 |
Dọc khu nhà tôi ở, trước cổng nhà ai cũng trồng một cây sấu. Theo thời gian, năm tháng, cây sấu non đã trở thành những gốc cổ thụ phủ bóng rợp mát cho những ngôi nhà. Người ta nhìn vào chu trình phát triển của cây sấu trong một năm mà đọc mùa, đọc tháng. Tháng Ba, khi cây cối đang đâm chồi nảy lộc xanh non thì sấu vào mùa rụng lá. Lớp lớp lá vàng nhỏ xinh theo gió bay khắp vườn nhà, vương đầy vai bà mỗi ngày ngồi khâu áo dưới gốc cây. Đến tháng Tư, lá sấu xanh non mơn mởn, láng bóng, áp vào má thấy mát lịm dịu dàng. Vào những trưa nắng, lũ trẻ nghèo chúng tôi trốn mẹ, leo thoăn thoắt trên những cây sấu già hái lá sấu non, cuộn tròn, cho một ít muối vào trong rồi bỏ vào miệng nhai ngấu nghiến, ăn đến khi ghê hết hai hàm răng mới thôi. Vị chua chua của lá sấu non, cộng với mùi thơm đặc trưng, chút vị mặn mà của muối đủ khiến nó trở thành thứ ăn vặt hảo hạng theo suốt những năm tháng tuổi thơ. Đầu tháng 5, hoa sấu bắt đầu nở rộ. Ban đầu hẵng còn e ấp, chúm chím dấu mình trong lá. Qua một hai đợt nắng, từng cánh hoa nhỏ xinh đậu thành chùm ken dày đặc trên cây. Chiều chiều, gió từ mặt hồ ào ạt thổi từng cơn đưa cánh hoa xáo xác bay. Tôi thích cảm giác ngửa mặt lên, để mặc hoa sấu vương, hít hà hương vị man mát từ những cánh hoa. Chờ đợi mãi, cuối cùng từng chùm quả non cũng bắt đầu xuất hiện thỏa lòng con trẻ. Chúng xanh cái màu xanh của lá, để ý lắm mới nhìn thấy vài chùm. Rồi một trưa hè nóng nực về nhà, ngồi vào mâm cơm mẹ dọn, bất chợt thấy những quả sấu trong bát canh rau muống mới biết mùa sấu đã thực sự về. Cuối tháng 6 đầu tháng 7, nắng rám má người cũng là lúc những quả sấu “ngậm” đủ hương của đất trời để chín. Thân quả căng tròn, vỏ dày, ngả mầu vàng sậm. Tránh nắng dưới gốc sấu già, mùi thơm dịu nhẹ, thanh tao của sấu chín quấn chân người, gợi nhung nhớ cho những ai đi xa về gần. Trưa hè bỏng rát, bước vào khoảng không gian được tán sấu chở che chợt thấy tâm trạng dịu dàng hẳn lại… Mùa sấu về, mẹ có bao món ngon đãi cả nhà vào những ngày nắng nóng. Những năm khó nghèo, vào mỗi mùa sấu, mẹ đỡ khối tiền đi chợ. Đầu mùa, mẹ làm món sấu non dầm mắm, “lừa” bữa cơm trưa. Tối chạng vạng mặt người, hái vội nắm rau muống cấy trên chân ruộng mạ, mẹ cho thêm quả sấu vào làm canh. Bố đi làm về muộn vừa húp vừa khen, mát quá, ngon qúa… bao mệt nhọc dường như cũng tan biến theo. Vị chua thanh của quả sấu qủa thật có sức mạnh thần kỳ, ai trong nhà tôi cũng yêu thích, mê mệt. Gần hết mùa sấu, mẹ chọn những quả sấu già, vàng xuộm cẩn thận ngồi gọt vỏ ngâm dành cho cả nhà giải khát. Đầu tiên, mẹ tiện sấu thành hình con ốc, trần qua nước sôi rồi xếp sấu so le trong hộp. Làm như vậy sấu sẽ giòn mà không mất hết vị chua. Để ngâm sấu ngon nhất, mẹ dùng đường hoa mai. Mỗi lớp sấu một lớp đường hoa mai, vài lớp sấu mẹ lại cho thêm mấy lát gừng thái mỏng. Nguyên liệu không đặc biệt, công thức chế biến cũng chẳng cầu kỳ, nhưng uống tới đâu là thấy sảng khoái tới đó, dư vị đọng mãi không thôi.
Mùa sấu năm nay anh tôi từ xa trở về nhà. Khi anh đi, mẹ đùm cho anh gói to gói nhỏ các loại sấu non, sấu già. Mẹ sợ anh vào trong kia sẽ không mua được sấu ngon để ăn. Mẹ bảo, đây là những quả ngon nhất mẹ đã lựa. Mẹ không có gì để dành dụm cho anh, đây chỉ là những thức quả dân dã, giản đơn nhất. Anh cầm tay mẹ rưng rưng, với con, đây là món ăn ngon nhất của cuộc đời. Món ăn được chắt chiu từ tình mẹ, từ hương vị quê nhà. Dưới tán cây sấu bát ngát xanh, anh hẹn ngày sớm trở về./.
Nguyễn Hoa Xuân
