Sau 15 năm thực hiện Chỉ thị số 49-CT/TW ngày 21-2-2005 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa IX) về “Xây dựng gia đình thời kỳ công nghiệp hóa - hiện đại hóa (CNH-HĐH) đất nước” (Chỉ thị 49), công tác gia đình ở tỉnh ta đã đạt được những kết quả quan trọng. Việc xây dựng gia đình văn hóa trên cơ sở gìn giữ, kế thừa, phát huy giá trị văn hóa truyền thống, tiếp thu giá trị văn hóa mới được đảm bảo hài hòa; điều kiện vật chất, tinh thần của người dân được cải thiện; khẳng định tầm quan trọng của gia đình trong sự phát triển của quê hương, đất nước.
 |
| Gia đình anh Nguyễn Xuân Sơn, phường Quang Trung (thành phố Nam Định) được công nhận "Gia đình văn hóa", có nhiều thành viên hát chèo và chơi nhạc cụ truyền thống (Ảnh chụp trước ngày 27-4-2021). Ảnh: Viết Dư |
Xác định mục tiêu xây dựng gia đình “no ấm, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc” là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, là nhiệm vụ thường xuyên của các cấp, các ngành và toàn xã hội, Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo để cụ thể hóa thực hiện nội dung Chỉ thị 49 như: Nghị quyết số 07-NQ/TU ngày 9-6-2016 của BCH Đảng bộ tỉnh (khóa XIX) về “Xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Nam Định”; Kế hoạch số 60-KH/UBND ngày 1-7-2016 của UBND tỉnh về việc thực hiện Nghị quyết số 07... Các cấp ủy Đảng, chính quyền đã ban hành các kế hoạch, chương trình hành động cụ thể, gắn việc thực hiện công tác gia đình với các phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng NTM, đô thị văn minh”. Việc thực hiện Chỉ thị 49 được lồng ghép với việc thực hiện các chính sách an sinh xã hội ở địa phương và các hoạt động hỗ trợ nhằm nâng cao, cải thiện đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân. Đến nay, cả 10 huyện, thành phố đã triển khai thực hiện Đề án “Tuyên truyền giáo dục đạo đức, lối sống trong gia đình Việt Nam” tại các xã, phường, thị trấn; thành lập các mô hình phòng, chống bạo lực gia đình với các Ban vận động phòng, chống bạo lực gia đình, CLB gia đình phát triển bền vững.
Sở VH, TT và DL đã in và phát hành hàng nghìn tài liệu tuyên truyền thực hiện mục tiêu xây dựng gia đình thời kỳ CNH-HĐH đất nước; tuyên truyền, giáo dục đạo đức, lối sống trong gia đình và phòng, chống bạo lực gia đình; các tiêu chí ứng xử văn hóa trong gia đình. Bên cạnh đó, Sở VH, TT và DL còn tuyên truyền bằng các hình thức: cổ động trực quan, qua các hội nghị, hội thảo, tọa đàm, tập huấn; đăng tin, bài trên Cổng thông tin điện tử của Sở, Tạp chí VH, TT và DL (cũ). Sở TT và TT đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền về Chỉ thị 49, Luật Hôn nhân và Gia đình, Luật Phòng, chống bạo lực gia đình, Luật Bình đẳng giới đến người dân qua hệ thống truyền, phát thanh các cấp và nhiều phương tiện thông tin đại chúng khác. Sở LĐ-TB và XH tổ chức nhiều hoạt động thiết thực nhân Tháng hành động về bình đẳng giới và phòng, chống bạo lực trên cơ sở giới, Tháng hành động vì trẻ em. Công an tỉnh tổ chức các hoạt động phổ biến pháp luật về phòng, chống bạo lực gia đình, xâm hại trẻ em; tiếp nhận, xử lý hàng trăm vụ việc bạo lực gia đình; phối hợp với Viện Kiểm sát nhân dân, Tòa án nhân dân truy tố, xét xử nghiêm minh các trường hợp xâm hại trẻ em, người chưa thành niên vi phạm pháp luật, bạo lực gia đình, mua bán người. Hội Nông dân, Hội Phụ nữ các cấp tuyên truyền cho hội viên các nội dung về xây dựng gia đình văn hóa; phối hợp với các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể tổ chức các hội nghị tập huấn, các cuộc truyền thông cung cấp kiến thức, kỹ năng phòng, chống bạo lực gia đình, hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp, phát triển kinh tế hộ… Các địa phương trong tỉnh đẩy mạnh thực hiện các phong trào: xây dựng “Gia đình văn hóa”, “Làng (thôn, xóm, TDP) văn hóa”; tích cực tổ chức các hoạt động tuyên truyền nhân Tháng hành động quốc gia về phòng, chống bạo lực gia đình và Ngày Gia đình Việt Nam (28-6) như: tổ chức các buổi sinh hoạt CLB, họp dân, tọa đàm… Các mô hình: “CLB phụ nữ không sinh con thứ 3”, “CLB gia đình hạnh phúc”, “CLB bà mẹ có con vị thành niên”, “CLB phụ nữ giúp nhau phát triển kinh tế” được thành lập, hoạt động hiệu quả. Thông qua các mô hình CLB, các thành viên có cơ hội trao đổi về các vấn đề gia đình, kinh nghiệm về kiến thức, kỹ năng nuôi dưỡng, giáo dục con cái, chăm sóc người cao tuổi, người khuyết tật; gia đình truyền thống, gia đình hiện đại và những đặc thù về chức năng của gia đình Việt Nam đối với sự phát triển xã hội… Cùng với tổ chức tuyên truyền các kiến thức, kỹ năng về đời sống gia đình, các ngành, địa phương, đơn vị đã tổ chức họp mặt, biểu dương, khen thưởng các gia đình tiêu biểu trong xây dựng “Gia đình văn hóa”, thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, điển hình tiên tiến trong phát triển kinh tế hộ, làm giàu chính đáng; thăm hỏi, giúp đỡ, động viên những gia đình có hoàn cảnh khó khăn, gia đình chính sách; vận động cá nhân, gia đình, dòng họ và khu dân cư tích cực tham gia thực hiện có hiệu quả phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”; “Ông bà, cha mẹ mẫu mực, con cháu thảo hiền”; “Nuôi con khỏe, dạy con ngoan”; “Gia đình, dòng họ hiếu học”…
Qua 15 năm thực thiện Chỉ thị 49, chất lượng cuộc sống gia đình, đặc biệt là gia đình nông thôn ở tỉnh ta cải thiện đáng kể, đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành, nuôi dưỡng và giáo dục nhân cách con người, gìn giữ, phát huy thuần phong mỹ tục quê hương. Năm 2005, toàn tỉnh có 267.900/504.245 gia đình đạt danh hiệu “Gia đình văn hóa” (chiếm tỷ lệ 53,1%), đến hết năm 2020, toàn tỉnh có 534.369/604.175 gia đình đạt danh hiệu “Gia đình văn hóa” (đạt tỷ lệ 88,5%, tăng 35,4% so với năm 2005); tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh giảm còn dưới 2%. Bên cạnh những kết quả đã đạt được, việc triển khai thực hiện Chỉ thị 49 trên địa bàn tỉnh còn gặp nhiều khó khăn. Công tác tuyên truyền thực hiện mục tiêu xây dựng gia đình “no ấm, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc” chưa thường xuyên, liên tục, còn mang tính thời điểm. Công tác phối hợp giữa các sở, ban, ngành, đoàn thể và địa phương chưa chặt chẽ, đồng bộ. Công tác tuyên truyền, giáo dục đạo đức, lối sống cho thế hệ trẻ trong các gia đình, khu dân cư chưa được quan tâm đúng mức. Tình trạng bạo lực gia đình, xâm hại trẻ em, các tệ nạn xã hội còn diễn biến phức tạp. Năm 2020, trên địa bàn tỉnh xảy ra 52 vụ bạo lực gia đình được phát hiện, trong đó có 44 nạn nhân bị bạo lực gia đình là phụ nữ. Các hình thức bạo lực gia đình gồm: bạo lực tinh thần (7 vụ); bạo lực thân thể (42 vụ); bạo lực kinh tế (3 vụ). Nguyên nhân được xác định từ những mâu thuẫn giữa các thành viên trong gia đình về kinh tế, tình cảm, tính cách… Ngoài ra, sự thiếu quan tâm, trách nhiệm quản lý trong nuôi dạy con cái ở nhiều gia đình đã dẫn đến một số vụ việc mâu thuẫn, xích mích, gây gổ đánh nhau gây hậu quả nghiêm trọng mà đối tượng vi phạm pháp luật chưa đủ tuổi thành niên.
Để tiếp tục thực hiện có hiệu quả công tác gia đình, thời gian tới, các cấp ủy Đảng, chính quyền trong tỉnh tiếp tục quán triệt thực hiện tốt Chỉ thị 49. Đa dạng hóa các hoạt động tuyên truyền nâng cao nhận thức về vai trò, vị trí, tầm quan trọng của gia đình trong xã hội; chú trọng tuyên truyền gương điển hình, kịp thời phê phán những vi phạm pháp luật về gia đình; ngăn ngừa các thông tin, sản phẩm văn hóa độc hại xâm nhập vào gia đình. Nhân rộng các mô hình tốt, các điển hình tiên tiến về công tác gia đình và phòng, chống bạo lực gia đình. Các ngành, đoàn thể, tổ chức chính trị - xã hội ở các địa phương tăng cường phối hợp tổ chức các hoạt động hỗ trợ các gia đình tiếp cận đầy đủ kiến thức về chính trị, văn hóa, pháp luật, khoa học kỹ thuật… Phổ biến sâu rộng trong các tầng lớp nhân dân về ý nghĩa Ngày truyền thống Gia đình Việt Nam (28-6) nhằm đưa công tác gia đình đạt hiệu quả, phong trào xây dựng “Gia đình văn hóa” có sức lan toả mạnh mẽ trong cộng đồng, góp phần xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, tạo điều kiện thuận lợi phát triển kinh tế - xã hội./.
Khánh Dũng
