Mỗi tháng 3 về tôi lại nghe rưng rức những câu thơ: “Hoa gạo tháng 3 đỏ cháy ven sông. Đưa tiễn chị qua một thời áo đỏ. Đám cưới đi qua để thương trào ngọn gió. Chị về nhà người bên kia sông. Hoa gạo cháy rồi chị có biết không?”… Để rồi, bỗng “buồn rơi” khi nhìn qua cửa sổ phòng hàng hoa gạo thắm. Một ngày nọ, thoáng tiếng chim én chiếp chiu gọi bầy, ngẩng mặt lên đã vô tình bắt gặp vài nụ hoa đang he hé nở. Không lẫn vào đâu được giữa trời tháng ba ấm áp, màu đỏ của hoa gạo rực rỡ đến thiết tha. “Tháp lửa” giữa trời xuân nở bung cũng là lúc báo hiệu những dấu hiệu giao mùa lưu luyến.
 |
Ít thấy loại cây nào có cách ra hoa đặc biệt như cây gạo. Trước những ngày xuân thắm, cây gạo quanh năm mốc thếch, xù sì, thô ráp, cả thân trơ trọi, cứng còng như “cây chết”. Hình như lúc này là thời gian gạo nhen lửa, tích than trong giá rét, mưa phùn để đợi xuân về bừng trổ nụ, đơm hoa. Những cây khác ra lộc, ra lá rồi mới ra hoa còn gạo thì ngược lại, chỉ khi hoa trút xuống rồi thì lộc non, lá biếc mới xanh cành, tỏa bóng. Hoa gạo lớn, năm cánh dày xòe ra từ một ống hình trụ, giữa ống vươn lên nhiều vòi nhụy như những tia lửa nhỏ tuôn trào. Hoa đỏ thắm như son môi thiếu nữ, như lửa than đang độ rực rỡ, như ánh mặt trời cháy lúc hoàng hôn. “Vòng đời’ một bông hoa gạo không dài, chỉ nở vài ba hôm thì rụng. Hoa không héo, không tàn, không rụng từng cánh mà rụng nguyên cả bông khi vẫn còn xuân sắc, tươi màu. Rải rác trên sân gạch, lặng yên trên những mái chùa rêu phong cổ kính, phủ kín một vạt triền đê, đỏ rực giữa hè phố, vương vấn chân người nơi đầu làng… “Xác” những bông hoa gạo nhuộm trong lòng mỗi người một nỗi niềm sâu đậm, khó tả khi ngắm nhìn hoa rơi.
Tôi có nhiều kỷ niệm nhung nhớ trong những ngày tháng ba hoa gạo nở. Dưới những gốc gạo già đầu làng, đám trẻ chúng tôi vui đùa, lớn lên, hẹn hò rồi trở thành vợ chồng. Cũng có người mãi mãi chia ly trong mùa hoa gạo. Cũng vào độ này, chị đi lấy chồng mang theo ánh mắt rưng rưng thương nhớ của mẹ, ngác ngơ, luyến tiếc của bầy em. Cha lưu luyến tiễn dặn chị suốt dọc đường hoa gạo rơi. Cứ như thế, vài mùa hoa gạo đi, chị lấy chồng xa chưa thể về nhà. Màu hoa đỏ ối nhói buốt lòng mẹ ngày tháng ba xanh. Đó còn là kỷ niệm về mùa hoa trong những ngày giáp hạt, đói kém. “Tháng ba ngày tám”, mẹ tất tả chạy chợ lo từng bữa cho cả nhà. Về đến đầu làng, chân run, bụng đói, ngước mắt lên nhìn hàng hoa gạo đỏ, mẹ tự nhủ, sắp về đến nhà. Cây gạo như một dấu mốc trở về nhà của mẹ, của bao người khi xa quê, gắn với buồn vui, mong mỏi đời người. Để rồi, bất chấp thời gian, dâu bể đời người, hoa gạo vẫn đều đặn, bền bỉ trỗi mùa đơm hoa tháng ba. Trong nắng gió xuân, lửa gạo vẫn mải mê cháy, thắp bập bùng niềm ấm sáng./.
Hoa Xuân
