trợ cho các đội chải của địa phương. Đặc biệt, hằng năm dịp kỷ niệm Quốc khánh 2-9, trong ngày hội VH-TT truyền thống các huyện Nghĩa Hưng, Hải Hậu đều tổ chức giải bơi chải thu hút sự tham gia đông đảo của các tầng lớp nhân dân. Ngày hội VH-TT truyền thống Hải Hậu năm 2014 dự kiến tổ chức bơi chải với sự tham gia của các đội bơi chải nam, nữ các xã: Hải Tân, Hải Trung, Hải Thanh và Thị trấn Cồn. Huyện Nghĩa Hưng tổ chức giải bơi chải trong ngày hội VH-TT truyền thống năm 2014 với sự tham gia 13 xã, thị trấn với 11 đội bơi chải nam (trong đó Thị trấn Liễu Đề có 2 đội) và 6 đội bơi chải nữ. Dự kiến, Giải bơi chải tỉnh năm 2014 chào mừng kỷ niệm 69 năm Quốc khánh 2-9 diễn ra vào ngày 31-8-2014 tại hồ Vỵ Xuyên (TP Nam Định). Tham dự giải, sẽ có trên 10 đội bơi chải nam, nữ của 9 huyện, bao gồm đội bơi chải nam, nữ xã Hải Thanh (Hải Hậu); đội bơi chải nam xã Điền Xá và bơi chải nữ xã Nam Toàn (Nam Trực); bơi chải nữ xã Xuân Thuỷ (Xuân Trường); đội bơi chải nữ xã Nghĩa Tân (Nghĩa Hưng)… Đến nay, các đội đều có sự chuẩn bị chu đáo về lực lượng, thời gian tập luyện cùng với sự tài trợ về kinh phí của chính quyền và nhân dân. Đồng chí Nguyễn Thanh Lưu, cán bộ VH-TT xã Hải Thanh (Hải Hậu) cho biết: “Chuẩn bị cho Giải bơi chải tỉnh 2014, từ ngày 20-8, đội bơi chải nam, nữ của xã sẽ bắt đầu tập luyện. Kinh phí dành cho 2 đội bơi chải nam, nữ tham gia Giải bơi chải tỉnh khoảng 100 triệu đồng, trong đó một nửa từ ngân sách xã, còn lại của huyện”. Hiện nay, công việc chuẩn bị cho Giải bơi chải tỉnh năm 2014 cũng diễn ra sôi động ở nhiều địa phương khác. Đồng chí Nguyễn Hữu Lệ, Phó Chủ tịch UBND xã Mỹ Tân (Mỹ Lộc) cho biết, năm nào đội bơi chải các xóm Hồng Hà 1, Hồng Hà 2 của xã cũng đều đại diện cho huyện tham gia Giải bơi chải tỉnh. Nhiều người có thâm niên tham gia đội bơi chải, trong đó có nhiều gia đình có cả cha và con tham gia như gia đình ông Nguyễn Văn Sức và các con là Mạnh, Giỏi, Nhất. Chuẩn bị cho Giải bơi chải tỉnh năm 2014, từ giữa tháng 8-2014, UBND xã tổ chức họp với các thành viên của đội để thống nhất chủ trương, kế hoạch tập luyện, thi đấu, đồng thời tuyên truyền, vận động nguồn tài trợ trong nhân dân cho đội bơi chải cùng với hỗ trợ của ngân sách xã. So với các đội tham dự Giải bơi chải tỉnh, đội bơi chải nam xóm Bến, xã Thành Lợi đại diện cho huyện Vụ Bản gặp nhiều khó khăn trong quá trình tập luyện. Ông Phan Văn Hùng, phụ trách đội bơi chải xóm Bến cho biết: “Trước giải đấu một tuần, 20 thành viên của đội ngày nào cũng sang xã Hồng Quang (Nam Trực) nhờ thuyền để tập. Mặc dù gặp nhiều khó khăn nhưng năm nay, đội đang quyết tâm tập luyện để đạt kết quả cao hơn các năm trước”.
Với sự chuẩn bị chu đáo của các đội tuyển, Giải bơi chải tỉnh năm 2014 hứa hẹn nhiều kết quả bất ngờ, để mỗi người đến với Thành phố Nam Định trong dịp Quốc khánh 2-9 sẽ mãi ấn tượng với không khí náo nức, sôi động của hàng nghìn người dân quanh hồ Vỵ Xuyên hò reo, cổ vũ theo từng nhịp chèo, phách mõ của các đội chải nam, nữ đưa thuyền vun vút trên mặt hồ. Trong âm vang sôi động của ngày hội cách mạng, cán bộ, nhân dân trong tỉnh càng cảm nhận rõ nét hơn về các môn thể thao truyền thống của cha ông đang được khôi phục và phát triển./.
Thanh Ngọc
