Những năm qua, nghệ thuật nhiếp ảnh Nam Định có nhiều khởi sắc; chủ đề sáng tác mở rộng phong phú về đời sống xã hội, từ những cảnh quan văn hoá làng truyền thống như: cổng làng, cây đa, bến nước, mái đình, những sinh hoạt văn hoá dân gian mang đậm tính cộng đồng, làng nghề đến nền nếp gia phong, các loại hình nghệ thuật dân gian, mỹ tục trong các lễ hội...
Bộ môn Nhiếp ảnh (Hội VHNT tỉnh) hiện có 24 hội viên; trong đó có 9 hội viên xuất sắc có nhiều giải thưởng trong nước và quốc tế được kết nạp vào Chi hội Nhiếp ảnh Việt Nam, 2 nghệ sĩ nhiếp ảnh (NSNA) được Liên đoàn Nghệ thuật Nhiếp ảnh quốc tế phong tặng tước hiệu NSNA quốc tế (A.FIAP). Bộ môn Nhiếp ảnh không chỉ là “mái nhà” chung của những NSNA chuyên nghiệp của tỉnh mà còn là điểm tựa của tất cả những người đam mê nhiếp ảnh trong tỉnh có điều kiện được gặp gỡ, giao lưu, học hỏi để phát triển, tham gia hội. Bên cạnh các NSNA đã thành danh như: Đinh Duy Quang, Trần Thế Long, Chu Thế Vĩnh, Đinh Hữu Tuyền, Mai Quốc Cách, Lã Thượng Sỹ, Nguyễn Ngọc Quang, Phan Huy Vinh, Đinh Trung Thành…, những năm gần đây, quê hương Nam Định đã xuất hiện một thế hệ NSNA trẻ nhanh nhạy, năng động với nhiều tìm tòi thể hiện tư duy tươi mới như: Trần Hưng, Sơn Hà, Đỗ Ngọc Hà, Nguyễn Thế Hai, Vũ Thị Minh Châu, Đinh Văn Quản…
 |
| Tác phẩm “Mùa cá mai” của NSNA Chu Thế Vĩnh được trưng bày triển lãm tại Liên hoan ảnh nghệ thuật khu vực đồng bằng sông Hồng năm 2020. |
Để thúc đẩy phong trào nhiếp ảnh Nam Định phát triển, thời gian qua, Bộ môn Nhiếp ảnh đã tổ chức nhiều đợt sáng tác tập thể, sáng tác nhóm tại các địa phương, cho “ra đời” nhiều bộ ảnh chất lượng phục vụ tuyên truyền các sự kiện chính trị của tỉnh. Hội VHNT tỉnh đã tích cực tổ chức các chuyến đi thực tế, tham dự trại sáng tác do Trung tâm hỗ trợ sáng tác VHNT (Bộ VH, TT và DL) tại các nhà sáng tác: Đại Lải, Tam Đảo (Vĩnh Phúc), Đà Lạt (Lâm Đồng), Nha Trang (Khánh Hòa), thành phố Vũng Tàu, thành phố Đà Nẵng. Các chuyến đi sáng tác là dịp để các NSNA giao lưu, trao đổi kinh nghiệm, nâng cao khả năng sáng tác, nắm bắt những khoảnh khắc đẹp của cuộc sống; phát hiện, bồi dưỡng những nhân tố mới. Với hướng đi đó, những năm gần đây các NSNA Nam Định đã có nhiều tác phẩm xuất sắc được tuyển chọn tham gia trưng bày, triển lãm tại các cuộc thi, liên hoan: Ảnh đẹp du lịch Nam Định, Ảnh nghệ thuật khu vực đồng bằng sông Hồng, Ảnh nghệ thuật Việt Nam do Sở VH, TT và DL, Hội NSNA Việt Nam, Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm (Bộ VH, TT và DL) tổ chức và đạt nhiều giải thưởng cao. Liên hoan ảnh nghệ thuật khu vực đồng bằng sông Hồng là cuộc thi ảnh thường niên do Hội NSNA Việt Nam phối hợp với địa phương đăng cai tổ chức nhằm giới thiệu, trưng bày những tác phẩm ảnh của các NSNA chuyên nghiệp và những người đam mê nghệ thuật nhiếp ảnh. Hàng năm, các tác phẩm của các tác giả Nam Định tham dự liên hoan luôn chiếm số lượng lớn so với các địa phương trong khu vực. Năm 2019, tại Liên hoan ảnh nghệ thuật khu vực đồng bằng sông Hồng tổ chức tại tỉnh ta, các NSNA Nam Định có 20/162 tác phẩm được dự treo triển lãm; trong đó có 2 tác phẩm đạt giải Khuyến khích là “Bến đò hoa” của tác giả Trần Viết Tú và “Mắt thợ” của tác giả Vũ Thị Minh Châu. Nam Định là địa phương có số lượng tác phẩm tham gia có thành tích tốt được trao tặng Giải thưởng đồng đội. Tại Liên hoan ảnh nghệ thuật khu vực đồng bằng sông Hồng năm 2020 tổ chức tại Hưng Yên, trong tổng số 147 tác phẩm vào vòng treo triển lãm, tỉnh ta có 14 tác phẩm của 10 tác giả được trưng bày. Các tác phẩm đã thể hiện vẻ đẹp thiên nhiên, con người, bản sắc văn hoá các làng quê, giới thiệu thế mạnh, tiềm năng phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng nông thôn mới trên quê hương Nam Định. Tiêu biểu như: “Vùng đất sinh sôi”, “Sông quê”, “Mùa cá mai” (tác giả Chu Thế Vĩnh); “Mặn mòi” (tác giả Nguyễn Ngọc Quang); “Muối mặn tình người” (tác giả Mai Quốc Cách); “Hội nấu cơm thi”, “Đội giấu trái ra đấu trường” (tác giả Đinh Trung Thành); “Vào vụ” (tác giả Nguyễn Thế Hai); “Chiều vàng trên đồng quê hương”, “Cuộc sống miền biển” (tác giả Trần Hưng)… Tháng 6-2020, tác phẩm “Bộ đội Biên phòng tham gia phòng chống dịch COVID-19” của tác giả Đỗ Ngọc Hà được trưng bày tại Cuộc thi “Việt Nam phòng chống dịch COVID-19 qua ống kính nhiếp ảnh” do Hội NSNA Việt Nam tổ chức tại Trung tâm Lưu trữ và Triển lãm ảnh nghệ thuật Việt Nam (Hà Nội). Tháng 10-2020, Bộ ảnh “Hội cướp trái Đền Tuân Lục” (8 ảnh) của tác giả trẻ Đinh Văn Quản được tham gia trưng bày tại Triển lãm ảnh nghệ thuật Việt Nam do Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm (Bộ VH, TT và DL) phối hợp với Hội NSNA Việt Nam tổ chức tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám (Hà Nội). Cũng trong năm 2020, các NSNA Nam Định còn tham gia nhiều cuộc thi, triển lãm ảnh ở các tỉnh, thành trong cả nước như: “Ảnh du lịch Việt Nam”, “Tự hào một dải biên cương”, “Ảnh đẹp du lịch Hà Nam”, “Ảnh đẹp du lịch Hà Giang”, “Ảnh đẹp du lịch Quảng Ninh’, “Ảnh Di sản Thành phố Hồ Chí Minh”, “Ảnh nghệ thuật Hà Nội”…
Nhiếp ảnh Nam Định có bước phát triển trong thời gian qua là có sự đóng góp không nhỏ từ thành tích đã được ghi nhận của các NSNA giàu kinh nghiệm, vốn sống kết hợp với lứa NSNA trẻ hăng hái, năng động đang dần khẳng định được “thương hiệu” của mình qua từng tác phẩm ảnh nghệ thuật đặc sắc, giàu tính nhân văn. NSNA quốc tế Đinh Duy Quang, Trưởng Bộ môn Nhiếp ảnh là người có nhiều tác phẩm đạt giải cao tại các cuộc liên hoan, triển lãm ảnh trong nước và quốc tế. Trong sự nghiệp nhiếp ảnh của mình, ông đã đoạt 2 HCV, 1 HCB thế giới, 1 HCV đồng hạng Việt Nam, giải Nhất Tạp chí Nhiếp Ảnh Việt Nam... Là người nghệ sĩ quê Giao Thủy, NSNA Đinh Duy Quang thường gửi gắm những thông điệp mang tính nhân văn sâu sắc qua nhiều tác phẩm ảnh phản ánh đời sống thường nhật của cư dân miền biển. Các bức ảnh của ông như: “Vá lưới”, “Được mùa cá”, “Kéo rùng”... là những tác phẩm thể hiện chân thực sống động cuộc sống lao động, sản xuất của ngư dân; trong đó các tác phẩm: “Được mùa cá” đoạt HCB, “Kéo rùng” trưng bày tại Liên hoan ảnh khu vực đồng bằng sông Hồng (năm 2016). NSNA Chu Thế Vĩnh đã có hơn 30 năm gắn bó với nghệ thuật nhiếp ảnh với hàng nghìn bức ảnh, chủ yếu về đề tài mùa xuân, lễ hội, cuộc sống người dân vùng chân sóng. Nhiều tác phẩm của ông đã đoạt giải cao tại Cuộc thi ảnh Di sản Việt Nam như: bộ ảnh “Hội Phủ Dầy” gồm 8 ảnh: “Rước thỉnh kinh”, “Hoa trượng hội” (năm 2014); tác phẩm “Thủy lâu Phủ Vân” (năm 2015). Bên cạnh đó, nhiều tác phẩm ông tâm đắc cũng giành nhiều giải thưởng tại các cuộc thi, triển lãm ảnh có uy tín trong nước như: “Nơi con sóng tràn qua” trưng bày Triển lãm ảnh quốc tế Gia Định (năm 2014); “Làng chài Xương Điền” đoạt HCĐ của Ủy ban Toàn quốc Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam (năm 2015), giải A Giải thưởng VHNT Lương Thế Vinh (năm 2018); bộ ảnh “Đầu ra cho hạt muối Giao Thủy” trưng bày tại Cuộc thi “Khoảnh khắc vàng” do Thông tấn xã Việt Nam tổ chức, Hội NSNA Việt Nam bảo trợ (năm 2016); “Một góc Ram Sa” trưng bày Triển lãm ảnh nghệ thuật “Đa Dạng Sinh Học Việt Nam - Đài Loan” do Viện Hàn lâm KH và CN Việt Nam, Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam tổ chức (năm 2018)… Trong số các hội viên bộ môn nhiếp ảnh, NSNA Trần Hưng là người có tuổi đời khá trẻ, xuất phát điểm từ một họa sĩ nhưng lại đam mê ảnh nghệ thuật. Với tư duy hội họa kết hợp những kiến thức về nhiếp ảnh được học qua các lớp đào tạo ngắn hạn, Trần Hưng có nhiều tác phẩm ảnh ấn tượng thể hiện sự sinh động, đa chiều của cuộc sống. NSNA Trần Hưng có niềm đam mê với đề tài thiên nhiên với nhiều bức ảnh nổi tiếng về rừng sú vẹt, các loài chim, cò lưu trú tại Vườn Quốc gia Xuân Thủy như: “Chiều đông Vườn Quốc gia Xuân Thủy”, “Cò mỏ thìa Vườn Quốc gia Xuân Thủy”, “Săn mồi”, “Một góc Ramsar”, “Tỏ tình 1”, “Tỏ tình 2”… Trong đó, bộ ảnh “Vườn Quốc gia Xuân Thủy” đoạt giải Khuyến khích Cuộc thi ảnh nghệ thuật du lịch toàn quốc (năm 2010) - chủ đề “Việt Nam quê hương tôi” do Bộ VH, TT và DL tổ chức; bộ ảnh “Cò mỏ thìa Vườn Quốc gia Xuân Thủy” đoạt giải Ảnh bộ Cuộc thi ảnh “Rừng Việt Nam” do Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam tổ chức (năm 2011). Từ năm 2008 đến nay, NSNA Trần Hưng còn đoạt được nhiều HCB, HCĐ tại các đợt Liên hoan ảnh khu vực đồng bằng sông Hồng như các tác phẩm: “Công trình chắn sóng”, “Được mùa sứa”, “Mùa cá cơm”, “Nhịp sống miền biển”…; trong đó, tác phẩm “Mùa cá cơm” được chọn trưng bày tại Triển lãm ảnh nghệ thuật quốc tế do Liên đoàn Nhiếp ảnh nghệ thuật quốc tế tổ chức tại Việt Nam (năm 2011).
Để nghệ thuật nhiếp ảnh Nam Định ngày càng phát triển, thời gian tới, Bộ môn Nhiếp ảnh tích cực triển khai các kế hoạch, chương trình trao đổi, bồi dưỡng kiến thức, nâng cao trình độ, bản lĩnh, đạo đức nghề nghiệp, tạo điều kiện cho các NSNA sáng tác nhiều tác phẩm, công trình có tầm tư tưởng và giá trị nghệ thuật cao. Thường xuyên tổ chức các đợt sáng tác tập thể, sáng tác nhóm, chú trọng sáng tác các chuyên đề. Chuẩn bị tốt các tác phẩm dự liên hoan, triển lãm ảnh nghệ thuật của tỉnh, khu vực và toàn quốc. Trẻ hóa đội ngũ nhiếp ảnh Nam Định; nâng cao chất lượng các hoạt động chuyên môn theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại bằng việc áp dụng kỹ thuật số, photoshop vào sáng tác và sản xuất, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa, nghệ thuật ngày càng cao của nhân dân./.
Khánh Dũng
